استفان هاوکینگ از خاطره زلزله بویین زهرا تا حسرت سفر دوباره به ایران

استفان هاوکینگ، فیزیکدان، نظریه‌پرداز و کیهان‌شناس معروف انگلیسی شب گذشته (۲۲ اسفند) پس از ۴۰ سال فعالیت علمی و تحقیقاتی در سن ۷۶ سالگی درگذشت.

به گزارش دیده بان علم ایران، خانواده هاوکینگ اعلام کرده‌اند که وی در خانه‌اش در نزدیکی دانشگاه کمبریج مرگ آرامی داشته است. کمبریج جایی است که هاوکینگ اکثر کارهای تحقیقاتی خود روی پروژه‌های ساختارشکنانه‌ای همچون سیاه‌چاله‌ها را در آنجا انجام داده است.

فرزندان هاوکینگ در بیانیه‌ای گفتند: «پدر دوست داشتنی ما امروز درگذشت. ما او را برای همیشه از دست دادیم.»

هاوکینگ که به‌ دلیل دستاوردهای علمی بزرگش در زمینه سیاهچاله‌ها و نسبیت عام با وجود محدودیت‌های حرکتی به یکی از معروف‌ترین چهره‌های علمی جهان تبدیل شده بود با کتاب‌ها و سخنرانی‌هایی که برای مخاطب عام داشت در بین عموم مردم نیز شناخته شده بود. مشهورترین کتاب او “تاریخچه مختصر زمان” به بسیاری از زبان‌های جهان ترجمه شده است.
هاوکینگ که متولد ۸ ژانویه ۱۹۴۲ در شهر آکسفورد انگلستان بود در سال ۱۹۵۹ برای مطالعه علوم طبیعی به دانشگاه آکسفورد رفت و سپس برای ادامه تحصیل تا دکتری به کمبریج رفت.

وی در سال ۱۹۶۳ به به بیماری «اسکلروز جانبی آمیوتروفیک» یا خواب اندام مبتلا شد که توانایی حرکت دادن اندام‌های خود و حتی سخن گفتن را از دست داد. در حالی که پزشکان به او گفتند دو سال بیشتر زنده نخواهد بود، هاوکینگ زندگی پرفراز و نشیب و باشکوهش را تا افزون بر نیم قرن بعد ادامه داد.

ادامه زندگی وی از دیدگاه پزشکان یک شگفتی به حساب می‌آمد زیرا افراد مبتلا به این بیماری خاص معمولا پس از مدت کوتاهی فوت می‌کنند. این بیماری رفته رفته تمام بدن او را در بر گرفت. با این حال معلولیت شدید وی مانعی برای تلاش و کوشش در راستای فراگیری و پیشبرد علم نبود. علیرغم معلولیت شدید، وی موفق به کسب جوایز علمی مختلفی شد.
هاوکینگ در سال ۱۹۷۴ نظریه‌اش مبنی بر اینکه سیاهچاله‌ها ساطع کننده “پرتو هاکینگ” هستند را تشریح کرد.
کتاب “تاریخچه مختصر زمان” به قلم او در سال ۱۹۸۸ منتشر شد که تاکنون بیش از ۱۰ میلیون نسخه فروش رفته است.

عدم کسب جایزه نوبل و به هم خوردن برنامه وی در سفر به فضا را از مهمترین ناکامی های این دانشمند بزرگ می دانند.

وی چند سال پیش قصد داشت به دعوت پژوهشگاه دانش های بنیادی به ایران بیاید اما این سفر در آستانه انجام آن لغو شد. سفر هاوکینگ برای ۲۲ تیرماه ۱۳۸۶ برنامه ریزی شده بود تا ضمن بازدید از پژوهشگاه دانش های بنیادی و سخنرانی های تخصصی و گفت و گو با دانشمندان ایرانی چند نشست عمومی هم داشته باشد و در مراسم اختتاميه المپياد جهاني فيزيك كه در اصفهان برگزار شد هم شرکت کند. با این حال ۳۰ خرداد ماه ۸۶ پژوهشگاه دانش های بنیادی در بیانیه ای رسمی از تعویق دو ماهه سفر هاوکینگ به ایران به دلیل نیاز به مراقبتهای ویژه درمانی خبر داد که هرگز انجام نشد.

با این حال هاوکینگ سالها قبل و در زمانی که هنوز معلولیت زمینگیرش نکرده بود سفری به ایران داشت.
این سفر در سال ۱۹۶۲ و مدت کوتاهی پیش از آنکه معلوم شود به بیماری اسکلروزیس آمیوتروفیک جانبی مبتلا است صورت گرفت.

پس از اخذ مدرک لیسانس از کالج آکسفورد، هاوکینگ تصمیم گرفت با پس انداز کمی که دارد به سفر بپردازد و بر طبق یک نظریه ایران را انتخاب کرد: «احتمال اینکه به یک سفر بروم بیشتر از سفرهای زیادی است که بعدها شاید بروم».

هاوکینگ و دوست همسفر او، دانشجویی از آکسفورد، به استانبول سفر کردند و با قطار از ترکیه گذشتند. سپس خود را با اتوبوس به مرکز ایران رساندند و از تبریز به طور غیر مستقیم از راه کویر مرکزی به تهران آمدند.

هاوکینگ گفت «ما در راه گرفتار زلزله بوئین زهرا شدیم، زلزله عظیم ۷ ریشتری که بیش از ۱۲۰۰۰ کشته به جا گذاشت. من قاعدتاً باید نزدیک مرکز زلزله بوده باشم اما متوجه آن نشدم چون مریض بودم و اتوبوس هم در جاده‌های ناهموار ایران خیلیبالا و پایین می‌شد».

در چند روز بعدی، هاوکینگ مشغول بازیابی سلامت خود پس از اسهال خونی و دنده‌ی شکسته‌ای بود که در اثر پرتاب شدن و برخورد به صندلی اتوبوس به وجودآمده بود. او از فاجعه خبر نداشت چون فارسی بلد نبود.
خودش می‌گوید:« وقتی به استانبول رسیدیم تازه فهمیدیم چه اتفاقی افتاده است. من برای پدر و مادرم یک کارت پستال فرستادم. آن‌ها در این ده روز شدیداً نگران بودند چون آخرین خبری که از من داشتند این بود که در روز وقوع زلزله تهران را به مقصد منطقه‌ی فاجعه ترک کرده‌ام.
علیرغم زلزله، من خاطرات بسیار خوبی از ایران دارم و دوست دارم روزی به آنجا برگردم.»

انتهای پیام