مَلی و کلیشه‌های نرفته‌اش

«فرهاد حبیبی» در یادداشتی درباره فیلم «ملی و راه های نرفته اش» به کارگردانی «تهمینه میلانی» برای انصاف نیوز نوشت:

بی مقدمه به سراغ اصل ماجرا برویم. با فیلمی به ظاهر انتقادی و اجتماعی طرف هستیم. شروع فیلم بیننده را یاد مبتذلترین سریالهای تلویزیون می اندازد. فیلم در شروع ریتم ندارد. هرچه به جلو میرود سعی می کند با دادن کدهایی از شخصیت میلاد کی مرام ذهن مارا برای حوادث ناگوار ادامه فیلم آماده کند. کدهایی که مشخص نیست برای اعمال تعلیق هستند یا به واسطه ی عدم شخصیت پردازی در داستان گنجانده شده اند. فیلم هرچه جلو میرود بیشتر شکل می گیرد. اگر بخواهیم بهترین بخش فیلم را انتخاب کنیم، میانه ی فیلم است که هم به واسطه ی مدت زمانی که ذهن مخاطب با فیلم درگیر شده و همچنین جا افتادن شخصیت ها فیلم دارای ریتمی مناسب و روایتی به جا می شود. شاید اگر بخواهیم ابعاد فنی فیلم را تحلیل کنیم، در مقایسه با فیلمهایی که امروزه در سینمای ایران تولید می شود «ملی و راههای نرفته اش» فیلم چندان بدی نباشد. فیلم علی رقم لوکیشن های محدود و فضای ساده و آپارتمانی اش به هیچ وجه حوصله سر بر نیست، توانایی عصبی کردن مخاطب را دارد که شاید نکته ی مثبتی نباشد اما کارگردان را به هدفش رسانده است.

نکته فنی دیگر فیلم، فیلمبرداری و تصویرسازی است. استفاده از تورج اصلانی به عنوان مدیر فیلمبرداری در ابتدا توقع را بر یک فیلمبرداری حرفه ای و به نوعی خاص برمی دارد. اما فیلم هرچه جلو میرود فقدان خلاقیت کارگردان در خلق قاب های سینمایی را بیشتر آشکار می کند. اساسا بیشتر آنچه در فیلم تحت عنوان قاب می بینیم سینمایی نیست، که قطعا اگر فیلم در جایی جز سالن سینما پخش شود، کاملا به نظر بخشی از سریال تلویزیونی، آن هم از نوع صداوسیمایی اش خواهد بود. تنها دستاورد کارگردان در این بخش هم ایجاد حس منفی عصبی در مخاطب است. حسی که در دقایق مختلف فیلم به نظر هدفمند می رسد. اما هرچه بیشتر از زمان 105 دقیقه ای فیلم می گذرد، هدف و سوژه کمرنگ   تر می شود.

خانم تهمینه میلانی در سالهای گذشته نشان داده است که دغدغه ای در امور زنان در جامعه دارد. این دغدغه مندی و فیلم سازی در قالب ژانر اجتماعی برای بیان دغدغه ها و معضلات به خودی خود خوب و قابل تحسین است. این ویژگی به خودی خود از میلانی فردی قابل بحث و مهم در سینمای ایران ساخته است. اما آنچه که بخواهد وی را هنرمندی ماندگار سازد و پیامش را مهم جلوه دهد، عمیق تر شدن وی در مسایلی است که در فیلم هایش مطرح می کند. اتفاقی که در فیلم «ملی و هزار راه نرفته» نیافتاده. اساسا در تمام فیلم طرح مساله ای وجود ندارد. همین عدم طرح مساله خودبه خود جلوی ارایه راهکار را هم می گیرد. در تمام فیلم صحنه هایی در باب خشونت علیه زنان به طور بی رویه نمایش داده می شود. اما ریشه ی این خشونت مشخص نیست. نحوه ی جلوگیری از آن هم همینطور. در بعضی صحنه ها صدای مشاور مردی را میبینیم که مسیح وار قصد کمک دارد اما کمک های وی نیز به درستی نشان داده نشده است. بخشی از عدم شکل گیری درست مساله و دغدغه کارگردان در فیلم به عدم پرداخت صحیح به شخصیت ها برمی گردد. شخصیت هایی که در بهترین حالت تیپ های به شدت کلیشه ای و ضعیف هستند، قطعا نمی توانند عمقی در افکار مخاطب برای مساله ای با این میزان اهمیت در جامعه ی ما که نمونه های عینی بسیاری درونش وجود دارد، ایجاد کنند. البته نکته ای که از آن نباید غافل شد بازی بد دو شخصیت اصلی داستان، یعنی میلاد کی مرام و ماهور الوند است. عدم توانایی در کنترل هیجان، طریقه ی بد ادا کردن دیالوگ و استفاده بد از حالات چهره در این دو بازیگر، مخصوصا در سکانس های دونفره شان، فضای فیلم و تاثیرگزاری روی مخاطب را از بین می برد. یکی از لازمه های اصلی فیلم اجتماعی بدون شک بازی طبیعی بازیگران اصلی برای القای واقعیت معضل در مخاطب است. کمبودی که شدیدا در این فیلم احساس می شود و به ساختار فیلم ضربه زده است.

در پایان امیدواریم کارگردان هایی چون خانم میلانی برای ساخت فیلمهای اجتماعی به طرح بهتر و عمیقتری از مسایل بپردازند و به جای پرداختن به زوایایی که معضلات در دید همگان آشکار هستند ابعاد پنهان آن رابرای سطوح مختلف جامعه مطرح کرده و بتوانند با استفاده صحیح از مدیوم سینما و رعایت فرم به درستی فیلمی درخور آن معضل بسازند تا سوژه نیز به سمت ابتذال نرود و سینما کارکرد آگاهانه خود را در این قاب نشان دهد.

انتهای پیام