سقوط روی شعور و اعتماد مردم

کامبیز نوروزی در یادداشتی تلگرامی با عنوان «سقوط روی شعور و اعتماد مردم» نوشت:

در حکمرانی کشورچنان بر سیاست خبری پنهانکاری اصرار می شود که حیثیت و حیات یک ملتی را به لبۀ پرتگاه کشانده است .

در جریان سقوط هواپیمای اوکراینی خبرها و و گمانهای زیادی مطرح شد . این بندۀ خدا سررشته ای از هوانوردی ندارد . پس به حکم عقل چیزی نمی توانستم گفت . تنها چیزی که پیش خود می اندیشیدم این بود که هواپیمای غیرنظامی ، اتوبوس شمس العماره نیست که اگر توی دره افتاد کارش به یک گزارش کاردان فنی و یک خبر ساده ختم شود . هواپیمای غیرنظامی خطوط هوایی مسافری مقررات مفصلی دارد و به موجب مقررات دقیق و سخت ایکائو تحت نظارت بین المللی است . با چنین پیش فرض ساده ای ، برداشت شخصی ام این بود که بسیار بسیار بعید و خلاف عقل است که پرواز اوکراینی براثر اصابت موشک ساقط شده باشد و ایران آن را کتمان کند و بگوید نقص فنی بوده است . با مقررات ایکائو حقیقت برملا می شود و بعد حیثیت برای کشور نمی ماند . خصوصاً که در این پرواز اتباع کشورهای دیگری غیر از ایران هم بودند و پیگیری های طبیعی انها مانع از پرده پوشی می شود . به همین قرینه احتمال بیشتر می دادم که سخن مقامات ایرانی در مورد علت سقوط هواپیما بیشتر به حقیقت نزدیک باشد .

اما بیانیۀ رئیس جمهور در صبح روز شنبه 21 آبان حکایت را کلاً تغییر داد . در این بیانیه رسماً افشا شد که هواپیمای اوکراینی بر اثر “خطای انسانی و شلیک اشتباه” سقوط کرده است . این یعنی که از همان لحظۀ سقوط علت آن معلوم بوده ؛ کسانی می دانستند و به دروغ ” نقص فنی ” را گزارش کردند .

طراحان سناریوی ” نقص فنی ” شعور مردم را هم نشانه رفته اند.

سقوط هواپیمای یک خط هوایی خارجی در یک مسیر بین المللی ، که در آن اتباع کشورهای مختلف هستند را نمی شود در جیب پنهان کرد . جزئیات این حادثۀ تلخ و غمبار ، شبیه سقوط یک اتوبوس در جاده نیست که سروته آن در صفحۀ حوادث رونامه ها جمع شود و آب از آب تکان نخورد.وقتی این شیوه در بیان علت اصلی سقوط پرواز اوکراینی شبیه آن است که کسی منار جنبان اصفهان را بار یک وانت پیکان بکند و بعد توقع داشته باشد که اولاً کسی او را نبیند و ثانیاً وقتی گفت فقط چندتا آجر بار زده ام ، مردم از او بپذیرند. چنین راننده ای بارش به مقصد نمی رسد و آن را تخریب می کند هیچ ؛ به شعور مردم هم توهین کرده است .

نمی توانم شگفتی خود را پنهان کنم که چرا و چگونه است که برخی تصور می کنند چنین حادثه ای را که دارای ابعاد و نظارت سخت بین المللی است پنهان کنند و پنهان بماند؟ وقتی دروغ سکه رایج بشود و دروغ گفتن بی جزا و سزا بماند ، درخت زقّوم دروغ چنان شاخ و برگ می گستراند که نزد کسانی کار را به چنین جاهای هولناک و فاجعه باری می رسد.

بعد از تجاوز آمریکا به حریم هوایی عراق و اقدام تروریستی عراق در به شهادت رساندن سپهبد سلیمانی ، سپس پاسخ ایران با حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی عین الاسد و بعد از آن مواضع ترامپ دستاوردهای کمی برای ایران نبودند . حالا با کمی انصاف ببینید این سیاست خبری غیرقانونی ، غیراخلاقی ، و غیرانسانی چگونه این دستآوردهای مهم ایران را در معرض خطر قرار داده است .

ببینید چگونه به تتمۀ اعتماد عمومی آسیب عمیق زده است . ببینید چه شقاقی میان مردمانی ایجاد کرده است که با اعتماد به گفته های مقامات ایران چند روز با طرفداران فرضیۀ اصابت موشک در رسانه ها و فضای مجازی مباحثه یا حتی منازعه داشتند و حالا آبروشان را در خطر می بینند . ببینید چه عصبانیتی بین مردم راه انداخته اید. ببینید و بگوئید این چه طرز رفتار با مردمی است که میلیون میلیون در تهران و قم و مشهد و کرمان به تشییع سردار سپهبد سلیمانی آمدند و او را که حافظ امنیت کشور می دانستند بدرقه کردند.

اگرچه جبران چنین لطمه ای دشوار است اما لااقل کارهایی را می توان انجام داد تا قدری از آب رفته ، چه در داخل و چه در خارج به جوی بازگردد:

کسانی که از روز نخست به دروغ و با کتمان حقیقت گزارش داده اند که سقوط هواپیما براثر اصابت موشک نبوده و حتی مسئولان ارشد کشور را بی خبر گذاشته اند، معرفی و وفق قانون محاکمه شوند.

دولت ایران از دولتهای ذی نفع رسماً عذرخواهی کند.

خسارات مالی و انسانی ناشی از این حادثه برای اتباع ایرانی و غیر ایرانی مطابق با مقررات بین المللی جبران شود.

اینها کارهایی است که ایران در همان روز نخست باید شجاعانه و اخلاق مدارانه و قانونی انجام می داد اما کسانی کتمان حقیقت کردند و نظام و کشور را به چنین ورطه ای انداختند.

بالاخره اینکه در سیاست خبری دولتی و محدودیت های رسانه ها ، اعم از صدا و سیما و مطبوعات و خبرگزاری ها اصلاح بنیادی شود ، به شکلی که نظارت رسانه های آزاد و مستقل در امنیت حرفه ای و همسو با منافع ملی مانع از آن شوند که سوءاستفاده از قدرت کشور را تا مرزهای فاجعه بکشاند.

انتهای پیام