استاد حوزه: اگر نتوانید آرامش را در جامعه پیاده کنید حضورتان در مدیریتها نامشروع است
حجت الاسلام هادی سروش، استاد حوزه، در کانال تلگرامی خود نوشت:
روح آدمی دارای دو موقعیت است؛ موقعیت آرامش و موقعیت اضطراب.
جامعه نیز از آنجا که تحقق عینی دارد میتواند یکی از این دو خصوصیت را می تواند دارا باشد.
همانطوریکه هر فردی تلاش وافر دارد تا در آرامش باشد، کسانی که زمام جامعه را بدست دارند باید برای آرامشِ فردفرد جامعه تلاش مثمر ثمر داشته باشند، و اگر نتوانند این مهم را در جامعه پیاده کنند قطعا حضورشان در جایگاه مدیریت؛ نامشروع و غیر قابل قبول است.
دانشمندان بر این باورند که اضطراب جامعه یا “جمعهراسی” که اضطرابِ توام با ترس است، باعث میشود فعالیت های روزمره شهروندان مختل شده! و در نتیجه؛ کیفیت زندگی شان به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند.
قرآن که بخش مهمی از آیاتش در رابطه جامعه است، به این مهم پرداخته. و به عنوان نمونه؛ در سوره آل عمران تصریح دارد که وقتی “بوی غنیمت” به مشامِ منفعت طلبانی که “خوی غنیمت” دارند میخورد جامعه را به اضطراب و ناآرامی می کشانند و همه سرمایه مادی و معنوی کشور را به ورطه نابودی می کشند تا بتوانند از فضای غبارآلود سیاسی بار خود را ببندند!
این خائنان به حقوق ملت و تباه کنندگان مسیر رشد و تعالی جامعه، با توبیخ خدا روبرو هستند.
در قرآن فرمود: “خدا به وعده ای که با شما نهاده بود وفا کرد … شما “سستى” كرديد و به “منازعه” پرداختيد و “عصيان” ورزيديد. بعضى “خواستار دنيا” شديد و بعضى خواستار آخرت. سپس شما را از پیشرفت بازداشت. (آل عمران /۱۵۲)
آموزه مهم این آیه این است؛ چهار عامل شکننده جامعه؛ سستی، اختلاف، تخلف و توجه به مناسبات قدرت و ثروت است.
در تمام موارد فوق الذکر، زمامداران مسئولیت مهمی به دوش دارند و هر جا خود گرفتار یکی از موارد چهارگانه شوند و یا باعث آن شوند و یا در برابر آن سکوت کنند، بدون شک گرفتار بزرگترین حق الناس هستند.
نکته قابل توجه تاریخی؛ وقتی مسلمین در جنگ احد که وعده پیروزی داشتند به شکست دچار شدند، آتشِ شبهه بر خرمن باورهای دینی شان سیطره یافت که با آن وعده خدا چرا به این روز در آمدیم؟!
خدای متعال با نزول آیه این سوال و یا شبهه را حل فرمود و چرائی آنچه اتفاق افتاد را تبیین نمود.
عوامل چهارگانه فرورفتنِ جامعه در یأس
۱) سستی در اندیشه و ضعف رای
سستی درعدم استفاده از مناسبت ترین موقعیت ها شکل میگیرد، گاهی با تنبلی و گاهی با خیال بافی، خلاصه انسان و جامعه از یک فرصت مهم محروم میشود و چه بسا آن فرصت دیگر برنمیگرد!
فرصت صلح، فرصت جنگ، فرصت مذاکره، فرصت عفو ، و خلاصه هر فرصت که زمینهی تصمیم های بزرگ را فراهم می آورد و همیشگی نیست!
۲)اختلاف
در قرآن آمده؛ تا اينكه سست شديد و به نزاع و اختلاف پرداختيد، [فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ].
اختلاف وقتی عرضه افکار و تئوری های مخلتف برای دست یابی به بهترین هاست خوب و نافع است، اما وقتی به دو قطبی انجامد؛ اقتدار جامعه را به ضعف میکشاند.
دوقطبی ها در جایی شکل می گیرد که از حمایتهای سیستماتیک از افراد، و نیز استفاده از رانت ها برای افرادِویژه و محروم نمودن دیگران، و یا استفاده ابزاری از قانون برای تقویت گروه یا جناح درمقابل تضعیف جناح دیگر، باشد!
ریشه اختلافات سیاسی و اجتماعی اگر متمرکز بر نقطه مثبتی باشد از اختلاف در “مراتب استعداد” بوده و طبیعی است، اما اگر متمرکز بر نقاطِ منفی مانند “جاه طلبی” و یا “حب و بغض ها” و هر اخلاق ناپسندی باشد؛بسیار ناپسندوتباه کننده است.
۳) تخلف از مطلوب اجتماعی به مطلوب فردی
امور مطلوب و محبوب در جایی مورد مطلوبیت و محبوبیت واقعی است که کارشناسی شده و راه رسیدن به آن مشخص باشد.
در این بخش، قرآن اشارتش چنین است که شما بعد از تشخیص مطلوبیت و محبوبیت ها، اما با “بی تعهدی” رفتاری را انتخاب کردید که همه آن منافع محبوب تان را از دست دادید!
و بعد از آن كه آنچه را دوست ميداشتيد به شما نشان داد نافرماني كرديد. [وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ]
۴) توجه به مناسبات قدرت و ثروت
از رنج های بشر در عقب ماندگی جوامع مسئله قدرت طلبی و ثروت اندوزی است و در قرآن فرمود: بعضي از شما خواهان دنيا بودند و بعضي خواهان آخرت.[منکم من یریدالدنیا ومنکم من یریدالاخره] (آل عمران /۱۵۲)
امید به تغییر اوضاع و زمانه
قرآن کتابِ هشداردهنده ی بدونِ امید نیست. شناخت فرصت ها و استفاده از آنها سازنده انتظار واقع گرایانه است و در نتیجه زمینه استفاده از امدادهای الهی رقم میخورد.
استاد مطهری میگوید؛ “مددغیبی، شرائط سختی دارد و رایگان نیست. بستگی به حق جوئی و حقیقت خواهی و اخلاص و عشق به حقیقت دارد.”
این ها که ما نوشتیم و شما خواندید؛ وظیفه حاکمان و زمامداران است.
انتهای پیام
