اعتراض عجیب به تخریب آب‌انبار 100 ساله‌ی یوسف‌آباد

«امیرحسین ناظری کنزق»، انصاف نیوز: یک هنرمند پرفورمنس در اعتراض به تخریب یک بنای تاریخی سه روز کامل دستانش را در یکی از دیوارهای این بنا کرد و ایستاد. از حدود سال 89 بود که این آب‌انبار قدیمی محله یوسف‌آباد به اهالی تئاتر معرفی شد؛ بنایی با قدمت حدود 100 سال که کسی از اینکه تاریخ دقیق احداثش کی بوده یا اینکه اصلا آنجا آب‌انبار بوده یا نه خبر دقیقی ندارد. بنایی که از سال 89 به‌عنوان اولین تماشاخانه خصوصی کشور به نام «آو» فعالیتش را شروع کرد و از سال 94 به «خانه نمایش دا» تغییر نام داد. این بنای تاریخی حالا در شرف تخریب است. مالک این ساختمان به‌قصد منفعت مالی قصد دارد این بنای خاطره‌انگیز را تخریب کند و مدیران فعلی این بنا و هنرمندان تمام تلاش خود را در راستای حفظ این بنا کردند اما درنهایت این بنا روز شنبه تخلیه و تحویل مالک شد.

مردی که سه روز به پای بنایی صد ساله ایستاد

یکی از هنرمندانی که برای حفظ این بنا کوشید آقای «هومن داوودی» است که سه روز تمام دستان خود را در دیواری که در آب انبار ساخته بود، گچ گرفته و ایستاد، او تنها با آب خودش را سرپا نگه داشت و شعارش این بود که این بناهای تاریخی سال‌ها به پای ما ایستاده‌اند تا ما از خدمات آن‌ها بهره‌مند شویم حالا ما چقدر می‌توانیم به پای این بناها بایستیم.

«هومن داوودی» اجراگر این پرفورمنس درباره‌ی این کار به خبرنگار انصاف نیوز گفت: چون در شعرهایم گاهی به دیوار فکر می‌کردم، وقتی شنیدم قرار است آن آب انبار خراب شود غمگین شدم و این یک ایده مینیمال بود که به ذهنم رسید. بدن انسان توانایی‌های بسیاری دارد که با تمدن از یاد ما رفته و تلاش کردم که کمی از این توانایی‌ها را دوباره پیدا کنم. ساعت‌های اولیه بسیار سخت بود و فشار زیادی را تحمل کردم ولی علم پزشکی هم این را اثبات کرده که بدن انسان بعد از سوزاندن قند کمی ضعف می‌کند و سپس از چربی‌ها به عنوان منبع تغذیه استفاده می‌کند. پیش از این هم هنرمندانی مثل آبراموویچ تا روزها هم این کار را کرده‌اند تا ارتباط خود را با تمدن قطع کرده‌ و به طبیعت نزدیک‌تر شوند.

او ادامه داد: بدن که از یک جایی بیشتر پیش می‌رود این ذهن است که کنترل بدن را به دست می‌گیرد، ذهن انسان توانایی‌های بسیار بالایی دارد که ما آنها را فراموش کرده‌ایم.

این پرفورمر درباره‌ی مشکلات خود در این اجرا گفت: من در طول روز چیزی حدود یک تا دو بطری آب معدنی مایعات می‌خوردم و کمی هم نمک و شکلات تک تک، و سعی ‌کردم به احترام این بنا که آب انبار بوده و فقط با آب صد سال سرپا بوده فقط آب بخورم. اما نمی‌خواستم به بدنم هم آسیب بزنم و به اندازه‌ای که بدنم آسیب نبیند چیزهایی مانند نمک یا کمی شکلات هم خوردم.

او درباره‌ی نحوه‌ی خوابیدن و متوالی ایستادن خود توضیح داد: درباره‌ی خواب باید بگویم گاهی یک بالشتک به دیوار می‌چسباندم و با حالتی سرم را به آن تکیه ‌داده و کمی استراحت می‌کردم گاهی هم به میزان خیلی کمی که به بدنم آسیب نرسد، چیزی حدود یک ساعت روی یک چهارپایه می‌نشستم. من در طول این سه روز کلا دو بار دستانم را از گچ در دیوار در آوردم که یک بار آن به دستشویی رفته و یک بار هم روز دوم حالم بد شد و برای لحظات خیلی کمی دراز کشیده و عضلاتم را ماساژ دادم.

داوودی ادامه داد: البته این‌ها هیچ ضربه‌ای به ایده اجرایی نزد، از نظر من در زمان ما هنر اصولا بسیار ایده محور است و نه لزوما فن محور. در ضمن کسانی هستند که با نیروهای درونی روزهای متوالی بدون آب و غذا سر می‌کنند ولی برای من مهم بیشتر ایده این کار بود. حتی در خیلی از هنرهای امروز هم که می‌بینیم ایده کار مهم‌تر از صرفا تکنیک اجرایی ست.

این هنرمند ایده اجرایی و نظر خودش درباره‌ی این پرفورمنس را در استیتمنت این پرفورمنس آورده که در زیر دیده می‌شود.

بنایی که در سال‌های اخیر اجراهای بسیاری را به خود دیده

این بنای تاریخی اجراهای مهم بسیاری را به خودش دیده، از اجراهای تجربی و خاص «گروه تئاتر آو» گرفته تا اجرای «جنی» گروه «پاپتی‌ها»، اجرای «من شاه ریچارد بودم» به کارگردانی «محمد عاقبتی» و با بازی «افشین هاشمی»، نمایش «کروماکی» به کارگردانی «مارین ون هولک» از گروه آقای «آروند دشت آرای»، تئاتر شر و چند کار دیگر از «مهدی کوشکی»، خانم ایکس به کارگردانی «جواد عاطفه» و… اما از امشب دیگر خبری از شور و اشتیاق اجراها و شلوغی تماشاچیان نیست و این بنا از حالا منتظر بولدوزرهایی است که قرار است او را تخریب کنند.

«کسری شاهینی» که تاکنون مدیر این بنا بود درباره‌ی تاریخچه‌ی این بنا به انصاف نیوز می‌گوید: اینجا چیزی حدود 100 سال قدمت دارد، هیچ‌کس تاریخ دقیق و داستان دقیق اینجا را نمی‌داند اما چیزی که به نظر می‌آید این است که اینجا آب‌انباری است که حدود 100 سال پیش اینجا ساخته شده. اولین بار آقای وزیری مجسمه‌ساز یکی از کارگاه‌های خودش را در این مکان برپا کرد، آن موقع اینجا به این شکل نبود و فقط یک اتاق در اختیار آقای وزیری بود و گروه به گروه تلاش کردند اینجا را تکمیل کنند و حالا به اینجا رسیده‌ایم. طبقه بالای آب‌انبار یک حمام عمومی بسیار بزرگ است که حدود سی سال است تعطیل است. درواقع از زمانی که مالک آخر بر سر این ملک آمد آن حمام هم تعطیل شد تا شاید مالک بتواند استفاده مالی بهتری بکند.

شاهینی درباره‌ی تلاش برای حفظ این بنای تاریخی می‌گوید: ما متوجه شدیم که مالک قصد تخریب اینجا را دارد و احتمال بسیار زیاد تا یک سال دیگر این اتفاق می‌افتد. ما به‌سختی و با پیشنهاد پول و… خواستیم مالک را متقاعد کنیم، اما مالک سعی کرد ما را سریع‌تر ازاینجا بلند کند تا اینجا کاربری فرهنگی نداشته باشد و زمان خراب کردن کسی مانع آن‌ها نشود.

دولتی‌ها احترام می‌گذارند اما اصولا کاری نمی‌کنند

او درباره‌ی کمک مسوولین دولتی برای حفظ این ساختمان می‌گوید: ما با شورای شهر، شهرداری و میراث فرهنگی جلسه گذاشتیم اما متاسفانه هیچ طرحی برای حمایت از چنین جایی که هم فرهنگی است و هم گردشگری وجود ندارد. همه‌ی مسوولین شعارش را می‌دهند اما راهکار عملی وجود ندارد، به نظرم هنوز اعتقاد پیدا نکرده‌اند که می‌شود از گردشگری پول در آورد. ما از مسوولین خواستیم که یک جلسه با مالک بگذارید و آن را راضی کنید ولی آن‌ها راضی نشدند. جلسه با مدیران خوب بود، حرف مارا گوش می‌دادند، به ما احترام زیادی می‌گذاشتند اما در عمل کاری نمی‌کردند، شاید هم توانایی کار را نداشتند، به‌هرحال وضعیت مالی کشور وضعیت مناسبی نیست. ولی چیزی که من دیدیم این بود که حتی اگر پول بود این‌ها چنین تصمیمی ندارند. مدیران بخش خصوصی به ما می‌گفتند که مالک خصوصی است و کاری از دست ما برنمی‌آید شما هم سعی کنید زودتر ازاینجا جابه‌جا شوید.

این بنا با توجه به فضای ویژه‌ی خود پذیرای گروه‌های آلترناتیو داخلی و خارجی بود، دو رزیدنسی از گروهی با کره جنوبی به نام «کوشک نامه»، یک کارگاه با یک تیم ایتالیایی و چند فستیوال موسیقی با حضور هنرمندان خارجی تنها بخشی از تجربه‌های بین‌المللی این خانه نمایش است. با توجه به اینکه اینجا مکانی برای اجراهای تجربی و آلرناتیو بوده پس هرکدام از آثار تعداد بسیار کمی اجرا می‌رفتند و این خانه نمایش تنها از سال 94 تاکنون چیزی حدود 500 اجرا را میزبانی کرده است.

به دنبال ثبت ملی هستیم ولی فایده ای ندارد

شاهینی می‌گوید: ما برای اینکه اینجا را حفظ کنیم یک تیم گذاشته‌ایم که هرروز برای ثبت ملی شدن این بنا تلاش می‌کنند، اما جهت روشن شدن موضوع به شما بگویم که حتی وقتی ثبت ملی شود مالک می‌رود اعتراض می‌زند و آن اثر از ثبت ملی درمی‌آید یا کارهایی می‌کند مثل‌اینکه آب به خانه می‌بندد و بنا از بین می‌رود. کاری شبیه به خانه نیما یوشیج. راه دور زدن قانون در اینجا بسیار ساده است.

خانه نمایش دا به کارش با قدرت بیشتر ادامه خواهد داد

او درباره ادامه فعالیت «خانه نمایش دا» گفت: ما قطعا با قدرت بیشتر به کارمان ادامه خواهیم داد، چند جا به ما پیشنهاد دادند که به آنجا برویم، چند جا هم خودمان پیدا کرده‌ایم. اما قطعا به‌جایی می‌رویم که فضایش برای خلق اثر هنری تاثیر گذار باشد، قطعا ما به یک بلک باکس نخواهیم رفت، اما با توجه به اینکه در این مدت ضرر مالی زیادی به ما خورد و ما تحت‌فشار بودیم قطعا در این فشار تصمیمی نخواهیم گرفت.

شاهینی در انتها گفت: پس این اتفاق بد که قرار شد ما ازاینجا نقل‌مکان کنیم ما سه روز ایونت رایگان برگزار کردیم در تمام رشته‌ها و یکی از آن‌ها آقای هومن داوودی است که به نشانه اعتراض به تخریب بنا سه روز دستان خودش را در دیوار کرده و تنها با آب خودش را زنده نگه داشته است. و واقعا این تجربه بسیار جالبی است.

انتهای پیام