الگویی برای اشتغال زایی در محله هرندی تهران

اندیشکده پایا گزارشی را درباره‌ی محله‌ی هرندی تهران برای انتشار در اختیار انصاف نیوز قرار داده است که در پی می‌آید:

محله هرندی یکی از محله‌های مشهور کلانشهر تهران واقع در منطقه 12 شهرداری با وسعتی معادل 174.6 هکتار است. این محله که به نوعی هسته تاریخی شهر تهران به شمار می‌رود، اکنون دومین محله به لحاظ فرسودگی بافت محسوب می‌شود.

وضعیت فرسودگی همراه با آسیب‌های اجتماعی فراوان سبب شده وقایع و صحنه‌های ناگواری همچون حضور معتادان، موادفروشان، اراذل و اوباش در پارک‌ها، کوچه‌ها و معابر در این بخش از شهر مشاهده شود. ساکنان که در میانشان حدود 150 خانواده شهید هم وجود دارد، از بابت نداشتن امنیت به ستوه آمده‌اند. بر اثر معضلات موجود، خانواده‌های قدیمی به تدریج از محله خارج شده و احساس تعلق در محله کاهش یافته و جایش را تعارض‌های فرهنگی گرفته است.

امروز مردم و مسئولان از محله هرندی به عنوان زخمی عمیق بر چهره شهر یاد می‌کنند. در این شرایط ضروری بود تا اقدامات لازم برای اصلاح و بهبود این محله مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهایی جهت برون رفت از این وضعیت ارائه شود.

در این راستا اندیشکده پایا برنامه جامعی را برای این محله طراحی و اجرا نموده است. این اندیشکده که به عنوان مرکز محوری در حوزه طراحی و پیاده سازی الگوهای پیشرفت و سازندگی در مناطق محروم فعالیت می‌کند، از سال 1398 بهبود وضعیت محله هرندی را در دستور کار قرار داده است. این برنامه البته با محوریت حوزه اشتغال و توانمندسازی ساکنین محله تدوین شد، زیرا کسانی که در نهایت باید در این محله زندگی کنند و آن را از فرسودگی خارج سازند، همین ساکنین هستند.

در گام نخست به جای نگاه از بالا به پایین که در برنامه‌های ساماندهی چنین محله‌هایی مرسوم است، اندیشکده پایا و به طور خاص تیم اجرایی آن به منظور پیاده سازی الگو به سراغ 10 گروه مردمی محله شهید هرندی رفت و تعامل با آنها را به عنوان محور حل مسائل محله قرار داد.

البته از ظرفیت نهادهای دانشی و فکری (که اندیشکده پایا پیشبری آن را بر عهده دارد) و سازمان‌های دولتی و حاکمیتی (که بنیاد برکت محور آن بوده) نیز استفاده شده است. به این ترتیب این سه مجموعه با هم و در کنار هم برای محرومیت زدایی در محله فعالیت خود را آغاز نمودند.

از جلسات همفکری اندیشکده پایا و گروه‌های جهادی و مردمی محله (که در ابتدا به تعیین اهداف و چشم انداز منجر شد) ایده تأسیس یک مرکز کسب و کار در محله شهید هرندی مورد اتفاق نظر قرار گرفت.

این ایده در جلسه مشترک با مدیرعامل بنیاد احسان و هیئت مدیره بنیاد برکت، مورد توجه مسئولان این مجموعه نیز قرار گرفت و مقرر شد که از راه اندازی مرکز حمایت نمایند. سرانجام، اجرای مدل اشتغال زایی اندیشکده پایا با حمایت بنیاد برکت با اجاره یک واحد در محله هرندی آغاز شد.

طرح اشتغال زایی

مدل اشتغال زایی در محله هرندی ذیل یک طرح جامع طراحی شد؛ طرحی که حوزه‌های فرهنگی، کالبدی، آسیب‌های اجتماعی، اشتغال، خیریه و مشارکت‌های مردمی را به صورت همزمان پوشش می‌داد.

از آنجا که نقطه شروع این مدل از سمت بازار بوده و بر تأمین سفارش تولید برای کسب و کارهای خرد و خانگی تاکید دارد، جذب افرادی که بتوانند بازار تولیدات محله را پوشش دهند اهمیت فراوانی یافت. لذا با دعوت از کارآفرینان برجسته، برندهای معتبر، صادرکنندگان برتر، بازاریان خوشنام و همچنین سازمان‌های مختلف، مدل پیشنهادی برای ایشان تشریح گردید و اکثریت آن‌ها صحت و اجرایی بودن آن را تأیید کردند.

پس از آن، شناسایی رسته‌های اصلی محله آغاز شد. در این زمینه اندیشکده به بررسی رسته‌هایی که پتانسیل آن در بازار وجود داشت پرداخت. به صورت مشخص بایستی افرادی شناسایی می‌شدند که خوشنام باشند و از نظر توانمندی شناخته شده بوده و بتوانند سایر تولیدکنندگان را تحت پوشش خود قرار دهند. انتظار می‌رفت این افراد که از آن‌ها به عنوان «سرشبکه تولید» یاد می‌شود با سایر سرشبکه‌ها در ارتباط باشند و سفارشات با حجم عمده را بین تولیدکنندگان کوچک تقسیم کنند.

طی جلسات و مصاحبه‌های متعدد با 23 کاندیدای پشتیبان تولید مذاکره صورت گرفت. از این جمع با 6 پشتیبان تولید در رسته‌های مختلف شامل آی تی، گل و گیاه، فرآوری مواد غذایی، پوشاک، سراجی و صنایع دستی همکاری دو جانبه منعقد شد.

در ابتدای مراحل راه اندازی بیش از 24 ملک بازدید شد. در بین آن‌ها با در نظر گرفتن خواسته‌های پشتیبانان تولید با 6 ملک در سطح محله قرارداد اجاره امضا شد و در اختیار ایشان قرار گرفت. در این املاک 17 تولید کننده و 6 پشتیبان تولید مستقر هستند.

با توجه به آنکه برخی از متقاضیان توان تأمین تضامین مورد نظر بانکی را نداشتند به منظور امکان حمایت از صاحبان کسب و کارهای خرد و خانگی جهت تهیه تجهیزات و مواد اولیه خود رایزنی با مسئولین بنیاد برکت انجام شد. به این ترتیب با تخصیص 100 میلیون تومان برای این افراد سعی شد نیاز مالی آن‌ها برطرف شود. سپس مرکز توسعه کسب و کار هرندی این مبلغ را نزد صندوق قرض الحسنه الزهرا ودیعه گذاری نمود که با توجه به نیاز هر فرد و شرایطی که داشتند بنا به صلاحدید مدیریت مرکز با دوره بازپرداخت مشخص تا سقف 5 میلیون تومان به ایشان وام قرض الحسنه پرداخت می‌گردد. البته این غیر از مواردی بود که افراد توانستند وام بانکی اخذ نمایند.

مهارت آموزی و کارورزی

یکی از دیگر اقدامات مهم این بود که باید فکری برای افرادی می‌شد که توان ایجاد و اداره یک کسب و کار برای خود یا حتی هیچ مهارت خاصی نداشتند، زیرا لازم بود که آنها نیز بتوانند در یک مجموعه اشتغال یابند.

بدین منظور، افرادی که در غربالگری نیاز به کسب مهارت داشتند به پشتیبان‌های تولید هر رسته معرفی می‌شوند تا آموزش‌های لازم به آنها داده شود و بتوانند در کمترین زمان ممکن (یک روزه تا یک هفته‌ای، بسته به استعداد هر فرد) با فراگیری بخشی از کار شروع به کسب درآمد کنند و مدت زمان زیادی را به منظور آموزش از دست ندهند. بنابراین آموزش در این روش به صورت تدریجی و در حین کار بوده است که افراد در حین آموزش نیز از درآمد حداقلی برخوردار باشند.

افراد پس از آنکه یادگیری خود را تکمیل کنند و یا از قبل مهارت کافی را داشته باشند می‌توانند با نظر پشتیبان مدت زمانی را به عنوان کارورز مشغول باشند تا بتوانند به عنوان یک واحد زیرمجموعه و یا حتی مستقل کسب و کار خود را راه اندازی نمایند.

به هم رسانی پشتیبان بازار و پشتیبان تولید

گام دیگر پیوند تولید و بازار بود. به منظور تأمین سفارش تولید، خرید تضمینی محصولات، تأمین مواد اولیه و تأمین تجهیزات با شرایط مناسب جلسات متعددی با شرکت‌ها، سازمان‌ها و بازاریان انجام شد. هدف این بود که با کمک مرکز توسعه کسب و کار، زنجیره‌ای به وجود آید تا پشتیبانان به شکل مستقیم با یکدیگر در ارتباط باشند و منافع یکدیگر را تأمین کنند. همچنین با افزایش سفارشات و کاهش هزینه مواد اولیه و تجهیزات برای تولیدکنندگان سودآوری آن‌ها افزایش یابد.

پیگیری مداوم وضعیت کارجویان و خانواده آنان

اقدامات اندیشکده پایا البته به اشتغال محدود نبود. لازم بود برای خانواده‌هایی که با مشکلات مختلفی دست به گریبان بودند اقدام عاجلی صورت بگیرد.

بسیاری از مسائل اقتصادی‌ای که خانواده‌ها در محلاتی نظیر محله هرندی با آن دست به گریبان هستند، ریشه در مسائل اجتماعی، فرهنگی و روانی دارد. بنابراین گاهی از اوقات حل این مشکلات نسبت به مسائل اقتصادی اولویت بالاتری دارد و ریشه تمام مشکلات فرد را تشکیل می‌دهد.

در مجموع نمی‌توان ارتباط دوطرفه بین حوزه اشتغال و حوزه‌های اجتماعی را انکار کرد؛ چرا که این دو چنان در هم تنیده‌اند که بدون توجه به یک بعد آن نمی‌توان به اهداف مورد نظر دست یافت.

انتهای پیام