شواهد لغو شروط سه گانه‌ی ایران برای احیای برجام

آسیه توحیدنژاد، انصاف نیوز: صبح روز سه‌شنبه تصویری از دیدار امیرعبداللهیان و جوزپ بورل با عنوان ادامه‌ی مذاکرات برجامی پشت درهای بسته منتشر شد. نقل قولی از کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی، نیز منتشر شد که اختلافات را به جز موضوعات پادمانی حل شده عنوان کرده بود. پیرو این نشانه‌ها انصاف نیوز گفتگویی با دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل، داشته است.

انصاف نیوز: اولین سوالم راجع به عکسی است که از دیدار آقای امیرعبداللهیان و جوزپ بورل منتشر شده است. نظر شما چیست؟ آیا این دیدارها می‌توانند نمایشی باشند؟ یا واقعا ممکن است اتفاقاتی افتاده باشد که ما بتوانیم امیدوار شویم؟

نشست‌های بین‌المللی نمی‌توانند نمایشی باشند چون اراده‌های مختلفی در کار است. این نشستی که با آقای بورل در عمان صورت گرفته نشان می‌دهد طرفین همچنان مایلند مذاکرات را از سر بگیرند، ضمن اینکه از ادامه‌ی این بن‌بست نیز نگرانند. جلسه‌ی دیروز شورای امنیت برای گزارش دوره‌ای قطعنامه‌ی 2231 نيز نشان‌دهنده‌ی همين امر بود و اينكه برای عبور از چالش‌ها هيچ گزينه‌ی بهتری از برجام برای طرفين وجود ندارد.

طرفین مذاكره قصد از سرگیری مذاكرات و نتيجه‌بخشی آن را دارند اما در اين مرحله چند مشكل بنيادين وجود دارد. مشكل اول اختلافاتی است كه ايران با آژانس دارد؛ این‌ها مشکلاتی است که در مسائل پادمانی وجود دارند، مثل امكان بازدید از سایت‌هایی که باید انجام می‌شد. ما هنوز نتيجه را نمی‌دانيم ولی از جمله مشكلاتی است كه بايد حل شود.

مسئله‌ی بعدی اين است كه از نگاه كشورهای غربی درخواست‌های ايران درخواست‌هایی خارج از چارچوب بوده است؛ مسائلی از قبیل ارائه‌ی تضمین و غیره. شواهد از جمله صحبت‌های آقای کمال خرازی نشان می‌دهد که ظاهرا ایران شروط خود را کنار گذاشته است. البته این قطعی نیست، باید منتظر موضع رسمی‌تر وزارت خارجه بمانیم.

انصاف نیوز: این امکان هم وجود دارد که توافقی در زمینه‌ی شروط ايران صورت گرفته باشد؟

اين هم محتمل است اما مطابق آن چه ما مي‌دانيم در مورد شروط ايران به خصوص راجع به تضمين‌ها تا به الآن توافقی صورت نگرفته است. بايد ديد چه اتفاقی افتاده ولی صحبت‌های آقای خرازی حداقل حاكی از اين نبود كه اين شروط به جای خود باقی هستند.

در اين‌جا بايد اين را هم در نظر گرفت كه موضع آقای خرازی الزاما دقيق و معطوف به موضع رسمی وزارت خارجه در مذاكرات نبوده است.

علاوه بر اين‌ها اتهام حمايت ايران از روسيه بخصوص ارسال پهپادها یکی از مشکلات سیاسی و غیرمرتبط با برجام است که فضای منفی را در سمت غرب ایجاد کرده است. این مسئله حتی در جلسه‌ی دیروز شورای امنیت هم توسط دو کشور اروپایی باز مطرح شد با این استدلال که انتقال تسلیحات ایران به روسیه نقض پاراگراف چهارم قطعنامه‌ی 2231 است.

مورد دیگری که وجود دارد مسائل داخلی ایران است که فشار قابل توجهی از سمت افکار عمومی بر دولت‌های غربی و آمریکا ساخته است. همین موضوع به تنهایی می‌تواند از سرگیری مذاکرات را از سمت غرب دشوارتر کند.

با تمام این‌ها باید دید نتیجه‌ی این دیدارها چه خواهد بود و چه مذاکراتی بین آقای جوزپ بورل و آقای امیرعبداللهیان صورت گرفته است.

انصاف نیوز: درمجموع شما این دیدار را مثبت می‌بینید؟

صرف برگزاری این دیدارها نشان‌دهنده‌ی اراده‌ی طرفین است و می‌توان به ادامه‌ی مسیر امیدوار بود، اما اینکه این جلسه صرف توانسته باشد مسائل را حل کرده باشد؛ خیر. ما در جریان جزئیات مذاکرات طرفین نبوده‌ایم.

انصاف نیوز: علاوه بر مواردی که ذکر کردید شما نشانه‌هایی دیده‌اید دال بر اینکه ایران از خطوط قرمز خود  که سفت و سخت بر آن‌ها پافشاری می‌کرد عبور کرده است؟

یکی از محاسن اینکه طرف ایرانی یا غربی جزئیات مذاکرات را منتشر نکرده‌اند این بود که انعطاف لازم را برای ادامه‌ی مسیر حفظ شود. ما دقیقا نمی‌دانیم آخرین بار ایران چه مطالباتی را برای طرف غربی مطرح کرده و یا آقای بورل چه پروپوزالی ارائه داده است. من الآن نمی‌توانم نظر بدهم که ایران آیا از خطوط قرمزش عبور کرده است یا خیر یا ممکن است به توافقی رسیده باشد که امکان رسیدن به نتیجه را بیش از قبل فراهم کند ولی احساس می‌کنم طرفین باید به این درک رسیده باشند که بدون حدی از انعطاف در مطالبات امکان رسیدن به نتیجه وجود ندارد و همین‌طور ایران، اروپا و آمریکا باید به این نتیجه برسند که انتظاراتشان را از توافق نهایی احتمالی بسیار پایین بیاورند چون قرار نیست این توافق بسیاری از مشکلات را حل کند و یا قراردادی الزاما قوی تر از توافق 2015 باشد در این حالت به نظرم راه بسیار هموارترخواهد شد.

انتهای پیام