زیباکلام: روحانی «لا اله» را می‌گوید ولی «الا الله»اش را نه!

گفت‌وگو از: ناصر غضنفری

صادق زیباکلام به انصاف نیوز می‌گوید: آقای روحانی 24 میلیون نفر به شما رأی دادند. آیا توانستید تغییری در سیاست خارجی کشور ایجاد کنید؟ این‌ها درخواست‌هایی از شما داشتند. آقای روحانی شما یک تصمیمتان را نشان دهید و بگویید ای کسانی که به من رأی دادید من این کار را در جهت تحقق وعده‌هایم به شما انجام دادم، چون اخلاقاً مکلف به انجام این عمل بودم. حتی یک تصمیم از آقای روحانی را نمی‌توانید پیدا کنید که در جهت خواسته‌های رأی دهندگانش باشد.

زیباکلام استاد بازنشسته علوم سیاسی دانشگاه تهران است. حدود 72 سال پیش در شهرری به دنیا آمد. فعالیت سیاسی علیه رژیم پهلوی پای او را به زندان باز کرد. بعد از انقلاب نیز به خاطر اظهاراتش علیه برنامه هسته‌ای ایران و نامه سرگشاده به روزنامه کیهان به زندان محکوم شد اما این محکومیت به جریمه مالی تبدیل شد. پاسخ زیباکلام به پرسش‌های انصاف نیوز در پی می‌آید.

انصاف نیوز: رییس جمهور در سخنان هفته گذشته خود انقلاب اسلامی را مکمل انقلاب مشروطیت دانسته است. ارزیابی‌تان از این سخنان چیست؟

زیباکلام: شاید این از معدود سخنان آقای روحانی در دولت دومش باشد که با ایشان موافقم، البته با مقداری تفاوت. آقای روحانی در سالگرد مشروطیت، انقلاب اسلامی را تکمیل کننده انقلاب مشروطه دانست است. تا اینجا حرف ایشان کاملاً درست است، اما آقای روحانی روی 22 بهمن 1357 ایستاده و از آن جلوتر نمی‌رود. جنبش مشروطه به دنبال به ثمر رساندن چه بود؟ پاسخ من این است که در صدد حاکمیت قانون و محدود کردن اختیارات پادشاه به آنچه قانون اساسی مشروطه نوشته است بود. مشروطه می‌گفت انتخابات باید آزاد باشد، مطبوعات باید آزادی بیان داشته باشند، احزاب سیاسی آزادانه فعالیت کنند، اجتماعات آزاد باشد. این‌ها همه اهداف و آرمان‌های مشروطه بود. ولی این اهداف نتوانست تحقق چندانی پیدا کند. طی 57 سال حکومت پهلوی‌ها به جز مواردی استنثایی، انتخابات آزاد نبود. به خصوص مجلس در سال‌های پایانی پادشاهی محمدرضا در عمل هیچ کاره بود و از یک مشت بله قربان‌گو تشکیل شده بود. آزادی احزاب و مطبوعات و اجتماعات وجود نداشت مگر اجتماعاتی حکومت ساخته.

نه رضا خان پهلوی به افکارعمومی پاسخگو بود نه محمدرضا. این دو گمان می‌کردند که هر آن چه می‌گویند و می‌کنند صحیح است. انقلاب اسلامی آمد که به این مسائل پایان دهد. انقلاب اسلامی آمد که همان حکومتی را که مشروطه می‌خواست ایجاد کند. انقلاب اسلامی در صدد بود قدرت مقامات را با قانون محدود کند. آیا قدرت محمدرضا شاه قدرت مشروط و محدود به قانون اساسی مشروطه بود؟ آیا در 37 سال سلطنت پهلوی سیاست یا تصمیمی بود که محمدرضا بخواهد اتخاذ کند ولی بگوید حیف می‌خواستم این کار را انجام دهم اما متاسفانه قانون اساسی مشروطه دست و بالم را بسته است و به من اجازه این کار را نمی‌دهد؟ خیر محمدرضا پهلوی هر آن چه می‌کرد از نظر خودش درست بود. شاه نه به رادیو تلویزیون پابند بود نه به مطبوعات و مجلس. رادیو تلویزیون از هر آن چه شاه می‌کرد تجلیل می‌کرد. مهم نبود که این کار شاه غلط بوده یا نه، مهم این بود که شاه خواسته چنین کاری را کند پس حتماً کارش درست بوده است. این اقدامات شاه، انقلاب اسلامی را به وجود آورد. انقلابیون خواهان پایان دادن به این وضعیت بودند.

پرسش من از آقای روحانی این است که آیا پس از 41 سال از انقلاب اسلامی،‌ اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی تحقق پیدا کرده است؟ آیا آرمان‌های انقلاب اسلامی که به زعم شما همان آرمان‌های مشروطه بوده، عملی شده است؟ آیا حکومت در قبال مردم پاسخ‌گو است. آقای روحانی در واقع لااله را گفته ولی الاالله اش را نگفته است. بنابراین اگر انقلاب مشروطه محقق شده بود، اگر پهلوی‌ها حسب قانون رفتار کرده بودند، اگر انتخابات و مطبوعات آزاد بود، اگر 5 هزار زندانی سیاهی در زندان‌های شاه نبودند، دیگر انقلاب اسلامی اتفاق نمی‌افتاد. انقلاب اسلامی برای تحقق آرمان‌های مشروطه به وجود آمد. آرمان‌ها و اهداف مشروطیت در نتیجه حاکمیت پهلوی‌ها به واقعیت در نیامدند. به نظرم این جمله آقای روحانی درست است ولی کامل نیست.

انصاف نیوز: آقای روحانی همچنین گفتند که مجلس و قوه قضاییه و نیروهای مسلح و صدا و سیما باید برای حل مشکلات کنار دولت بایستند. تحلیلتان چیست؟ آیا در این هفت سالی که از دولت روحانی می‌رود این ارگان و نهادها کنار دولت بودند؟

زیباکلام: آقای روحانی به مسائل کلی و اساسی کشور اشاره نمی‌کنند.‌ آقای روحانی اشاره نمی‌کنند که اگر دولت یک صد تومان درآمد دارد چقدر از این پول در اختیار دولت است؟ آقای روحانی نمی‌گوید به عنوان رییس قوه مجریه چقدر از این صد تومان در اختیار او و چقدر دیگر آن در اختیار نهادهای دیگر است؟ ایشان نمی‌گوید به عنوان رییس قوه مجریه چقدر بر سیاست خارجی کشور اشراف دارد؟ یا انتخابات با چه کیفیتی برگزار شده است؟ این‌ها واقعیاتی است که آقای روحانی به آن نمی‌پردازد. ایشان می‌گوید قوه قضاییه باید کنار دولت باشند اما چرا صحبت از پاسخگو بودن دولت نمی‌کند؟ چرا از لزوم حاکمیت قانون صحبت نمی‌کند؟ این‌ها مشکلات و دردهای بنیانی ما است.

آقای روحانی 24 میلیون نفر به شما رأی دادند. آیا توانستید تغییری در سیاست خارجی کشور ایجاد کنید؟ این‌ها درخواست‌هایی از شما داشتند. آقای روحانی شما یک تصمیمتان را نشان دهید و بگویید ای 24 میلیون نفری که به من رأی دادید من این کار را در جهت تحقق وعده‌هایم به شما انجام دادم، چون اخلاقاً مکلف به انجام این عمل بودم. حتی یک تصمیم از آقای روحانی را نمی‌توانید پیدا کنید که در جهت خواسته‌های رأی دهندگانش باشد.

انتهای پیام