عملیات اختلال آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در اربعین؟!
خبرآنلاین نوشت: دبیر و سخنگوی سابق ستاد اربعین حسینی با ارائه توضیحاتی درباره چگونگی برگزاری پیاده‌روی اربعین، از خنثی‌سازی عملیات اختلال آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در این مراسم خبر داد.
شهریار حیدری، دبیر و سخنگوی سابق ستاد اربعین حسینی با اشاره به شوق قومیت‌های مختلف برای حضور در مراسم پیاده‌روی اربعین به خبرآنلاین گفت: «سال گذشته نزدیک به ۱۰۰ ملیت و مذهب در مراسم اربعین از کشورهای مختلف شرکت کردند که در این بین، بیشتر زائرانی که از مرزهای ایران وارد عراق شدند از کشورهای همسایه از جمله ترکیه، جمهوری آذربایجان، افغانستان، پاکستان و قزاقستان بودند.»
او اضافه کرد: «بیش از ۹۵ درصد زائران مسلمان هستند و زائران دیگر ادیان بیشتر به دلیل مطالعه‌ای که درباره امام حسین (ع) داشته‌اند به این سفر می‌آیند. سال گذشته از دانشجویان دانشگاه‌های اروپا، آفریقا و کشورهای غیرمسلمان آمده بودند. از کشورهای مسلمان نیز قومیت‌ها، زبان‌ها، ملیت‌های مختلف حضور داشتند.»
افزایش ۱۰ درصدی موکب‌های مسیر پیاده‌روی
حیدری درباره تعداد موکب‌های ایرانی که برای خدمت‌رسانی به زائران در ایام پیاده‌روی اربعین برپا می‌شوند، گفت: «سال گذشته ۱۱۰۰ موکب ایرانی در داخل عراق و ایران فعالیت کردند. ستاد اربعین این رویکرد را در نظر گرفت که ۷۰ درصد مواکب در داخل ایران و در مسیر حرکت زائران برپا شوند زیرا مردم عراق به‌صورت خودجوش و عاشقانه تأمین‌کننده تمام مخارج زائران در آن ایام بودند و از ایران درخواست کردند که موکب‌های ایرانی کمتر در عراق مستقر شوند زیرا امکان پذیرایی داشتند که ما هم پذیرفتیم. موکب‌های ایرانی حدود چهار روز بیشتر از موکب‌های عراقی فعالیت دارند و امسال حدود ۱۰ درصد به موکب‌ها اضافه خواهد شد.»
پیش از اربعین سال ۱۳۹۷ اطلاعاتی دریافت کردیم که دو سه دانشگاه اروپایی و آمریکایی به‌صورت مشترک فعالیت‌های علمی و پژوهشی انجام داده‌اند تا با کارکرد فرهنگی در مراسم اختلال ایجاد کنند
دبیر و سخنگوی سابق ستاد اربعین حسینی در ادامه با اشاره به نقش زیارت اربعین در جلوگیری از تفرقه‌افکنی بین مردم ایران و عراق بیان کرد: «سال گذشته برای مراسم اربعین شعار «الحسین یجمعنا» انتخاب شد که در عمل هم اتفاق افتاد. پیش از اربعین سال ۱۳۹۷ اطلاعاتی دریافت کردیم که دو سه دانشگاه اروپایی و آمریکایی به‌صورت مشترک، فعالیت‌های علمی و پژوهشی انجام داده‌اند تا با کارکرد فرهنگی در مراسم اختلال ایجاد کنند. آن‌ها می‌خواستند فعالیت‌های ضد فرهنگی و اقداماتی که خلاف عرف و قوانین عراق است را انجام دهند تا به‌حساب زائران ایرانی گذاشته شود. پشتوانه آن‌ها هم بعضی کشورها بودند که مخالف برگزاری مراسم اربعین هستند. خوشبختانه این افراد نتوانستند به اهداف خود دست یابند و تمام آن فعالیت‌ها خنثی و بی‌شک با عنایت امام حسین (ع) این اقدام انجام شد. به طور قطع زیارت اربعین علاوه بر آن‌که مانع ایجاد تفرقه می‌شود، وحدت‌آفرین نیز هست.»
سفر اربعین با کمترین هزینه انجام می‌شود
حیدری در ادامه با بیان اینکه زیارت اربعین شرایطی را فراهم می‌کند تا افرادی که از استطاعت مالی برخوردار نیستند به‌راحتی بتوانند به زیارت امام حسین (ع) بروند، اظهار کرد: «صاحبان موکب‌ها کسانی هستند که در امور مذهبی و خیریه فعالیت دارند، سرمایه‌ای را طول یک سال جمع و در ایام اربعین هزینه می‌کنند. اگر بحث تأثیر اربعین بر زندگی و معیشت فقرا را در نظر بگیریم، اربعین تنها فرصتی است که فقرا می‌توانند با کمترین هزینه در این مناسک و مراسم مذهبی شرکت کنند بنابراین این پیاده‌روی از بُعد معنوی به افرادی که از نظر مادی ضعیف هستند کمک می‌کند تا به زیارت امام حسین (ع) بیایند.»
اگر بحث تأثیر اربعین بر زندگی و معیشت فقرا را در نظر بگیریم، اربعین تنها فرصتی است که فقرا می‌توانند با کمترین هزینه در این مناسک و مراسم مذهبی شرکت کنند
او گفت: «از طرف دیگر افرادی که کارهای خیر و خداپسندانه انجام می‌دهند در مواکب خود از افراد فقیر و کم‌درآمد استفاده می‌کنند که به‌نوعی مخارج آن‌ها در این مدت تأمین می‌شود. در پاسخ به این شبهه که عده‌ای بیان می‌کنند هزینه اربعین باید بین فقرا تقسیم شود باید گفت که عموماً افرادی که از نظر مالی توان پایینی دارند از آن استفاده می‌کنند. سفر اربعین با کمترین هزینه انجام می‌شود و زائران درزمینهٔ استفاده از امکانات هم ما مشکلی مواجه نیستند.»
حجت‌الاسلام سیدکاظم موسوی متقی، مدیرکل امور فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه نوشت:
دستورات و سفارشات اسلام تأکید بر بحث جماعت است تا آنجا که گفته می‌شود دست خدا همراه با جماعت است. کلاً بر تجمعات دینی و مذهبی در اسلام بسیار تأکید شده است و بزرگ‌ترین تجمعات در عالم اسلام زیارت خانه خدا است.
مراسم پیاده‌روی اربعین دیگر تجمع بزرگ عالم اسلام است که چند سالی است بسیار پررونق شده است و عظمت و وحدت مسلمانان و نه‌تنها شیعیان را نشان می‌دهد. وقتی دشمنان اسلام می‌بینند که تمامی مسلمانان حول یک محور می‌چرخند و عبادت می‌کنند این وحدت مسلمانان رعب و وحشت را در قلب دشمنان اسلام می‌اندازد که به اسلام و مقدساتش توهین نکنند.
بحث اربعین که در این چند سال رونق و قوت گرفته است، تجلی عظمت و رحمت مردم و محبت شیعیان به حضرت اباعبدالله حسین(ع) است که همین امر می‌تواند دشمنان شیعه و اسلام را منکوب کند و آن‌ها را به وحشت بیاندازد که اگر قرار باشد مقابله و مبارزه‌ای داشته باشند این جماعت و جمعیت در راه دین و اعتقاداتشان جان‌فشانی می‌کنند.
از منظر سازمان اوقاف و امور خیریه هر سال هم‌زمان با محرم، منابع مالی موقوفات برای اجرای برنامه‌های تعزیه‌داری، روضه‌خوانی و اطعام دهی و در مجموع نیات واقفان هزینه می‌شود. عزاداری در محرم و سوگواری امام حسین(ع) اصلی‌ترین نیات واقفان کشور به شمار می‌رود، بیشترین میل به وقف در نقاط مختلف کشور مربوط به سیدالشهدا است.
همچنین اعزام مبلغ و برپایی نماز جماعت ازجمله طرح‌های فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه در موکب‌های اربعین است، اجرای برنامه‌های روایتگری کودک و نوجوان و نشست‌های فرهنگی و بصیرتی از دیگر برنامه‌های مهم این نهاد است تا بتوان از این ظرفیت در راستای گسترش مبانی تشیع استفاده کرد. در سالهای گذشته در مدت‌زمان خدمت‌رسانی در اربعین حسینی که حدود ۲۰ روز بود، دو میلیون و ۵۰۰ هزار غذای گرم و دو میلیون غذای ساده در بین زائران به همت سازمان اوقاف و امور خیریه توزیع شد. همچنین بحث اسکان در مراسم اربعین بسیار پر اهمیت است که در چند سال اخیر موردتوجه قرارگرفته است و کاستی‌های آن جبران خواهد شد.
دو کشور ایران و عراق ازنظر تاریخی برادر هستند و اربعین موجب عمیق‌تر شدن این روابط میان دو کشور شده است. سفر اربعین از جهت معنوی و تقویت جنبه‌های ولایی انسان سفری کم‌نظیر و بلکه بی‌نظیراست و باید این سفر قدر دانسته شود. بازسازی تمدن نوین اسلامی و معرفت بخشی نسبت به امام حسین(ع) و سیره زندگانی آن حضرت هدف اصلی این سفر معنوی است.
مدیر گروه انقلاب اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم می‌گوید: در پیاده‌روی اربعین وحدتی شکل‌گرفته که این وحدت تمام هویت‌های عادی را به هویتی واحد تبدیل کرده است.
صدای اربعین آرامآرام به گوش می‌رسد و مسافران خود را آماده سفری می‌کنند که قدمتی بیش از یک هزاره دارد. پیاده‌روی اربعین از همان سال ۶۱هجری قمری که «جابربن عبدالله انصاری» به زیارت امام حسین (ع) رفت تا امروز که در سال ۱۴۴۱ قمری قرار داریم گاه عیان و گاه در خفا برگزارشده اما آنچه مسلم است بعد از سقوط رژیم بعث عراق و خلع قدرت صدام، هرسال که می‌گذرد این پیاده‌روی باشکوه‌تر و ایجاد وحدت بیشتر بین مسلمانان و قومیت‌های مختلف برگزار می‌شود. درباره سابقه تاریخی پیاده‌روی اربعین و تأثیر آن بر وحدت بین مردمان کشورهایی که در این مراسم شرکت می‌کنند با دکتر یعقوب توکلی، مدیر گروه انقلاب اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم نشستیم که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید:
*پیاده‌روی اربعین در دوره‌های مختلف تاریخی با فرازوفرود بسیاری روبرو بوده است. در ابتدای گفت‌وگو درباره سابقه تاریخی پیاده‌روی اربعین بفرمایید.
در ارتباط با انجام زیارت اربعین در سالهای اولیه سه روایت زیارت «جابربن عبدالله انصاری»، بازگشت «حسن مثنی» و «فاطمه بنت الحسین» برای زیارت و بازگشت اُسرا به کربلا در ایام اربعین بیان شده است. روایت‌هایی هم به نقل از امام محمدباقر(ع) درباره زیارت‌های سالیانه امام سجاد (ع) وجود دارد که می‌فرمایند: «پدرم (امام سجاد (ع)) هرساله در ایام اربعین به زیارت قبر حضرت سیدالشهدا (ع) می‌رفت.» و این سنت در بین شیعیان آن زمان به چشم می‌خورد. بعد از آن‌که زیارت عاشورا توسط امام باقر (ع) انشاء و بین شیعیان مشهور شد و البته امروز هم مشهور است، زیارت اربعین توسط امام صادق (ع) انشا شد و به‌صورت یک بیانیه (مانیفست) نظری و مانفیست فکری انجام عمل زیارت اربعین درآمد. آن‌قدر رفت‌وآمد شیعیان برای زیارت اربعین زیاد بود که امام صادق (ع) برای آن زیارت‌نامه‌ای انشاء کرد. البته زبان زیارت عاشورا با زیارت اربعین تفاوت‌هایی دارد که در کتاب «جای پای زینب در زیارت اربعین» به آن پرداخته‌ام. در بین علمای سلف نیز اشاره‌های بسیاری به این زیارت شده است.
*در دوران معاصر استقبال زائران از زیارت اربعین چگونه بوده است؟
در ۱۵۰ سال اخیر عکس‌های زیادی از این زیارت وجود دارد؛ البته به دلیل آن‌که منطقه عراق در سالیان طولانی تحت سیطره حکومت‌های متعصب با گرایش‌های تند ناسیونالیستی بوده، حاکمان آن موانع زیادی برای زیارت ایجاد می‌کردند. در دوره‌هایی که این حکومت‌ها تعصبات تند نداشتند و اجازه زیارت می‌دادند، این حرکت گسترش پیدا کرده و زیارت صورت می‌گرفت. در دوران حکومت صدام با زیارت اربعین به‌شدت برخورد می‌کردند تا حدی که علما و مردم زیادی از شیعیان عراقی در این راه به شهادت رسیدند. طی سالهای بعد از سقوط صدام، این مسئله گسترش پیدا کرد و تبدیل به یک نماد قدرت در ابراز وحدت بین جامعه شیعی عراق شد و آرامآرام این نماد به وحدت جامعه شیعیان کشورهای خاورمیانه شد.
*آیا می‌توانیم پیاده‌روی اربعین را یکی از نمادهای پرقدرت وحدت مسلمانان بدانیم؟
در زیارت اربعین شاهد بالاترین شکوه وحدت جهان اسلام هستیم که به‌طورقطع در هیچ کجای دنیا این شکوهمندی برای هیچ قدرت و یا مذهبی اتفاق نمی‌افتد. اربعین علاوه بر آن‌که برای ما دوستی و علاقه‌مندی و محبت متقابل ایجاد می‌کند، قدرت و امنیت هم می‌آورد؛ به آسان‌ترین روش شیعیان ایرانی، کویتی، سرزمین حجاز، یمنی و اهل تسنن چینی، مالزیایی و ترکیه‌ای از کشورهای مختلف و حتی طیف بسیاری از کسانی که مسلمان نیستند اما برای پژوهش به این مراسم می‌آیند با یک حقیقت و بهشت انسانی وسیعی روبرو می‌شوند که در این بهشت با یک روح متعالی جمعی در کریدور اربعین روبرو می‌شوند. در این کریدور همه یکسان هستند و تفاوت نقش و رنگ وجود ندارد. در این پیاده‌روی شاهد هویت واحد هستیم که زائران احساس بیگانگی نسبت به یکدیگر نمی‌کنند. اینجا وحدتی شکل‌گرفته که این وحدت تمام هویت‌های عادی را به هویتی واحد تبدیل کرده است.
این اجتماع برای ما تعالی به دنبال آورده و تعالی به دنبال خواهد داشت و تمدن جدیدی را برای جهان اسلام رقم خواهد زد. بعد از این وحدت، هیچ دولتی در عراق نمی‌تواند مردمش را متقاعد که با مردم ایران بجنگند. هیچ دولتی در عربستان نمی‌تواند شیعیانش را قانع کند تا با شیعیان عراق بجنگند. هیچ‌کدام از جریان‌هایی که تا امروزِ تاریخ توانستند بر جهل مردم و عدم شناخت جمعیت‌ها از یکدیگر غلبه کرده و سیطره پیدا کنند و ملت‌ها را به جان هم بیندازند، دیگر نمی‌توانند به اهداف خود برسند. در پیاده‌روی اربعین شاهد هستیم مسلمان حجازی، یمنی، کویتی، لبنانی و ایرانی و تمام مسلمانان سر یک سفره نشسته‌اند، در یک موکب خوابیده‌اند، به یک امام جماعت اقتدا کرده و به‌سوی یک مقتل حرکت کرده‌اند. آنچه ما را به وحدت می‌رساند، عبادت و شهادت حضرت سیدالشهدا (ع) در عالی‌ترین و مخلصانه‌ترین شکل که فوق تصور انسان است. اربعینی ما را به آن قتلگاه و سجده‌گاه می‌رساند و همه می‌رویم که در کنار قتلگاه امام حسین (ع) به هم‌پیمان شهادت ببندیم.
فاطمه شیخ‌الاسلام، استاد دانشگاه نوشت: در ماجرای اربعین با چند عنصر مواجه هستیم و برای درک اربعین باید تمامی آن‌ها را مشاهده کرد. در این یادداشت بخشی از این عناصر را بررسی می‌کنیم.
عنصر مهم در دین اسلام حرکت و مهاجرت است. مهاجرت در قرآن کریم نوعی عبادت محسوب می‌شود و موجب رحمت نیز می‌شود؛ بنابراین نفس حرکت و مهاجرت، عبادت و برکت است.
عنصر دیگر در بحث اربعین مسئله زیارت است که این روزها بسیار مورد نقد قرار می‌گیرد درحالی‌که مسئله زیارت بعد از امام حسین در تشیع یک راهکار بوده است. ائمه اطهار بعد از امام سجاد بُعد مبارزه را به مبارزه فرهنگی تغییر دادند و از دو راهکار دعا و زیارت استفاده کردند که تفاسیر آیات قرآن و همچنین تفسیر احادیث و روایت را برای شیعیان بیان کنند و زیارت از جهتی که در خود حرکت داشته بیشتر مورد تأکید بوده است. زیارت تنها برای شادی روح نیست بلکه یک تکلیف محسوب می‌شود که اهداف و انگیزه‌های تشیع و آموزه‌های تشیع را از این راه حفظ کرده است. قرآن کریم از چند زیارت گزارش داده و زیارت را برای درک مسائل مالی نیز موجب رشد و تکامل انسان دانسته است.
عنصر بعدی مکان است؛ چرا در اربعین به کربلا می‌رویم؟ بعضی از مکان‌ها در قرآن دیده‌شده‌اند و دستور به قداست باطنی آنان داده‌شده. خداوند اولین بنایی که در زمین قرار می‌دهد خانه خود اوست و به حضرت آدم دستور ساخت خانه خود را می‌دهد که مردم یکرنگ و برابر به دور آن جمع شوند.
همچنین عنصر زمان در قرآن بسیار حائز اهمیت است. برای مثال قیامت و آنچه دلالت بر زمان دارد اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. خداوند در قرآن چند روز را برجسته کرده است، روز خلقت زمین و آسمان، روزهای جنگ بین حق و باطل، ایام حج، نزول عذاب بر اقوام پیشین، روزهای مرگ و بعثت برخی پیامبران، روزهای سختی، روز برداشت محصول و… از جمله روزهایی است که خداوند به آن اهمیت داده است و وظیفه پیامبران و رهبران جامعه است که این روزها را برجسته و به مردم یادآوری کنند. علت این توجه آن است که یادآوری این روزها روحیه صبر و شکر را به جامعه می‌دهد. اگر بخواهیم از شناخت روزها الگو بگیریم روز عاشورا روز جنگ بین حق و باطل و روز شهادت است، آن هم شهادت یکی از بزرگ‌ترین اولیای الهی. از این منظر و وجهه روز عاشورا به‌شدت مهم است؛ اما چرا در روایات شیعه به اربعین اهمیت داده‌شده؟ افرادی که در روز عاشورا حضور دارند مجذوب قداست آن روز می‌شوند و روحیه و ایمان افراد حفظ می‌شود اما ممکن است بعد از گذشت ۴۰ روز تغییر حاصل شود. در اربعین بیان می‌کنیم که با گذشت ۴۰ روز از شهادت اباعبدالله همان‌قدر عزادار هستیم و به همان اندازه ایمان داریم و افسوس می‌خوریم که در کنار امام حسین نبودیم که در روز عاشورا نیز همان‌گونه بودیم. در روایت تاریخی زنده نگه‌داشتن این ۴۰ روز بر عهده حضرت زینب(س) بوده است و در آن روزها رهبری جامعه سیاسی شیعیان نیز بر عهده ایشان بوده است و بعدازآن رهبری را به امام سجاد(ع) تحویل می‌دهند؛ رهبری حضرت زینب(س) در این مدت به‌شدت تأثیرگذار بوده است.
عنصر دیگر حرکت جمعی و جمعیت است که از عنصرهای مهم دین اسلام است. عبادت در دین اسلام بیش از آن‌که فردی باشد جمعی است. نماز و دعاهای جمعی که می‌تواند در جامعه تغییر ایجاد کند. حرکت اربعین به حدی انسانی و اخلاقی است که تنها مربوط به جامعه تشیع نمی‌شود و همه انسان‌ها را به دور خود جمع می‌کند. روحیه جمعی و وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت در اربعین نشان داده می‌شود و تمامی اختلاف‌ها کنار گذاشته می‌شود.
مهدویت عنصر بعدی است امام زمان بیان می‌کند که نشانه تشیع، زیارت در اربعین است و ایشان در اربعین به زیارت جد خود می‌روند. اخلاص، برابری، بذل و ایثار مال، پناه دادن به مهاجرین و خدماتی که در این چند روز با این حرکت عظیم انجام می‌شود چیزی است که تنها در زمان ظهور اتفاق می‌افتد.
و در آخر باید به متن و مفهوم زیارت اربعین دقت کرد. زیارت اربعین دوره امام شناسی است. زیارت کوتاهی که با زیارت‌های دیگر تفاوت بسیار دارد، رابطه امام با خدا، رابطه امام با خود و مردم همچنین وظیفه امام در مقابل جامعه و مردم در برابر امام را مشخص می‌کند. زیارت اربعین دوره‌ای کامل برای تکامل انسان است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مجید خداوردی، مدرس حوزه با بیان اینکه جابر بن عبدالله انصاری نخستین کسی بود که سنت زیارت اربعین امام حسین(ع) را پایه‌گذاری کرد گفت: اصل زیارت اربعین روایت امام صادق (ع) است یعنی از بعد جابر بن عبدالله انصاری زیارت امام حسین مورد تأکید و دستور اهل‌بیت بوده است.
وی با بیان اینکه همه زیارت‌نامه‌ها از سوی معصومین نیست گفت: زیارت اربعین از جانب امام صادق(ع) است و می‌شود گفت پیشینه زیارت اربعین به دوران اهل‌بیت برمی‌گردد که اهل‌بیت زیارت امام حسین(ع) را دستور داده‌اند تا رسیده است به امام حسن عسگری که ایشان فرموده‌اند زیارت امام حسین(ع) یکی از نشانه‌های مؤمن است و حالا اینکه این نشانه‌های مؤمن چه وجهی با زیارت اربعین دارد خودش ماهیت قیام سیدالشهدا و در مسیر امام حسین بودن است.
این مدرس حوزه در بخش دیگری از سخنان خود افزود: در دوران صدام این زیارت‌ها به‌صورت مخفیانه و از مسیرهای بیراهه‌ها و صعب‌العبور و شبانه اتفاق می‌افتاد و بسیاری از زائرین هم در این مسیر به شهادت رسیدند بعد از این اتفاقاتی که افتاد و حکومت عراق تغییر کرد سال‌به‌سال بر تعداد زائرین افزوده شد و در حال حاضر بیش از ۲ میلیون نفر از زائرین ایرانی امام حسین(ع) هم‌اکنون در کربلا به سر می‌برند.
خداوردی با اشاره به اینکه هرسال اوج برنامه زیارت اربعین امام حسین (ع) از ابتدای ماه صفر شروع می‌شد و در ۱۰ صفر به اوج خودش می‌رسید گفت: اکنون از روز پانزدهم محرم این زیارت‌ها آغازشده است و مواکب در گوشه و کنار راه‌اندازی شده است اما اصل کار از پنجم ماه صفر آغاز خواهد شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص فعالیت کانون خادمین اربعین گفت: این کانون یک ستاد مردمی است که افراد این ستاد عمدتاً در مواکبی در همه شهرها به زائرین خدمت‌رسانی می‌کنند. این خادمین حدود دو هزار نفر هستند که با هزینه‌های شخصی خودشان به زائرین امام حسین خدمت‌رسانی می‌کنند.
وی افزود: ما در شهرهای نجف، کاظمین و کربلا اسکان داریم و حدود ۲۵۰ نفر از این خدام در حرم سامرا اقدام به پخت و توزیع روزانه بیش از ۱۰۰هزار غذای گرم می‌کنند.
این مدرس حوزه در خصوص اربعین و وحدت بین مسلمانان گفت: ما شاهد هستیم که هرسال بر تعداد زائرین اربعین اضافه می‌شود و دراین‌بین بسیاری از اهل سنت هستند که در این مراسم شرکت می‌کنند. وی با اشاره به اینکه در بین خدام اربعین هم از اهل سنت داریم که در این راهپیمایی شرکت می‌کنند گفت: امام حسین (ع) جلوه هدایت‌گری و چراغ هدایت بودنشان برای همه انسان‌ها است و در زیارت اربعین هم این موضوع آمده است.
وی گفت: اینکه همه افراد از همه قومیت‌ها در این مراسم شرکت می‌کنند قطعاً استحکام و وحدت را بیشتر می‌کند و برای همه روشن است که راهپیمایی اربعین بزرگ‌ترین راهپیمایی است که در دنیا سابقه نداشته و نخواهد داشت یعنی این جمعیت میلیونی در هیچ کجای دنیا نیست که از همه ملیت‌ها در آن حضورداشته باشند.
خداوردی تصریح کرد: همه این خادمینی را که در حال حاضر داریم همه از طبقه متوسط رو به پایین جامعه هستند که با هزینه‌های خودشان می‌آیند تا در کربلا به زائرین امام حسین خدمت‌رسانی کنند و عمده مبالغی که جمع‌آوری می‌شود از هزار تومان است تا مبالغ بالاتر که عمدتاً همین افراد هستند که کمک می‌کنند، مردم از سر اختیار و علاقه خودشان کمک می‌کنند بنابراین اگر کمکی می‌شود دولتی نیست. وی گفت: متأسفانه هرسال با نزدیک شدن به ایام اربعین این مسائل مطرح می‌شود که این مبالغی که صرف اربعین امام حسین(ع) می‌شود برای فقرا هزینه شود ما شاهد هستیم که شاید در بسیاری از مواقع هزینه‌هایی را انجام بدهیم که ضروری نباشد اما هیچ اعتراضی هم نسبت به آن نمی‌شود.
وی با بیان اینکه نکته‌ای است که شهید مطهری هم به آن اشاره‌کرده‌اند و آن این است که رفتن به کربلا و هزینه کردن در این مکان‌ها یک نوع انرژی دادن به انسان است گفت: ماحصل همه این‌ها می‌خواهد به ما بگوید که این هزینه کردها و کارکردن‌ها آماده کردن زیرساخت‌ها است و هیچ‌کسی نمی‌گوید که ساختمان را محکم‌سازی نکن چراکه هر انسان عاقلی می‌داند که باید ساختمان محکم ساخته شود. خداوردی تأکید کرد که یکی از راه‌هایی که ما را از تاریکی و ظلمت نجات می‌دهد ارتباط قلبی برقرار کردن با امام است و این ارتباط قلبی برقرار کردن جز با زیارت میسر نمی‌شود.
محمدرضا شاه‌آبادی نوشت:
اربعین، امام حسین، زیارت امام حسین و عظیم‌تر از آن اسلام در روابط فرهنگی، سیاسی و امنیتی ایران و عراق به‌شدت متأثر است.
دشمنان در قرن گذشته در رابطه با تجزیه عالم اسلام در کشور عثمانی طرح و برنامه‌ای را پیاده کردند و از آن زمان قومیت‌گرایی و ملیت‌گرایی، پان‌عربیسم در عراق و سوریه و مصر، پان‌ترکیسم در ترکیه و پان‌ایرانیسم را در ایران مطرح کردند و تا حدی در تجزیه بزرگ‌ترین اتحاد اسلامی که عثمانی بود موفق شدند. بعدها این قومیت‌گرایی و ملیت‌گرایی در آلمان تحت عنوان نازیسم جریان پیدا کرد و ضربات سهمگین خود به اروپا و جهان را وارد کرد. در ایام نهضت انقلاب اسلامی شعله‌هایی از پان‌عربیسم در مصر جریان پیدا کرد و در عراق قومیت‌گرایی عربی را حزب بعث و سردمداران آن مخصوصاً صدام پیگیری کردند و مخالفت با ایران و عجم و شعارهای آن زمان نتیجه‌ای که در بر داشت اخراج ایرانیان از عراق بود. با گذر زمان در کشورهای دیگر شاهد شعارهای قومیت‌گرایی هستیم، همچنین در ایران ملی‌گرایی مطرح می‌شود و در دوره پهلوی تحت عناوین مختلف و برگشت ایران به شکوه دوره هخامنشی اقداماتی صورت می‌گیرد که ایران قبل از اسلام ایران شکوهمند بوده که اسلام آن را تسخیر کرده است. در همان زمان در کشوری مثل سوریه شعاری تحت عنوان امت عربی شکل گرفت.
زمانی که جنگ بین ایران و عراق درگرفت تمام دیکتاتورهای جهان، منطقه و کشورهای عربی از صدام برای نابودی ملت ایران و حکومت نوپای جمهوری اسلامی حمایت کردند و ۸ سال شعار عربی و علیه عجم توسط حزب بعث سر داده شد در نهایت صدامی که توسط دیگران بزرگ شده بود پس از قرارداد صلح با ایران بر ضد همان افراد وارد عمل شد و به کشور کویت حمله کرد و اتحاد عربی در آن زمان شکسته شد.
از سویی ایران در دوره‌ای که کشور عراق تحت تحریم‌های شدید نفت در برابر غذا و دارو قرار داشت، کمک‌هایی را به مردم عراق انجام داد. در زمانی که مردم عراق در اثر تحریم‌ها در فقر شدید قرارگرفته بودند کمک‌های بدون منتی از مردم ایران و از سمت جمهوری اسلامی به مردم عراق رسید. مدتی بعد جامعه جهانی و آمریکا تصمیم می‌گیرند که به عراق حمله کنند. ایران در آن جنگ اعلام بی‌طرفی می‌کند و سرانجام حکومت صدام سرنگون می‌شود و دولتی از عراق سر برمی‌آورد که در مخالفت با صدام و حزب بعث است. ایران اولین کشوری است که به مردم عراق تبریک می‌گوید.
اما چه شد که ایران این‌گونه در عراق حضور پررنگی پیدا کرد؟ در طی جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق طرفین متحمل خسران بسیاری شدند و از هر دو کشور بیش از چند هزار نفر کشته شدند اما اکنون مردم ایران به عراق می‌روند و مهمان آن‌ها هستند حتی خانواده شهدای ایرانی مهمان خانواده‌های شهدای عراق هستند. مگر می‌شود که فراموش کنند روزی مقابل یکدیگر قرارگرفته بودند؟ نکته‌ای که باعث اتحاد بین دو ملت پس‌ازاین همه چالش می‌شود تأثیر اباعبدالله الحسین است.
قیام امام حسین، وجود امام حسین و فرهنگ عاشورا تمامی مرزهای قومیت‌گرایی، پان‌عربیسم، پان‌ترکیسم و پانایرانیست را درنوردیده است. کسی که در عالم و در طول تاریخ بخواهد مستقل باشد و ندای آزادی‌خواهی سر دهد و ندای مخالفت با ذلت و ننگ را فریاد کند، توجه و نگاهش تأثیر گرفته از قیام امام حسین است. امام حسین با قیام خود فرهنگ‌ها و مرزهای فرهنگی، ملی‌گرایی و قوم‌گرایی را جابه‌جا کرد.
اربعین به شعار تشیع تبدیل‌شده است و زمانی که این جمعیت عظیم در کنار هم قرار می‌گیرند و دنیای عرب و دنیای امپریالیزم و قدرت‌های بیگانه شاهد آن هستند، تمام آنچه در طول سال برای رویارویی ملت عراق و ایران برنامه‌ریزی می‌کنند از بین می‌رود. فرهنگ اربعین فرهنگ برادری، برابری و انسانیت است و تمامی کسانی که تحت عنوان هر برنامه‌ای بخواهند ملت عراق و ایران را مقابل هم قرار دهند باید عملی شدن این ایده را به گور ببرند.
معاون فرهنگی و آموزش بنیاد شهید و امور ایثارگران گفت: اگر دولت ایران و عراق سرمایه‌ای برای پیاده‌روی اربعین تعیین کرده باشند، یک‌صد هزارم هزینه‌ای که مردم می‌کنند، نیست. این اشتباه است که کسی تصور کند این اتفاق یک برنامه دولتی است.
حجت‌الاسلام محمدحسن کاویانی‌راد، معاون فرهنگی و آموزش بنیاد شهید و امور ایثارگران در گفت‌وگو با خبرآنلاین درباره اهمیت و پیام پیاده‌روی اربعین گفت: واقعه عاشورا هنرنمایی منحصربه‌فرد امام حسین (ع) است که تکلیف روشن و عملکرد مشخص، اقدام به‌موقع و برنامه‌ریزی و اوج خون‌نگاری در عاشورا اتفاق افتاد. در صحنه اربعین شاهد بازخورد آن پیام در سطح آزمون امت هستیم؛ عاشورا صحنه عرضه و نماد امامت است و اربعین، نماد حضور امت است که آن عَلَم را از دست امام بگیرد، از امام پیروی کرده و حماسه‌آفرینی کند؛ بنابراین در واقعه عاشورا ردی از امت به آن صورت نمی‌بینیم؛ امام است و امام، اما پیام آن در اربعین مانند پژواکی است که در کوهستان پراکنده و صدها برابر می‌شود وبرمی گردد. اربعین بازخورد رفتاری و التزام عینی و عملی امت نسبت به امام شهید خود است. اربعین برای ما یک عاشوراست و عاشورا یک اربعین برای امام حسین (ع) است.
وی اضافه کرد: اگر پیاده‌روی اربعین بر اساس این معادله طراحی و مدیریت شود و به‌عنوان یک مدل موردبررسی قرار بگیرد، مشاهده می‌کنیم که با یک‌فاصله کوتاه ۴۰ روزه این فرآیند اتفاق می‌افتد؛ امام حسین (ع) در عاشورا به شهادت می‌رسد و پیام نهضت ایشان بعد از ۴۰ روز به امت می‌رسد.
کاویانی‌راد در ادامه با اشاره به سابقه تاریخی پیاده‌روی اربعین گفت: اولین مرحله این پیاده‌روی را جناب جابر که از صحابه پیامبر (ص) و فرزند شهید بود – به توصیه پیامبر – ، اولین زیارت رسمی مقام و مرقد شریف امام حسین (ع) را انجام می‌دهد. مسئله حضور جابر هم به لحاظ تاریخی مستندات قوی‌تری دارد و هم به لحاظ مبانی و اعتبارات روایی بسیار مستحکم‌تر از حضور اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و بازگشتشان به کربلاست؛ زیرا بعضی از تواریخ امکان دارد درباره این موضوع تردید داشته باشند که اهل‌بیت به کربلا برگشته باشند یا برنگشته باشند اما حضور جابر جز مسلمات است و تاریخ آمدن او به‌صورت قطعی پذیرفته‌شده است و بر اساس آنچه جابر نقل می‌کند مسئله آمدن ایشان بر کربلا بر اساس پیش‌گویی و توصیه پیامبر (ص) است که به موضوع زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین رسمیت می‌دهد. فرازهایی هم که در زیارت خود عرضه می‌دارد، موضوع را مستحکم‌تر می‌کند.
وی افزود: اگر امروز با حجم گسترده مردم در پیاده‌روی اربعین مواجه می‌شویم، متوجه خواهیم شد که پیام در طول ۴۰ روز به جابر می‌رسد و از آن زمان به بعد توسعه پیداکرده و فردبه‌فرد به آن اضافه می‌شود. اکنون هم زمینه آن فراهم‌شده تا از سراسر دنیا زیارت حضرت اباعبدالله (ع) در روز اربعین را قدر بدانند و در آن حضور یابند.
اگر دولت ایران و عراق سرمایه‌ای برای پیاده‌روی اربعین تعیین کرده باشند، یک‌صد هزارم هزینه‌ای که مردم می‌کنند، نیست. این اشتباه است که کسی تصور کند این اتفاق یک برنامه دولتی است. در عراق و ایران دولت‌ها دخالت تام ندارند بلکه حمایت و تسهیل گری بر اساس میزان تقاضا انجام می‌دهند. در این مقوله دو ملت کار را اداره می‌کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که وحدت‌آفرینی حج با پیاده‌روی اربعین چه تفاوتی با یکدیگر دارند، توضیح داد: حج فریضه‌ای است انجام آن برای مؤمنان واجب است؛ بنابراین اتحاد در حج به‌عنوان نماد اتحاد امت اسلامی فرآیند تعیین‌شده‌ای است که خارج از آن نمی‌شود رفتار کرد و تعیینی است؛ اما زیارت امام حسین (ع) امری استحبابی است که با اراده افراد این تکلیف بر دوششان گذاشته می‌شود؛ بنابراین پیاده‌روی اربعین نماد وحدتی اختیاری و ارادی است.
کاویانی‌راد بیان کرد: سبک این پیاده‌روی نیز ابداعی است و با سلیقه عموم تحقق پیدا می‌کند. حج و پیاده‌روی اربعین ارزشمند هستند اما کارکردشان تا حدودی زیادی باهم تفاوت دارد. در روایات متعدد زیارت امام حسین (ع) را معادل ده‌ها حج ارزیابی می‌کنند. البته به این معنا نیست که زیارت می‌تواند جای حج را بگیرد؛ کسی که در حج و عمل به تکلیف الهی به بلوغ رسیده باشد، این آمادگی را دارد که در عرصه زیارت اباعبدالله و انجام تکلیف زیارت حضور فعال داشته و جان‌فشانی کند.
معاون بنیاد شهید در ادامه به این شبهه که عده‌ای می‌گویند دولت عراق و ایران باید هزینه پیاده‌روی اربعین را برای مردم کشور خود خرج کنند، این‌گونه پاسخ داد: اگر دولت ایران و عراق سرمایه‌ای برای پیاده‌روی اربعین تعیین کرده باشند، یک‌صد هزارم هزینه‌ای که مردم می‌کنند، نیست. این اشتباه است که کسی تصور کند این اتفاق یک برنامه دولتی است. در عراق و ایران دولت‌ها دخالت تام ندارند بلکه حمایت و تسهیل گری بر اساس میزان تقاضا انجام می‌دهند. در این مقوله دو ملت کار را اداره می‌کنند. وی اضافه کرد: این عده تصور می‌کنند پیاده‌روی اربعین مانند بسیاری از کشورها یک کارناوال دولتی است که دولت‌ها هزینه می‌کنند تا مردم به خیابان‌ها و جاده‌ها بیایند. آن‌ها گمان می‌کنند داستان اربعین مانند پیاده‌روی‌های تفریحی در اروپاست که دولت‌ها باید پول خرج کنند تا مردم به خیابان‌ها بیایند. با فرض بر اینکه هر دو دولت هم مخالف این پیاده‌روی باشند که البته به نوکری زائران افتخار می‌کنند، این مردم کار خود را کرده‌اند و ادامه می‌دهند که به برکت وجود امام حسین (ع) است.
بنده به نیابت همان فقرایی که در موکب‌ها می‌نشینند و با افتخار از زائران پذیرایی می‌کنند و اگر پول نداشته باشند کفش مردم را پاک می‌کنند، همان گروه فقیری که شما سنگشان را به‌ظاهر بر سینه زده و گمان می‌کنید منتظر نشسته‌اند تا هر کسی که به عتبات می‌رود هزینه سفرش را به آن‌ها بدهد، به شما پیشنهاد می‌دهم شماره‌حسابی اعلام کنید و ابتدا خودتان هزینه سفرتان را به آن شماره واریز کنید و بعد از دیگران بخواهید برای کمک به فقرا به این حساب پول واریز کنند.
کاویانی‌راد در پایان پیشنهاد داد: بنده به نیابت همان فقرایی که در موکب‌ها می‌نشینند و با افتخار از زائران پذیرایی می‌کنند و اگر پول نداشته باشند کفش مردم را پاک می‌کنند، همان گروه فقیری که شما سنگشان را به‌ظاهر بر سینه زده و گمان می‌کنید منتظر نشسته‌اند تا هر کسی که به عتبات می‌رود هزینه سفرش را به آن‌ها بدهد، به شما پیشنهاد می‌دهم شماره‌حسابی اعلام کنید و ابتدا خودتان هزینه سفرتان را به آن شماره واریز کنید و بعد از دیگران بخواهید برای کمک به فقرا به این حساب پول واریز کنند. این هم مسیری برای کمک است تا مردم به برکت اربعین برای فقرا هم پول واریز کنند.
مهدی فقیه، کارشناس دینی در خصوص زیارت اربعین و اهمیت آن با بیان اینکه شیعه چندین آرم دارد که یکی از آن زیارت اربعین است می‌گوید: زیارت اربعین آرم (نشان) مسلم شیعه است.
*چرا زیارت اربعین در کتب دینی ما مورد تأکید است و چه فلسفه‌ای در آن نهفته است؟
اربعین تاریخ مسلم تشیع است و اهل تسنن هم آن را یادآوری کرده‌اند و اهمیت آن در تاریخ آن‌ها هم ذکرشده است. درواقع ما در خصوص اربعین با توجه به ادعیه که از اهل‌بیت به ما رسیده است مستندات واقعی داریم که می‌توانیم از هرکدام از آن‌ها به‌عنوان یک مستند و تاریخ شیعه ذکر کنیم.
در روایاتی که در خصوص اربعین آمده یک جایگاه ویژه نسبت به زمان و مکان آن بیان شده مثلاً برای ایام اربعین و حرکت به سمت سیدالشهدا ادعیه‌ای وجود دارد که این‌ها روایات و مستندات شیعه است که حقیقی است و آنچه نسبت به ایام اربعین مطرح‌شده است قطعاً نسبت به ایام دیگر این‌گونه نیست یعنی ایام اربعین را یک ایام ویژه‌ای دانسته‌اند. ما در روایات داریم که بعضی از مکان‌ها و یا زمان‌ها ویژه است اما اینکه هم‌مکان و هم‌زمان ویژه باشد فقط برای اربعین ذکرشده است.
زیارت سیدالشهدا در روز اربعین آرم(نشان) مسلم شیعه است. شیعه چندین آرم دارد و برخی از اهل‌بیت پنج و برخی دیگر هفت نشانه را در این خصوص ذکر کرده‌اند که یکی از آن زیارت اربعین است، بنابراین زیارت اربعین با بقیه زیارت‌ها و یا برنامه‌های دیگر تفاوت‌هایی دارد و همان‌طور که اهل‌بیت به آن اشاره‌کرده‌اند کشتی امام حسین (ع) هم «اوسع» به معنای بزرگ‌تر و هم «اسرع» به معنای تندتر است، همه اهل‌بیت نور هستند و در آن هیچ شکی نیست اما نور امام حسین و کشتی نجات امام حسین (ع) هم بزرگ‌تر است و هم سریع‌تر به مقصد می‌رسد.
بر اساس این مستندات اربعین برای شیعه و سنی جایگاه ویژه‌ای دارد و بسیاری از بزرگان دین ما زیارت اربعین را برای خودشان واجب قرار می‌دادند و مرتب به زیارت اربعین می‌رفتند و در کتاب‌های خودشان بر این موضوع تأکید کرده‌اند، به عقیده من باید یک جایگاه ویژه‌ای برای اربعین قائل شد.
*به نظر شما حضور گسترده مسلمانان در روز اربعین چقدر می‌تواند باعث وحدت‌آفرینی بین مسلمانان جهان شود؟
در حال حاضر یک کاروان چند میلیون نفری شکل‌گرفته است که به سمت‌وسوی امام حسین حرکت می‌کند که در این کاروان فقط مسلمان‌ها نیستند بلکه از همه مذاهب و ادیان در آن حضور دارند که این‌ها یک عقیده خاصی نسبت به سیدالشهدا دارند.
در میان افرادی که به زیارت اربعین می روند هستند کسانی که اعتقاد محکم دینی ندارند یا بعضی لائیک بودند اما با توسل به امام حسین (ع) حاجت‌هایشان را می‌گرفتند و می گیرند. داستان‌هایی وجود دارد که بسیاری از این افراد نابینا بودند و شفا پیدا کردند، پس زیارت سیدالشهدا در روز اربعین مختص قوم و شخص و افراد خاصی نیست بلکه برای عموم انسان‌ها است و این کاروان بشریت است که به سمت‌وسوی اربعین حرکت می‌کند. شکی نیست که در آینده قطعاً این کاروان‌ها به وجود حضرت حجت متوسل می‌شوند و از طریق حضرت حجت تمام عالم متوجه امام حسین (ع) می‌شوند که اصل و نقطه و وجود همه بشریت روی برنامه عاشورا و اربعین امام حسین (ع) است.
اربعین وحدت تمام بشریت است و بشریت باید به سمت اربعین حرکت کند و هر بشری برای نجات خودش باید به اربعین اباعبدالله الحسین و به سمت‌وسوی سیدالشهدا برود تا به سعادت برسد. وجود سعادت هر بشر امام حسین است.
*به نظر شما آیا راهپیمایی اربعین موجب تقویت عنصر مقاومت در منطقه می‌شود؟
این‌ها خود یک نوع حرکت مقاومتی و حرکت‌هایی است که جریانی را به سمت‌وسوی اهل‌بیت و انسان بودن و چگونه زیستن، آزادگی و زیر بار ظلم نرفتن می‌برد. این حرکت‌ها همه از اهداف اربعین است. شکی نیست که اربعین بهترین نمونه قضیه مقاومت، یکدلی و همدلی‌ها و شکستن استکبار جهانی است.
انتهای پیام
