تتلو و پایان رنج مزمن ایرانی

علی دادخواه در یادداشت ارسالی به انصاف نیوز با عنوان «تتلو و پایان رنج مزمن ایرانی» نوشت:
ثبت بیش از شانزده میلیون کامنت برای امیر تتلو (در سوم شهریور ماه سال جاری) بزرگترین نشانه برای کسانی ست که بفهمند درک نسل جدید بسیار متفاوت‌تر از درک ذهنی نخبگان دانشگاهی، هنری و حتی سیاسی است و قالب‌های اخلاقی، ایدئولوژیک و اصالت گرایی ما در فهم آنچه که این جوانان بدان عمل می‌کنند بسیار ناتوان است. درک رفتار امیر تتلو درک رفتار بزرگترین کنشگری اجتماعی عصیانگری ایرانیان جوان معاصر است که رکورد جهانی را هم در فضای مجازی جابجا کرده است. مهم نیست که تتلو هر روز روشی را می‌آزماید و به هر رنگی در می‌آید مهم این است که تتلو دقیقا سمبل رفتار عملی نسلی است که می‌خواهد برای اثبات وجود داشتنش بجنگد برای اینکه نشان دهد بی همتاست اما به شیوه خود و با زبان خود و با راهکار خود.
دکتر سعید سمندری تحت عنوان “شانزده میلیون میلیون کامنت برای امیر تتلو نشان دهنده‌ی چیست؟” می‌نویسد: “وقتی امیر تتلو شانزده میلیون کامنت رو برای خودش ثبت می‌کند نشان می‌دهد عقلانیت در این کشور رخ بر بسته و جامعه بسته ذهن‌های بسته ایجاد کرده است و جز سکسولوژیسم چیز دیگری نمی‌خواهد و باید برای آینده نسل بعد نگران شد و برای ساختار تاسف خورد.” سمندری و البته روانشناسان ما و جامعه شناسان ما همه‌گی از درک این پدیده عاجز هستند. آنها در حالی به تشریح پدیداری مانند تتلو و تتلیتی‌ها می‌پردازند که هرگز بطور مشتاقانه و یا حداقل بی‌طرفانه این نوع از هنر و موسیقی را دنبال نکرده‌اند. در حالیکه برای درک یک پدیدار باید درباره آن حس سمپاتیکال و یا حداقل بی‌طرفانه داشت و اجازه داد آن فنومن (پدیدار) خودش را به ما عرضه کند تمام و کمال. نه آنکه بنشینیم و پیشاپیش قضاوتش کنیم آنهم با شابلون و معیارهای خودمان‌!
ژان فرانسوا لیوتار درست می‌گفت: “یک اثر می‌تواند مدرن باشد تنها اگر در وهله نخست پست مدرن باشد”. برای همین است که من برای تولد استاد شجریان مطلبی نمی‌نویسم، زیرا معتقدم شجریان و هنر او با تمام وزن و قاری که دارد و البته درخور ستایش است و خاطره انگیز، ولی فاقد روح زمانه است و برای همین است که روندهای ابتذال گونه سیاسی او را و اثرش را مصادره به مطلوب تمنیات‌ خودش کرده است که یکی برای پخش ربنای او یقه پاره کند و دیگری برای سانسور کردن این اثر گلویی را بفشارد. از همین روست که می‌گویم فهم تتلو و فالورهایش عقلانیت خاص خود را می‌طلبد. من به بعضی ترانه‌های او مثل همیشه گوش می‌دهم و لذت می‌برم.
جرمی روبین زمانی گفته بود: “چپ نو از کمر چرخان الویس پریسلی سرچشمه می‌گیرد”. در ایران هم می‌توان این گزاره را پیش کشید که: “تتلو لولایی است که بر پاشنه آن ایران سنت گرای دینی قرن بیستمی می‌چرخد تا به ایران مدرن عقل گرای قرن بیست و یکمی برسد”. یعنی من ظهور تتلیتی‌ها را پایان گذار خسته کننده ایرانی از سنت به مدرنیته می‌دانم، مدرنیته‌ای که در برخی جنبه‌ها بسوی پست مدرنیته هم پیش می‌رود. علاوه بر این تتلو “دندی” ایرانی است. فردی که نه دنبال عمل است و نه خرد. او حتی نیازی به تحسین عمل خود توسط دیگران ندارد او فقط می‌خواهد از نظر ذهنی آگاه باشد که بی همتاست.
شارل بودلر خالق دندی بود، یعنی فردی مدرن و حماسی، کسی که جامعه متعارف را، از بورژوازی‌اش گرفته تا توده‌های مبتذلش را، دشمن خود می‌داند. یک دندی باید تلاش کند که، بنا به معیارهای خود، فردی برجسته و پرهیزکار شود، هیچ چیز دیگری اهمیت ندارد. دندی نه مرد عمل است و نه در جستجوی خرد. او نیازی ندارد که بلند همتی‌اش مورد تحسین مردم قرار گیرد، او فقط می‌خواهد بطور ذهنی آگاه به این امر باشد که وی بی همتاست. برای همین است که وقتی تتلو در ترکیه دستگیر می‌شود برای هوادارانش پیام می‌گذارد که: “من هر کاری از دستم بر می‌اومد براتون کردم”! او برای خودش رسالتی قائل است او یک منش و یا تفکری دارد، هر چند در پی خردورزی نیست.
او در واقع یک قهرمان مذهبی‌ست که وارونه شده – یعنی یک اهریمن، یک عصیانگر، یک سرکشی که آزادی خویش را با عدم فرمانبرداری از دستورات، محک می‌زند. عملکرد راستین دندی مابآنه عملکردی‌ست کاملا خودانگیخته و بی غرض، چرا که تنها عملی که غیر ضروری و بدون انگیزه است، می‌تواند حقیقتا بیانگر عملکرد آزاد فرد باشد. تتلو پایان رنج مزمن ایرانی در ریاکاری و اعتماد بنفس پایین است. او مفهومی از هنر را پیش می‌کشد که “خودبودگی” یا “من” شاکله اصلی آنست. کاری که فی المثل ون گوگ هلندی در آثارش کرده است (البته این مثال در وجه توصیف یک پدیده است و نه تعریف از آن)
ون گوگ می‌دانست که هنر می‌تواند فرد را قادر سازد که هم خویشتنِ خویش را دریابد و هم در عین حال او را از خود بی خود سازد. با این پیش زمینه‌ی فکری بود که او می‌کوشید زبان هنری خاص خویش را بیآفریند تا شاید بتواند بواسطه‌ی آن خصلت‌های روان رنجورانه‌ی خود را از خشم و حسادت گرفته تا شکمبارگی و خودپسندی، رها سازد. در این رهگذر، او تا جایی پیش رفت که قادر بود احساسات پاک و منزه بشری را به‌سادگی در هیبت گلدانی از گل‌های آفتابگردان تعبیه سازد. و تتلو هم با آن روان نژندی خاص خود در پی آفریدن زبانی است که “من” خودش را به ظهور برساند. برای همین است که روح زمانه را با خود دارد، او به هر چیزی که هنجار است و موجود است می‌تازد. از این رهگذر یک پسامدرنیسم است و روح سرکش ایرانی را نه در خدمت ایدئولوژی‌ها بلکه در خدمت نمایش خود بکار می‌گیرد. یعنی جوهره اصلی “من”. برای همین است که من معتقدم او پایان ریاکاری‌های مزمن ماست. او دقیقا با زبانی صحبت می‌کند که ما در محاوره‌های خود و در خلوت خویشتن با خود بکار می‌بریم. ما او را به سبب ناسزاهایش توبیخ می‌کنیم در حالیکه در خلوت خود این نحو از بروز را دوست داریم. ظهور تتلو و تتلیتی‌ها در ایران در وجه هنری و اجتماعی که دارد بهمان اندازه مناقشه انگیز می‌تواند باشد که ظهور بابیگری در عهد ناصرالدین شاه قاجار. هر چند ابعاد سیاسی در تتلیتی‌ها کمتر نمود پیدا می‌کند و این ناشی از روح زمانه است. در حقیقت تتلیتی‌ها را باید جدی گرفت، آنها از گسستی آشکار با ما سخن می‌گویند و ایرانی که رخ می‌نماید.

تتلو شبانه روز رنج می‌برد

انتهای پیام