«آقای مهرجویی! دستمریزاد»

فیلم‌های امیدوار کننده‌ی بسیاری در دل تاریخ سینما به وجودآمده‌اند و ماندگار شده‌اند. فیلم‌هایی که توجه مخاطبان خاص و عام را به خود جلب کرده‌اند. کامبیز حضرتی روزنامه‌نگار و منتقد در «چه فیلمی ببینیم» این هفته چند فیلم‌ از سینمای جهان و ایران را برای تماشا به مخاطبان پیشنهاد می‌دهد.

حضرتی به انصاف نیوز می‌گوید: «مهم‌تر از اینکه بخواهیم در زمانی که مردم در قرنطینه هستند فیلم‌هایی معرفی کنیم، بهتر است به جادوی خیال و فضاهای فانتری بیشتر از هرچیزی فکر کنیم. فانتزی، سینمای انیمیشن و سینمایی که در آن عنصر خیال بیشتر است و در حقیقت دروغی به ما می‌گوید، دروغی که غیر واقعی است ولی در اصل حرفی عمیق و موضوعی قابل تامل را با زبانی خیالی و جذاب به ما نشان می‌دهد.

قبل از اینکه فیلمی را معرفی کنم، می‌توانم بگویم جادوی سینما، ادبیات و خیال مهم‌ترین موضوعی است که می‌توان به آن فکر کرد که می‌تواند از علمی_تخیلی «science fiction»، انیمیشن یا درام‌های خیال انگیز باشد.»

این منتقد ادامه داد: «به نظرم فضاهایی که سینما تداعی می‌کند یا سینمایی که می‌تواند جنبه‌ی اصیلی داشته باشد به خیال‌های ما روی پرده‌ی نقره‌ای پر و بال می‌دهند. به همین دلیل یک درام داستانی مثل «سینما پارادیزو» در خدمت این شکل از خیال‌پروری است هرچند که می‌تواند در عالم واقع رخ دهد.»

حضرتی درباره‌ی فیلم‌های محبوب خود گفت: «اگر بخواهم از فیلم‌های محبوب خودم بگویم که می‌توان این فیلم‌ها را در ایام قرنطینه دید، «Knives out» ساخته ریان جانسون است که در ایران غالبا با نام «چاقوهای آخته» یا «چاقوهای برآمده از غلاف» یا اسامی مشابه ترجمه می‌شود. ترجمه لفظ به لفظ آن غلط نیست اما اصطلاحی است که به معنای «دنبال مقصر گشتن» است. این فیلم جانسون که داستانی معمایی دارد ولی به شدت شوخ‌طبعانه و هوشمندانه است، در این روزها که احساس می‌کنیم آدم‌ها می‌توانند خواه یا ناخواه ما را به بیماری کرونا مبتلا کنند به ما کمک می‌کند. فیلم رگه‌ای بازیگوشانه دارد که کمک می‌کند تا مسائل را کمی شوخ‌طبعانه‌تر و خیال‌انگیز ولی با دقت یک درام معمایی ببینیم.»

او در ادامه گفت: «به نظرم در همین فضا فیلم «جوکر» این قابلیت را دارد چون به ما کمک می‌کند تا بفهمیم بحران فردی چگونه تبدیل به بحرانی اپیدمیک اجتماعی می‌شود. شاید کسانی باشند که  این فیلم را هنوز ندیده‌اند و فیلمی است که عناصر پیشگویانه‌ی زیادی در خودش دار. فیلم دوره‌ای که در آن زندگی می‌کنیم را  نشان می‌دهد و بازنمایی می‌کند. این فیلم قابلیت خوبی دارد تا در روزهایی که ویروس کرونا آمده دوباره دیده شود.

از یک فیلم محبوب برای خودم در همین فضا نام ‌می‌برم و این فیلم  «آسمان برلین» یا «بال‌های هوس» ساخته «ویم وندرس» است. این فیلم دو اسم دارد و سرگذشت مردی را روایت می‌کند که از دنیا رفته و در یک روز و فضای خاص در برلین ظاهر می‌شود. وقتی که در برلین فرود می‌آید و لباس‌های شوالیه‌گرایانه او روی سرش می‌خورد، از درد کشیدن خودش لذت می‌برد چون احساس می‌کند زنده است. زنده بودن اساسا با درد همراه است. او به سرنوشت خودش ادامه می‌دهد و به جاهای مختلف سر می‌زند و همه چیز برای او شگفتی دارد و در نهایت عاشق می‌شود. آسمان برلین علاوه بر تمام ارزش‌های سینمایی‌اش، می‌تواند این پیام و نوید را برای ما داشته باشد که امید زنده است و درد کشیدن یک علامت حیاتی انسانی است. این فیلم به انسان کمک می‌کند تا به بلوغ برسد و پخته‌تر شود. همانطور که در آسمان برلین می‌بینیم این انسان فاقد هرگونه تشخص، درد، هیجان و عشق است، اما در نهایت دردمند، پرشور و انسانی به معنای واقعی کلمه می‌شود.»

حضرتی از فیلم‌های جشنواره فجر سی و هشتم می‌گوید: «اگر بخواهم از فیلم‌های جشنواره امسال یاد کنم، «درخت گردو» می‌تواند به ما  کمک کند تا آستانه‌ی تحمل خودمان را بالاتر ببریم. این فیلم به واقعه‌ای تلخ  یعنی بمباران ناجوانمردانه سردشت اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که این اتفاق، چه پیامدهایی در زندگی آن منطقه، کشور و حتی مقیاس جهانی داشته است. فیلم از زاویه دید یک کاراکتر که تمام عزیزانش را از دست می‌دهد جلو می‌رود.

«ابر بارانش گرفته» مجید برزگر هم می‌تواند پیشنهاد خوبی باشد. البته این دو فیلم هنوز اکران عمومی نشده‌اند. فیلم برزگر نشان می‌دهد که چگونه با بیماری، ناامیدی رفتار کنیم و چطور در ناامیدی و قطع امید از یک بیمار به معجزه ایمان بیاوریم. این نگاه معجزه‌وار و امیدوارانه‌‌ی برزگر در فیلم «ایثار» تارکوفسکی و برخی از کارهای «برگمان» هم هست. این امید می‌تواند ما را به آینده‌ای بهتر وصل کند.  مجید برزگر اشاره‌ای بینامتنی به تارکوفسکی و جنسی از سینمای متعالی می‌کند»

حضرتی در پایان گفت: «فارغ از تمام این موارد، به «اجاره‌نشین‌ها» فیلمی از سینمای ایران اشاره می‌کنم که لحظات جذابی را فراهم ‌می‌کند و دستمریزاد به داریوش مهرجویی می‌گویم. در زمان بحران مسکن می‌توانست فاجعه‌ای اتفاق بیافتد و با زندگی مردم سر و کار داشته باشد، مهرجویی برخورد هوشمندانه‌ای با مساله‌ای اجتماعی تلخ کرد و به شکل سرخوشانه و کمیک آن را به  ما نشان داد. اجاره نشین‌ها همچنان قابلیت دارد تا به ما این نگاه را القا کند که به جای تلخی، نگاهی سرخوشانه اما دردمندانه به موضوعات داشته باشیم.»

انتهای پیام