انهدام شبکه جاسوسی ستاره شناسان

«محمّد حسین کریمی پور»، در  یادداشتی تلگرامی درباره‌ی کشف شبکه‌های جاسوسی در شوروی استالینی نوشت:

در روسیه دهه‌ی سی، چیزی از ضد انقلاب داخلی و خارجی، نمانده بود. ارتش سرخی که تروتسکی ساخته بود، سلاخ و مطیع استالین شده بود. حزب نیز تصفیه و گوش به فرمان بود.

حالا نوبت تعمیق صنعتی سازی و برآوردن آرزوی استالین یعنی ساختن «کشور قدرتمند شوراها» بود. اما او هنوز دو مانع را پیش رو می‌دید. «کادر قدیمی» خطر اول بود. رهبران بلشویکی که لنین را درک کرده، در تبعید وانقلاب کنارش جنگیده و خود را پیامبران لنینیسم می‌دیدند. این‌ها گرچه از ترس مطیع بودند، اما «اعتبار و ادعایی» داشتند که حال ژوزف را به هم می‌زد. او می‌خواست مومیایی لنین، خدا و خودش تنها پیامبر روی زمین باشد. وجود پیامبران دیگر، قابل قبول نبود. استالین با خلق نمایش‌هایی، آنها را متهم، دستگیر، محاکمه و اعدام کرد. اعضای هیات رییسه‌ی حزب در دوران لنین، همگی اعدام شدند. مرحوم ولادیمیر ایلیچ حتی نمی‌توانست تصور کند روزی بوخارین و کالینین، بنام لنینیسم چنان خوار کشته شوند. بعضی چون کیروف (حاکم سرخ لنین گراد) و تروتسکی (خلیفه به حق لنین) هم ترور شدند. کادرهای قدیمی رده‌ی پایین‌تر و روسای حزبی شهرستانی هم در امان نبودند. آنها دو دهه برای استقرار شوروی جنگیده بودند، اما حالا خوانین متمول، متوقع، زن باره، فاسد و کم سوادی بودند که خود و خانواده‌شان مانع ساختن شوروی مدرن بودند.

ده‌ها هزار نفر مقتولین «کادر قدیمی» بخش کوچکی از قربانیان نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۳۰ بودند. کشتار میلیونی، جای دیگری جریان داشت.

نگرانی دوم استالین «مردم شوروی» بودند. اسلاو، تاتار، قزاق، چرکس، چچن، پرمین، مغول و اسکیمو سرکش‌اند. این‌ها اتباع او بودند. باید خرد و رام می‌شدند. راه حل بابا ژوزف، ساده و مؤثر بود: «وحشت ناب و فراگیر.»

هر فرد شوروی باید در تمام عمرش در وحشتی عمیق و همیشگی از دستگیری، اردوگاه کار، شکنجه و قتل به سر می‌برد. مکانیسم «تشخیص خیانت» باید چنان نامفهوم می‌بود که هیچکس – حتی معصوم‌ترین و کوشاترین شهروند- هیچگاه، خود را مصون نپندارد. این پروژه، مدل ریاضی دقیقی داشت. تعداد و ترکیب قربانیان هر ماه در هر منطقه، تعیین شده بود. غالب قربانیان، هیچ خطایی نداشتند. آنها زندگیشان را تنها برای تکمیل آمار ماهیانه‌ی دستگاه وحشت، می‌باختند.

مردم تا سرحدّ جنون ترسیدند. همکاران، همسران و والدین خود را لو داده، داوطلبانه و مجانی به جاسوسی از هم، پرداختند. وقتی در ساعات اولیه‌ی بامداد، مأمورین لباس شخصی در خیابانی از اتومبیل سیاه پیاده می‌شدند، در تمام ساختمانهای اطراف، هر فرد بالغی فکر می‌کرد، نوبت اوست. خیلی وقت‌ها فرد هدف (گاهی فرد وحشت زده‌ی دیگری) پیش دستی کرده و خود را می‌کشت.

در سیاه چال «لوبیانکا» و در تمام ده‌ها هزار اتاق بازجویی شوروی، دستگیر شدگان به جنایت‌هایی که نکرده بودند، به ارتباط با جاسوسانی که وجود نداشتند و به کارشکنی‌های خیالی علیه خلق و رهبری، اعتراف می‌کردند. خیلی‌ها کارشان به شکنجه نمی‌رسید. روحیه‌ی آنها مدت‌ها قبل از دستگیری، در هم شکسته بود. هرچه را بازجو میل داشت، می‌نوشتند و بدان بال و پر می‌دادند. در دادگاه هم، گاهی قربانی چنان بر ضد خود سخنرانی می‌کرد که وجود دادستان، زاید می‌نمود.

استالین علاقه‌اش به تئاتر را پنهان نمی‌کرد. خودش سناریوی «محاکمات رهبران کادر قدیم» را نوشته و از کابینی مخفی مشرف به صحن محکمه، کارگردانی کرده بود.

حالا او از پلیس مخفی، وزرا و حزب می‌خواست تعداد رو به تزایدی از جاسوسان و دشمنان خلق را کشف کنند. صنوف و حرفه‌ها هم مورد هدف قرار گرفتند. مردم نه بطور انفرادی، نه بطور دسته جمعی، نباید احساس مصونیت می‌کردند. حتی غیرسیاسی‌ترین مشاغل و بی‌ربط ترین صنوف، نباید امن می‌نمود. سناریوهای فتنه‌های جمعی تا حدّ ابتذالی موحش، توسعه یافت. به تناوب، توطئه‌هایی روی صحنه رفت که در آن دیپلمات‌ها، مهندسان معدن، افسران پلیس مخفی، تیم رادیو، مهندسان صنایع سبک و حتی بالرین‌ها اعتراف می‌کردند برای آلمان، ژاپن یا لهستان جاسوسی می‌کرده‌اند. اعدام گروهی از محبوب‌ترین افسران ارتش، به اتهام واهی جاسوسی برای هیتلر، ارتش سرخ را در آستانه‌ی جنگ جهانی تضعیف کرد.

کار به جایی رسید که پلیس مخفی، دانشمندان سالخورده‌ی ستاره شناس را در رصدخانه‌ی لنین گراد به ظّن اقدام علیه امنیت ملّی و جاسوسی، قلع وقمع کرد. منطق استالینی ساده بود. وقتی تو یک عدّه پیرمرد کرم کتاب بی خطر را چنین بی رحمانه قصابی کنی، حساب کار دست دیگران می‌آید. قواعد کسب و کار دیکتاتورها، خشن، ساده و موثرست.

انتهای پیام