یک استاد دانشگاه: ترسوها نمی‌گذارند مدیریت ایران خودرو خصوصی شود
امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه و کارشناس صنعت خودرو معتقد است: «ایران خودرو و سایپا از نظر حقوقی خصوصی هستند اما در اداره این مجموعه‌ها قانون تجارت اجرا نمی‌شود. یعنی با وجود آنکه بخش خصوصی در هیات مدیره این شرکت‌ها کرسی دارد اما در عمل نمی‌توانند مدیرعامل و دیگر اعضای کلیدی شرکت را آنطور که باید انتخاب کند.»
نه در حکمرانی قوی هستیم و نه در تصدی گری
وی می‌گوید: «برای سهامداران بخش خصوصی در شرکت ایران خودرو حاشیه سازی می‌کنند؛ اما به این سوال پاسخ نمی‌دهند که چه کسی حاضر به سرمایه گذاری می‌شود؟»
در همین رابطه وقتی از کاکایی پرسیدیم «چرا این دو خودروساز بزرگ کشور، واقعا و حقیقتا به بخش خصوصی منقل نمی‌شود؟» از یک «ترس فراگیر» سخن گفت.
این کارشناس صنعت خودرو در تشریح چیستی این ترس می‌گوید: «دولت صنایع خیلی بزرگ – اعم از خودرویی یا غیر آن- را با عینک امنیتی می‌بیند؛ بنابراین حاکمیت این حق را بر خود محفوظ می‌داند که در انتصابات این شرکت‌ها مداخله کند.» وی می‌گوید: «دولت‌ها به دلیل نگاه پوپولیستی و امنیتی وعده می‌دهند؛ دولت‌ها می‌دانند اگر این دو خودروساز واگذار شوند، قدرت آنها کم می‌شود و هزار بهانه می‌آورند تا این فرآیند به تعویق بیافتد.»
کاکایی در پاسخ به این سوال که «چرا علیرغم خصوصی شدن این خودروسازان از نظر حقوقی اما دولت به واگذاری مدیریت آنها تن نمی‌دهد؟» می‌گوید: «ریشه این مشکل در نگرش حکمرانان به صنعت است. راه برون رفت از این وضعیت اصلاح حکمرانی اقتصادی است. اکنون، نه در حکمرانی قوی هستیم و نه در تصدی گری؛ انجام کارهای بزرگ ترسناک است.»
اول راه خصوصی سازی در ایران هستیم
وی در همین رابطه افزود: «شاید طرز تلقی امنیت در کوتاه مدت بتواند سیستم را حفظ کند اما خیلی سریع -همچون ماجرای نیشکر هفت تپه- به بحرانی بزرگ‌تر تبدیل شود و دقیقا در همین نمونه زمانی نیشکر بحرانی شد که افرادی خارج از قواعد اقتصادی در آن اعمال نظر کردند.»
کاکایی معتقد است «عمر خصوصی سازی مدرن در ایران زیاد نیست لذا تجارب اقتصاد و دولت ایران برای مواجهه با بخش خصوصی محدود است و البته هنوز بخش خصوصی نیز به آن صلابت نرسیده تا بتواند از خود دفاع کند. در تاریخ ایران همیشه دولت مرکزی صاحب تام و تمام قدرت بوده و در نتیجه هنوز به روش ارتباط سالم با بخش خصوصی را فرا نگرفته است.»
کسی که شناختی نسبت به صنعت ندارد، صلاحیت مدیریت دارد؟
وی در باره نقش اصلی دولت در اقتصاد می‌گوید: « نقش دولت، تنظیم گری است و باید محیطی با ثبات و فضایی رقابتی ایجاد کند تا صنعت در مسیر رشد قرار گیرد و تصدی گری را به کارآفرینان بسپارد.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که «چرا علیرغم آمادگی کارآفرینان صنعت خودرو در مالکیت شرکت‌های بزرگ، اما برخی به این شرکت‌ها (مثل کروز و…) به دید منفی نگاه می‌کنند؟» گفت: «این رویکردها ناشی از ترس و بی‌اعتمادی به بخش خصوصی است. یک جریان مدام، بخش خصوصی را متهم می‌کند و ذی‌نفع را در معنای منفی آن به کار می‌گیرد اما برخلاف این نگرش، معتقدم که ذی‌نفع باشد با دلسوزی بیشتری تصمیم می‌گیرد؛ مشکل مدیریت دولتی همین نبود نفع و دلسوزی در آنها نسبت به شرکت تحت مدیریتشان است.»
این کارشناس حوزه خودرو می‌گوید: «چطور کسی که شناختی به ماهیت صنعت ندارد صلاحیت سهامداری دارد اما کسی که در این صنعت رشد کرده، در مضان اتهام است؟! به اعتقاد من، ذی‌نفع بودن برای سهامدار یک امتیاز است. حتی ایده‌آل تشکیل کنسرسیوم قطعه سازان است تا در اداره خودروسازان سهیم باشند.»
مشکل صنعت خودرو، اعتماد به نفس دولت است
وی در پاسخ به این سوال که «برخی معتقدند حضور ذی‌نفع در هیات مدیره شرکت مفسده ایجاد می‌کند» گفت: « مشکل اصلی این است که دولت‌ها ضعیف شده‌اند و دولتی که ضعیف باشد هر تحولی را به چشم تهدید نگاه می‌کند چون نمی‌تواند عواقب آن را کنترل کند. دولتمردان در تصمیم گیری‌های بلند مدت ناتوان شده‌اند و به همین دلیل متناقض نظر می‌دهند.»
کاکایی اضافه می‌کند: «برای جلوگیری از بروز فساد باید دولت فضای رقابت و امنیت ایجاد کند تا سرمایه گذاری در این شرکت‌ها برای خارج و داخل جذاب باشد؛ نه اینکه جلوی حضور کسی که صلاحیت دارد را بگیرند.»
وی در همین رابطه افزود: «اکنون در صنعت خودرو هیچ کس نمی‌داند دولت از این صنعت چه انتظاری دارد و بعضا اظهارنظر مقامات دولتی متناقض است. قسمت ترسناک ماجرا این است که دولت خودش هم نمی‌داند که چه توقعی از این صنعت دارد.»
چیزی از ایران خودرو و سایپا نمانده که باعث نگرانی شود
امیرحسن کاکایی در گفت‌و گویی خود جایگاه پیشین ایران خودرو و سایپا را در بازار از دست رفته می‌داند. وی در همین رابطه می‌گوید: «واردات صفر و دست دوم در حال اجراست از طرف دیگر 20درصد بازار خودرو در اختیار چند شرکت خودروساز بخش خصوصی است و این رقم در حال افزایش است.» وی در همین رابطه اضافه می‌کند: «بنابراین چیزی از جایگاه پیشین ایران خودرو و سایپا باقی نمانده که واگذاری آن به بخش خصوصی باعث نگرانی شود.»
این کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: «افزایش قدرت سهامداران خصوصی در هیات مدیره ایران خودرو نباید مایه نگرانی باشد؛ در عوض از دست رفتن فرصت‌ها باید ما را بترساند. این شانس را به بخش خصوصی بدهیم تا ایران خودرو و سایپا نجات پیدا کنند.»
وی در همین رابطه اضافه می‌کرد: «انجام کارهای بزرگ هراسناک است اما وضعیت کنونی صنعت خودرو بسیار وحشتناک‌تر از چیزی است که نگران آن هستیم.»
انتهای پیام
