ترامپ یا بایدن؛ نفع ایران در انتخاب کدام است؟

محسن عموشاهی، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز، در یادداشتی درباره‌ی نتیجه‌ی انتخابات آمریکا از منظر نفع ایران نوشت:

الان که این یادداشت را می‌خوانید کمتر از ۴۸ ساعت دیگر انتخابات آمریکا برگزار می‌شود. انتخاباتی که حساسیت‌های بسیاری را در تمام دنیا برمی‌انگیزد. در این میان بسیاری از فعالین سیاسی و اقتصادی نیز علاقه زیادی به پیش بینی برنده این انتخابات دارند. مدل‌های مختلف پیش بینی نتیجه انتخابات و نظرسنجی هم به عنوان یک ابزار برای این پیش‌بینی‌ها به کار می‌روند. اکثر این مدل‌ها هم پیروزی بایدن و تک دوره‌ای شدن ترامپ را پیش بینی کرده‌اند.

اگرچه نمی‌توان به صورت قطعی در مورد برنده انتخابات نظر داد، ولی به نظر می‌رسد بایدن به پیروزی بسیار نزدیک شده است. بررسی نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بایدن، 218 رای الکترال قطعی، در مقابل 125 رای الکترال قطعی ترامپ به خود اختصاص داده است. بنابراین هر دو کاندیدا به رای‌های 13 ایالت سرنوشت ساز دیگر نیاز دارند. اگر احتمالات را مورد بررسی قرار دهیم، احتمال رسیدن بایدن به 270 رای الکترال (حد نصاب پیروزی) بسیار بیش‌تر از ترامپ خواهد بود. البته این نکته را نیز نمی‌توان از نظر دور داشت که بایدن ممکن است با سیل ابطال آرای غیرحضوری رو به رو شود. اقدامی که می‌تواند به قیمت از دست رفتن ریاست جمهوری او تمام شود.

با وجود ابهامات فوق در مسیر پیروزی بایدن، بسیاری او را پیروز قطعی انتخابات می‌دانند. این اعلام پیروزی به نفع بایدن، بیشتر از آنکه مبتنی بر حقایق باشد، بر مطلوب و خواست‌های قلبی استوار شده است. بسیاری از مردم، و متاسفانه حتی مسئولین، در انتظار پیروزی بایدن نشسته‌اند. دوست‌داران پیروزی بایدن معتقدند با بایدن می‌شود مذاکره کرد، چون برجام محصول دولتی است که او در آن سمت معاون اولی داشت. آنها فکر می‌کنند آمدن بایدن فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها را کاهش می‌دهد، آمریکا به برجام برمی‌گردد، گشایش اقتصادی رخ می‌دهد و حتی سیاست داخلی ایران نیز برای انتخابات 1400 تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. همین مسائل موجب می‌شود ایران راه خود به سمت پیشرفت را پیدا کرده، و در نتیجه دمکراسی و توسعه در کشور نهادینه شود. این دسته معتقدند امکان مذاکره جمهوری اسلامی با ترامپ وجود ندارد. نه ترامپ حاضر به بازگشت به برجام است. و نه جمهوری اسلامی امکان مذاکره با قاتل سردار سلیمانی را دارد. پس ادامه حضور ترامپ در کاخ سفید به معنی سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی و بالاتر رفتن قیمت‌ها خواهد بود.

پیش فرض استقبال از حضور بایدن در کاخ سفید بر این نکته سوار شده که او به ایران آسان‌تر خواهد گرفت. پیش فرضی که در عمل هیچ مستندی برای آن ارائه نشده است. به لحاظ منطقی و در سیاست خارجی هیچ گاه کشوری به کشور دیگر بی دلیل امتیاز نمی‌دهد. وقتی ایران در ضعیف‌ترین حالت ممکن از نظر اقتصادی خود به سر می‌برد، نمی‌توان انتظار این را داشت که آمریکای پس از ترامپ هم به ایران امتیازی بدهد. مرور مواضع آقای بایدن و تیم همراه او نیز تصدیقی بر همین ادعاست.

الف- به عنوان نمونه، در مقاله‌ای که بایدن برای CNN نوشته، اگر چه از روش ترامپ در برخورد با ایران انتقاد شده است، ولی بایدن خواستار راه حل هوشمندانه تری برای تحت فشار گذاشتن ایران شده است (نه حذف فشار). انتقاد او هم از ترامپ به این مسئله بر میگردد که چرا روشی را در مقابل ایران برگزیده که آمریکا در بین متحدانش تنها بماند. در نهایت او سه سیاست کلی را برای برخورد با ایران در دوران ریاست جمهوری احتمالی خود ذکر می‌کند.

1- او به کشورش و هم‌پیمانان آمریکا تعهد می‌دهد که ایران هیچ گاه به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد.

2- اگر ایران محدودیت‌های هسته‌ای را از سر گیرد، آمریکا دوباره به توافق هسته‌ای به عنوان یک نقطه شروع برای توافق‌های آتی بازخواهد گشت. در ادامه آمریکا ضمن همکاری با متحدانش، به تقویت و گسترش توافق هسته‌ای خواهد پرداخت. هم‌چنین به صورت موازی اعمال فشار به ایران به دلیل نقض حقوق بشر، برنامه‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک و حمایت از تروریسم ادامه خواهد داشت.

3- ایالات متحده به اقدامات بی ثبات کننده ایران در منطقه واکنش جدی نشان می‌دهد. آمریکا هم‌چنین به توافق نامه امنیتی خود با اسرائیل تعهد کامل خواهد داشت.

همان گونه که مشاهده می‌شود، بایدن از بازگشت به برجام به به عنوان مقدمه‌ای برای مذاکرات بعدی، یا همان برجام‌های 2، 3 و … نام می‌برد. آنچه از مواضع مسئولین مشخص است، این نکته است که ایران زیر بار برجام‌ها و توافقات بعدی نخواهد رفت. از سوی دیگر بایدن در اظهار نظر خود چندین بار اعلام کرده که به تحریم به دلیل حمایت ایران از تروریسم ادامه خواهد داد. با توجه به این که قسمت عمده‌ای از تحریم‌های دوران ترامپ هم با استدلال حقوقی حمایت از تروریسم اعمال شده است، به نظر نمی‌رسد که بایدن نه بخواهد و نه بتواند کاری برای این تحریم‌ها انجام دهد.

ب- بر اساس گزارش ارائه شده توسط موسسه CNAS، به عنوان یکی از اتاق فکرهای سیاست خارجی آمریکا، راهی که احتمالا آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری خواهد پیمود مطابق نقشه راه زیر خواهد بود. بر اساس این نقشه‌ی راه دولت آینده‌ی آمریکا در 6 ماه اول امتیازاتی به ایران خواهد داد. به عنوان نمونه برای مسائل بشردوستانه، مانند مقابله با کرونا، تحریم‌ها کمی آسان‌گیرانه‌تر خواهد شد. همچنین قانون ممنوعیت مسافرت اتباع ایرانی نیز ابطال خواهد شد. به صورت موازی در گام اول و دوم، آمریکا به برجام بازخواهد گشت و با متحدانش جهت توافقی بهتر مذاکره خواهد کرد. در نهایت به صورت موازی مذاکره برای توافقات آتی نیز با ایران باید آغاز شود. در حقیقت بر طبق این نقشه‌ی راه، محدودیت‌های ایران کم و بیش همچنان تا زمانی که ایران با مذاکرات بیشتر موافقت نکند ادامه خواهد داشت.

همان گونه که بررسی دو سند بالا نشان داد، آمریکای پس از ترامپ با آمریکای ترامپ در هدف گذاری در مورد ایران تفاوتی ندارد. سیاست هر دو کاندیدای فعلی ریاست جمهوری آمریکا تلاش برای مذاکره با ایران در زمینه‌های مختلف از جمله منطقه‌ای و موشکی است. هر دوی این کاندیداها، ایران را کشوری معمولی میخواهند که از نفوذ منطقه‌ای خود بکاهد و در جهت سیاست‌های ایالات متحده قدم بردارد. بنابراین اگر چه احتمالا پیروزی بایدن اثرات مثبت موقتی بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت، اما خیال اصلاح امور اقتصادی، به دلیل ریاست جمهوری بایدن خیالی خام و دور از واقعیت است.

انتهای پیام