پیام ابوالفضل فاتح به مناسبت روز خبرنگار

ابوالفضل فاتح، موسس ایسنا، در پیامی به مناسبت روز خبر نگار با انتقاد از اینکه دستکاری‌های غیرعلمی و غیرمسوولانه در جریان خبر و فضای رسانه‌ای، رسانه را از کارکرد نظارتی خود خارج ساخته، ماحصل عقیم‌سازی رسانه‌های داخلی را بارورسازی فیک نیوزها و رسانه‌هایی با مبدا غیرعلمی دانست.

به گزارش انصاف نیوز، متن کامل پیام ابوالفضل فاتح در پی می‌آید:

سلام و ادب به محضر بزرگوار شما

این مطلب به مناسبت روز خبرنگار تقدیم حضور شما می شود.

بسمه تعالی

تجربه و پژوهش‌های علمی موید نسبت مستقیم بین آزادی رسانه‌ای و کمپین‌های مبارزه با فساد است. هر اندازه رسانه‌های مستقل از آزادی بیشتری برخوردار باشند، بیداری فزاینده‌ی افکار عمومی را به دنبال داشته و در نتیجه سیستم‌های سیاسی و اقتصادی تحت نظارت جدی‌تری قرار خواهند گرفت.

البته روشن است در بیداری افکار عمومی و مبارزه با فساد، رسانه‌های دولتی و حکومتی یا نمی‌توانند و یا نقش اندکی را ایفا می‌کنند و نقش اصلی بر عهده‌ی رسانه‌های مستقل است. رسانه‌هایی که از استقلال در مالکیت و گردش مالی، استقلال در سیاست گذاری، استقلال در تحریریه برخوردار و متعهد به اخلاق حرفه‌ای و کرامت رسانه‌ای باشند.

اگر  به جای رسانه‌های دولتی و حکومتی، رسانه‌های مستقل‌تر را توسعه می‌دادیم و اگر به جای کنترل تحریریه‌ها و نادیده گرفتن کرامت خبرنگاران و دبیران و سردبیران،  از رسانه‌ها برای نظارت بر سیستم های تبادل سیاسی و اقتصادی کمک می‌گرفتیم، امروز دو قبیله ی “بنی ارز” و “بنی طلا” به خود اجازه نمی‌دادند که همچون شتران بی‌مهار به جان مزرعه‌ی بیت المال افتاده و هر چه بتوانند ببلعند و هر جه نتوانند ببلعند، حیف و میل کنند.

صد افسوس که دستکاری‌های غیرعلمی و غیرمسوولانه  در جریان خبر و فضای رسانه‌ای، نه تنها رسانه را از کارکرد نظارتی خود خارج ساخته، بلکه مخلوقی ناقص و الکن و غیر متوازن و ناتوان  بر جای گذاشته است. در نتیجه مجموعه‌ی رسانه‌های جمعی  کشور تا حد نگران کننده‌ای توان اثر گذاری و مشروعیت خود را از دست داده است. به زبان دیگر، ماحصل عقیم سازی رسانه‌های داخلی، بارور سازی فیک نیوز و رسانه‌هایی با مبداء غیرملی بود. در نتیجه افکار عمومی ساحتی شکننده پیدا کرده و آسیب‌های جبران ناپذیری را پذیرا شد که نمونه‌اش پراکندگی، سرگشتگی و تغییر سریع افکار عمومی تحت تاثیر امواج متضاد و متناقض است.

در دو دهه‌ی اخیر با رشد تکنولوژی‌های نوین، رسانه‌های شهروندی هرگونه انحصار رسانه‌ای را به چالش کشیدند. این امر، گرچه پدیده‌ای جهانی است اما کشورهایی را که از رسانه‌های مستقل و حرفه‌ای پر قدرت کمتری برخوردار بودند، بیشتر تحت تاثیر قرار داد. اگر امروز انواع رسانه‌های جمعی کلاسیک و سنتی از جمله تلویزیون و بسیاری از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها  در کشور عزیزمان دچار ضعف هستند و جریان اصلی اطلاعات به رسانه‌های شهروندی منتقل شده است، ناشی از همان مداخلات قدرت محور و انحصاری است که در حوزه‌ی رسانه‌های کلاسیک صورت می‌گیرد و از بسیاری از آنها موجودی نحیف و وابسته ساخته است وگرنه رسانه‌های جمعی  کلاسیک نیز در کنار رسانه‌های شهروندی توسعه می‌یافتند و چنین عدم تعادل و شکاف عمیقی شکل نمی‌گرفت. بعلاوه، رسانه‌های گروهی مستقل می‌توانستند شکاف فزاینده‌ی دولت – ملت را به هم پیوند زده، از عمیق‌تر شدن آن پیشگیری کنند. کشورهای فراوانی را می‌شناسیم که در نظام رسانه‌ای آنها  هم رسانه‌های کلاسیک پر قدرت و هم از رسانه‌های شهروندی ایفای نقش می‌کنند و موازنه‌ای منطقی و مکمل بین این رسانه‌ها برقرار است و هرکدام هم در آگاهی بخشی بر افکار عمومی و هم در نظارت بر یکدیگر  سهمی به سزا دارند.

با آن که در توسعه‌ی زیرساخت‌های اینترنت پیشرفتی چشمگیر داشته‌ایم و از این بابت خرسندیم اما در سوی دیگر یکی از بزرگترین مصائب همین انحصار صدا و سیماست که از آن رسانه‌ای ناکارآمد و در مواردی پدیده‌ای ژوراسیکی و مخرب ساخته است. در  جهان امروز با وجود توسعه شبکه‌ی اینترنت و به تبع میکروبلاگ‌ها، تلویزیون همچنان از پر قدرت‌ترین رسانه‌ها است.  انحصار فعلی صدا و سیما  و ترس از تکثر، عملا علاقمندان به تلویزیون را بین دو انتخاب قرار داده است یا تماشای تلویزیون دولتی یا پناه بردن به ماهواره‌ی خارج از کشور. اگر روزی به تشخیص واضعان قانون، ماده‌ی انحصار رادیو و تلویزیون دلایلی خاص داشته است، امروز این سیاست به نفع منافع ملی نیست و باید به میلیون‌ها شهروند ایرانی اجازه داد، از تلویزیون‌های دیگری نیز برخوردار شوند که از این آب و خاک سر برآورده‌اند. رسانه‌های مستقل پرقدرت و ده‌ها تلویزیون خصوصی و نیمه خصوصی با مدیران و تحریریه‌های شناخته شده و حرفه‌ای، می‌تواند بهترین موازنه برای فضای قطبی شده و غیر متعادل رسانه‌ای امروز کشور باشد که از یک سو در انحصار رسانه‌ها و تلویزیون دولتی و از سوی دیگر در امواج میلیون‌ها میکرو بلاگ با منابع معلوم و نامعلوم قرار دارد. در جهانی که دولت-  ملت‌های مجازی در حال شکل گیری است و رسانه‌های بدون مرز هر روز توسعه می‌یابند، انحصار نه تنها اثر مثبتی ندارد بلکه افکار عمومی ملت ما را در مواجهه با امواج جدید منفعل و نحیف و مصرف کننده‌ی محض می‌سازد.

فراموش نمی‌کنیم در این روز، خبرنگاری والامقام جان شیرین خود را در راه دین و میهن،  فدای مبارزه با تحجر و تنگ نظری طالبان کرد و آموزه‌های فراوانی برجای گذاشت. 40 سال پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، امید است روز خبرنگار، روز بازگشت به کرامت رسانه و روز بازنگری در سیاست‌های رسانه‌ای کشور و نیل به آزادی‌های وعده داده شده در قانون اساسی باشد و به میمنت این روز، خبرنگاران شریف و سخت کوش میهن بتوانند آزادانه به ایفای نقش نظارتی خود پرداخته و بالندگی و موازنه‌ی هر چه بیشتر افکار عمومی را شاهد باشند. بی‌تردید در این مسیر در کنار عوامل برون سازمانی، عوامل درون سازمانی نظیر ارتقاء سواد رسانه‌ای، رعایت معیارهای حرفه‌ای و اخلاقی و صیانت از پاکدستی  رسانه و دور نگهداشتن آن از معاملات سیاسی و اقتصادی نقشی حیاتی خواهد داشت.

فرصت را مغتنم شمرده، در برابر یکایک خبرنگاران میهن، که پاکی و شرافت قلم خود را به رغم همه‌ی کاستی‌ها و تنگناها با هیچ چیز معاوضه نکرده و بر پای و سربلند ایستادند، سر تعظیم فرود آورده و درود قلبی و خاضعانه‌ی خود را نثارتان می‌کنم. خداوند یار و نگهدار شما و قلمتان باد.

والسلام

ابوالفضل فاتح

17 مرداد 1397

انتهای پیام