دو نکته در چرایی توهین به بزرگان برادران اهل سنت در تلویزیون

دکتر سید حمید حسینی یزدی، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز، در یادداشتی به بهانه‌ی ماجرای توهین یک مداح در برنامه‌ی زنده نوشت:

در شب میلاد امام حسن مجتبی(ع) شبکه پنج سیما اقدام به پخش مستقیم یکی از مجالس مذهبی می‌کند که مداح جلسه روی آنتن زنده عبارات توهین آمیزی به خلفای راشدین و همسر پیامبراسلام عایشه نسبت می‌دهد. این عبارات در شبکه های اجتماعی پخش می‌شود، نمایندگان مجلس واکنش نشان می‌دهند، صدا و سیما عذرخواهی میکند و مدیر شبکه را برکنار می‌کند و نهایتا دستگاه قضایی مداح مزبور حکم جلب و بازداشت مداح هتاک را صادر میکند. اما همه این اقدامات پسینی تنها بخشی از ضربه ای که انتشار این کلیپ به وحدت مذاهب اسلامی وارد و باعث تعمیق شکاف و نارضایتی شده است را ترمیم و بازسازی می‌کند، آنچه مهم است جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی است تا نوبت به اقدامات پسینی نرسد.

1 . اولین مشکل به تلقی برنامه سازان و مدیران صداوسیما از برنامه مذهبی برمی‌گردد، یکی از کم هزینه ترین برنامه‌ها که نیازی به هیچگونه فکر و اندیشه و برنامه ریزی ندارد پخش مداحی و روضه خوانی مراسمات هیئات مذهبی است. اینگونه برنامه سازی خیانتی بزرگ به مخاطب و سپردن ذائقه و فکر مخاطب به مداحی است که معمولا کمترین شناختی از معارف و آموزه های دینی ندارد. این گزاره منصرف از مادحینی است که درکنار فن مداحی بهره ای نیز از معارف و اخلاق اسلامی داشته اند و گذشتگان ما بیشتر آنها را درک کرده اند. همواره مصلحان و علمای دینی نسبت به خطرات مداحان و روضه خوانان در تغییر ذائقه مردم و تنزل سطح دین داری هشدار داده اند، هشدارهای شهید مطهری در کتاب حماسه حسینی، بیانات و انتقادات رهبر انقلاب در سخنرانیهای مختلف، هشدارهای علمایی همچون آیت الله شبیری زنجانی مشتی نمونه خروارند.

علیرغم تمامی این مسائل، متاسفانه صداوسیما از ساخت برنامه های دینی غنی عاجز است و با پخش مداحی مداحان آنتن تلویزیون را پر می‌کند، این یعنی گذاشتن آنتن رسانه دراختیار قشری که کمترین سواد دینی را دارد. یادمان رفته که قرار بود صدا و سیما دانشگاه باشد و نه جلسه مداحی فلان مداح مشهور.

این رویکرد صداوسیما تالی فاسد دیگری نیز دارد و آن همانا دامن زدن به شهرت مداحانی خاص است. مداحانی که حاشیه کم ندارند، از اظهارنظرات موهون سیاسی تا هفت تیرکشی و دریافت پاکت های میلیونی و نوچه پروری. پخش روضه منصور ارضی یا مداحی محمود کریمی و یا سعید حدادیان و یا فلان مداح مشهور پای ثابت برنامه های مناسبتی مذهبی تلویزیون است. از صداوسیما باید پرسید دلیل ترجیح ارضی و حدادیان و کریمی نسبت به مداحی گمنام و ناشناخته در پخش مراسم عزاداری شان چیست؟ مداحی افراد مذکور آیا چیز بیشتری نسبت به مداحی مداحی گمنام به مخاطب می‌دهد؟ چه بسا جلسه عزاداری مداحی گمنام بااخلاص تر باشد. آیا دلیل این ترجیح چیزی بیش از شهرت مداحان مذکور است و آیا چنین ترجیح و تبعیضی رواست؟

2 . مشکل بزرگتر به نظام تربیت مذهبی ما برمی‌گردد. تربیت مذهبی ما براساس تضاد مذهبی با برادران اهل سنت بناشده است. به نحوی که اگر از نقاط تضاد با اهل سنت صرف نظر کنیم ممکن است هویت شیعی ما به خطر بیفتد و بازار بسیاری از منابر و مداحی ها کساد خواهد شد. در برهه ای مصلحان اجتماعی شیعه همچون آیت الله بروجردی، امام خمینی(ره)،آیت الله خامنه ای، شهید مفتح، شهید بهشتی، آیت الله طالقانی، آیت الله صالحی نجف آبادی، آیت الله منتظری تلاشهایی را در راستای اصلاح این تربیت مذهبی و تحقق واقعی وحدت و تقریب مذاهب انجام دادند اما بدلیل غالب بودن آن نظام تربیتی و دلایل دیگر نتوانستند گفتمان غالب را از آن خود کنند و فرهنگ مذهبی ما بر همان مدار گذشته ادامه پیدا کرد. به همین دلیل است که ایده وحدت اسلامی در جمهوری اسلامی تحقق پیدا نکرد و به اجرای برخی حرکات نمایشی و برگزاری چند همایش تنزل پیدا نمود. عقیم ماندن تلاش مصلحان اجتماعی و نمایشی شدن ایده وحدت مویدی دارد: نگاه غالب مذهبیون طرفدار نظام به وحدت اسلامی، نگاهی ابزاری است. به این معنا که اینان وحدت اسلامی به معنای واقعی را قبول ندارند، سب و لعن خلفای راشدین و عایشه را ذاتا بد نمیدانند و احساس برادری واقعی با برادران اهل سنت ندارند بلکه صرفا به دلیل مصلحت سیاسی و با بهانه نخ نما و غیرواقعی تحت فشار قرارنگرفتن شیعیان دیگر کشورها، شعار وحدت اسلامی می‌دهند و حفظ ظاهر می‌کنند.

به همین دلیل معتقدم مبنای فکری این طیف از معتقدین به نظام تفاوتی با مبنای فکری طیف موسوم به شیرازی ها ندارد، مبناها یکی است اما روشها مختلف است. طیف اول مصلحت سیاسی را بر هویت شیعی خود مقدم می‌دارد اما طیف دوم نگاهی هویت مدارانه تر دارد و حاضر نیست هویت شیعی خود را بخاطر مصلحت پنهان کند و بلکه آن را مغایر تبری که یکی از فروع دین است می‌داند. با ابداع اصطلاح «شیعه انگلیسی» تلاش شد تا نقش دسیسه خارجی در تعمیق شکاف‌های مذهبی پررنگ شود درحالیکه این کلیپ نشان داد شکاف مذهبی نه در لندن بلکه در مجالس خرد و کلان تهران و قم و مشهد پخت و پز می‌شود و از مجلس و مداحی بروز می‌کند که با نظام سیاسی قرابت دارند.

لذا به‌نظر می‌رسد تا وقتی نظام تربیت دینی ما برهمین سیاق باشد و نگاه ما به وحدت و تقریب نگاهی ابزاری و مصلحتی باشد تکرار چنین اتفاقاتی دور از ذهن نیست بلکه بسیار محتمل است. این کلیپ تنها نمونه ای از هزاران مجلسی است که  چنین اتفاقاتی در آن ها می‌افتد. می‌توان گفت برخی تبعیض های رفتاری علیه برادرانمان نیز ناشی از همین نگاه و سبک تربیتی است که با نگاه و رویکرد رهبر انقلاب به مقوله وحدت نیز مغایر است.

بیانیه‌ی مولوی عبدالحمید درباره‌ی هتاکی یک مداح به بزرگان اهل سنت 

انتهای پیام