تحلیل گاردین از نشست تهران و طرح ترامپ درباره سوریه

سایمون تیسدال، تحلیلگر روزنامه گاردین با اشاره به اینکه آمریکا دیگر نفوذ خود را در خاورمیانه به ویژه بر سر سوریه از دست داده است، می‌نویسد: “اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اخیرا هشدار داد که آمریکا صرفا نسبت به وقوع کشتار در ادلب «بسیار خشمگین» است، تأیید کننده ناتوان بودن آمریکا است. صحبت از خشمگین بودن مساوی با یک برنامه نیست اما ترامپ اهرمی کم قدرت دارد. او تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به هفت سال جنگ داخلی در سوریه را نادیده گرفت، به حمایت از شورشیان مخالف رژیم سوریه پایان داد و اکنون نیز صحبت از فراخواندن نیروهای آمریکایی حامی کردهای طرفدار غرب به آمریکا می‌کند.

به گزارش ایسنا این روزنامه در ادامه نوشت: برنامه ترامپ برای سوریه تا آنجایی که به عنوان یک سیاست تعریف شده ارائه شود دو جنبه دارد، اول از همه کشتن یا اسیر کردن تروریست‌های داعشی باقی مانده و دوم نیز مقابله با نفوذ ایران از طریق مجبور کردن واحدهای سپاه پاسداران و شبه‌نظامیان شیعه تحت کنترل تهران به خروج از سوریه طبق درخواست اسرائیل.

سرنوشت سه میلیون غیرنظامی ادلب که تقریبا نیمی از آن‌ها مردم فراری متعلق به نقاط دیگر سوریه هستند مشخصا اولویت ترامپ نیست. مقام‌های سازمان ملل و آژانس‌های امدادرسان می‌گویند با آغاز تهاجم قوای روسی و سوری برای برچیدن آخرین پایگاه شورشیان مخالف در ادلب ممکن است ده‌ها هزار نفر دیگر کشته و صدها هزار تن دیگر نیز آواره شوند. این در حالی است که نبرد ترامپ محدود به خودنمایی در توییتر شده است.

یک سناریو ممکن است این رویه را تغییر دهد و آن هم استفاده ادعایی از سلاح‌های شیمیایی از سوی بشار اسد در سوریه است. ماه آوریل با وقوع حمله شیمیایی در منطقه دوما واقع در شمال دمشق ترامپ به اهداف حکومت سوریه حملات موشکی انجام داد. اخیرا جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت آمریکا صحبت از یک پاسخ مشابه در صورت تکرار این اتفاق کرده است.

روسیه نیز در حال اداره عملیات‌هایش از طریق ضد اطلاعات است که به گفته تحلیل‌گران می‌تواند بیانگر زمینه‌هایی برای حملات شیمیایی جدید در ادلب باشد. جیم جفری، فرستاده ترامپ به سوریه اخیرا مدعی شد که آمریکا «مدارک فراوان» در اختیار دارد که برای وقوع چنین حملاتی تدارک دیده شده است.

ترامپ تنها مسئول چشم پوشی آمریکا از سوریه به نفع دستاوردهای راهبردی روسیه در خاورمیانه نیست. باراک اوباما، رئیس جمهور قبلی نیز از مداخله مستقیم در سوریه خودداری کرد. او عملا کنترل جنگ در سوریه را در اختیار ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه قرار داد؛ زمانی که قبول کرد مسکو مسئول نابودی زرادخانه سلاح‌های شیمیایی حکومت سوریه در سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۱۴ باشد.

این عملیات نابودی تسلیحات شیمیایی ساختگی بود اما به اوباما اجازه داد که «خط قرمز» خود نسبت به ممنوع بودن استفاده از سلاح‌های شیمیایی در سوریه را دور بزند. نیروهای مسلح روسیه در سال ۲۰۱۵ وارد سوریه شدند و از آن زمان تاکنون در این کشور حضور دارند تا زنده ماندن حکومت بشار اسد را تضمین کنند.

با این حال ترامپ از طریق تملق روسیه موضع آمریکا را در سوریه هر چه بیشتر تضعیف کرد. در عین حال توجه در واشنگتن معطوف به مداخله روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا و اتهام وقوع همدستی ترامپ با این مداخله است. این طوفان سبب شده که بسیاری از دیگر فعالیت‌های روسیه در جاهای دیگر و به طور خاص در سوریه نادیده گرفته شوند. در عین حال روز جمعه با برگزاری اجلاسی از سوی ایران درباره وضعیت سوریه با حضور رهبران سوریه و ترکیه و بحث آن‌ها درباره «حمله مرحله‌بندی شده» به ادلب و «عادی سازی درازمدت وضعیت» در سوریه بعد از جنگ موضوع، کم بودن نفوذ ترامپ هر چه بیشتر پررنگ شد.

انتظار نمی‌رود که ایران با توجه به خصومت ترامپ، به واشنگتن گوش دهد. اما موضوع ترکیه متفاوت است، ترکیه به عنوان یک هم پیمان دیرینه آمریکا و عضو ائتلاف ناتو با تهاجم علیه ادلب مخالف بوده و نگران راه افتادن موجی جدید از آواره‌ها در مرز خود است. این کشور می‌توانست نماینده‌ای برای دیدگاه‌های آمریکا در تهران باشد. این حقیقت که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه این کار را نمی‌کند تماما به خاطر اقدامات مضحک و منجر به باخت از سوی ترامپ است. ترامپ به سبب حملات لفظی افراطی و اعمال تحریم و تعرفه‌های تجاری تنبیهی علیه آنکارا، ترکیه را از دست داده است. اردوغان در ادلب گرفتار وضعیتی بغرنج است اما به خواست آمریکا عمل نخواهد کرد.

آیا ممکن است ترامپ به یک باره رویه را تغییر دهد و در واکنش به وقوع کشتار در ادلب دست به مداخله بزند؟ این امکان وجود دارد. جفری گفت واشنگتن مکررا از روسیه درباره اینکه آیا می‌تواند در ادلب علیه داعش و دیگر افراطیون عملیات انجام دهد سوال پرسیده است. هر گونه تلقی از درگیر شدن نظامی آمریکا در این وضعیت می‌تواند منجر به پذیرش مأموریت‌های سیاسی و انسانی وسیع‌تر شود.

با این حال چنین دورنمایی بعید به نظر می‌رسد. در حال حاضر ظاهرا پنتاگون بیشتر نگران تهدید روسیه برای حمله به نقطه‌ای در شرق سوریه در مرز این کشور با عراق و اردن است؛ جایی که تعدادی از سربازان آمریکایی در آن مستقر هستند. در حالی که روسیه در منطقه‌ای که زمانی در تسلط واشنگتن بود جولان می‌دهد حالا آمریکا به حد یک ناظر تقلیل یافته است.”

انتهای پیام