«سه فحش ناموسی» محمود فکری!
روزنامه شرق نوشت: «شکست استقلال برابر فولاد در هفته دوم رقابت‌های لیگ برتر حواشی زیادی به همراه داشته است. این دیدار که با برتری دو بر یک میزبان به پایان رسید، تقابل دو کاپیتان و دو شماره ۶ سابق استقلال در قامت سرمربی بود که مربی جوان‌تر، یعنی جواد نکونام از آن برنده بیرون آمد. با این حال پخش ویدئویی از محمود فکری، سرمربی استقلال، بعد از پایان بازی که در حال دست‌دادن با یکی از بازیکنان فولاد است، حسابی جنجالی شده؛ سرمربی جدید استقلال در واکنش به کلمه «ببخشید» بازیکن فوتبال، با سه لفظ رکیک و زننده پاسخ می‌دهد؛ یکی را مستقیم و به حالت شوخی خطاب به بازیکن و سبک بازی تیم فولاد به زبان می‌آورد و دو تای دیگر را بعد از فاصله‌گرفتن از او. مشخصا محمود فکری از سر عصبانیت چنین الفاظ رکیکی را به زبان آورده و از بخت بد، ویدئویش ضبط و در فضای مجازی، دست به دست شده است.
پخش همان الفاظ رکیک باعث شد تا در ۲۴ ساعت گذشته حواشی پررنگ‌تر شود و انتقادات از سرمربی استقلال بیشتر و بیشتر؛ کار به جایی رسید که باشگاه فولاد خوزستان با صدور بیانیه‌ای خبر داد از سرمربی استقلال بابت الفاظ زشتی که خطاب به مجموعه فولاد به زبان آورده، رسما شکایت می‌کند. اندکی بعد از آن بیانیه، فدراسیون فوتبال هم محمود فکری را به کمیته انضباطی و اخلاق فراخواند تا بابت حرفهای رکیکی که به زبان آورده توضیحاتی بدهد. با آن که این ویدئو سروصدای زیادی به همراه داشت و واکنش‌های متفاوتی را در پی، محمود فکری اما تا زمان نگارش این مطلب، حاضر به عذرخواهی نشده بود؛ گو این که او نه‌تنها از فحش‌های ناموسی که به زبان آورده ناراحت نیست بلکه دلیلی برای عذرخواهی‌کردن هم ندارد.
محمود فکری، به عنوان سرمربی یکی از بزرگ‌ترین تیم‌های ایران، الگوی بسیاری از جوانان همین باشگاه است و شایسته بود قبل از پررنگ‌شدن این موضوعات دست کم به خاطر نوجوانان و جوانان فوتبال‌دوست و حامی باشگاه استقلال، بابت کلماتی که به زبان آورده بود، عذرخواهی می‌کرد. به هر روی او ترجیح داد سکوت کند و درباره اتفاقات رخ‌داده حرفی نزند. سکوت فکری و پررنگ‌شدن حرفهای عجیب‌وغربیش در فضای مجازی و حقیقی، باعث شد مدیرعامل باشگاه فولاد یعنی سعید آذری هم به میانه میدان بیاید و کنایه‌های تندی به محمود فکری بزند. او با نوشتن متنی در صفحات مجازی‌اش با کنایه سرمربی استقلال را خطاب قرار داد: «خانواده و نوامیس هر کس خط قرمز او است و این که یک معلم و مربی که آموزش‌دهنده است در حالی که از خودبیخود شده است، پا را روی اخلاق و اصول بگذارد و با توهین به نوامیس کلیه ارکان تیم رقیب سعی بر تخلیه روحی-روانی خود کند و در کاهش فشار باخت دست به حرکات ناشایستی بزند که کلیت اخلاق و انسانیت را نابود کند، هیچ‌گونه نمی‌توان توجیه کرد. ای کاش «فکری‌ها» قبل از این توهین‌های ناموسی کمی فکر می‌کردند… .»
رفتار عجیب‌تر در این موضوع را اما مسئولان باشگاه استقلال رقم زدند؛ جایی که به جای عذرخواهی ساده سعی در توجیه عمل سرمربی داشته و حتی از آن دفاع کردند! باشگاه استقلال با صدور بیانیه‌ای، رفتار ارکان مختلف تیم رقیب را باعث عصبانیت محمود فکری توصیف کرده و آن را واکنشی نسبت به اقدامات بحث‌برانگیز بازیکنان و کادر فنی رقیب توصیف کردند. در واقع بیانیه باشگاه استقلال این طور خلاصه می‌شد که چون اعضای کادر فنی تیم رقیب بداخلاقی کرده‌اند، محمود فکری حق داشته است که با الفاظ ناموسی از خجالت‌شان درآید!
فکری تنها نیست
این موضوع که عده‌ای از بازیکنان و مربیان فوتبال ادب و احترام را همیشه و در هر شرایطی رعایت نکرده و نمی‌کنند مورد تازه‌ای نیست؛ همین روز گذشته جدال تازه‌ای بین هواداران دو تیم استقلال و پرسپولیس در فضای مجازی شکل گرفته بود و هر دو طرف مثال‌های متعددی برای فحاشی‌های عجیب و غریب تیم رقیب داشتند؛ پیش‌تر هم از گوشه‌کنار مطبوعات قدیمی دیده شده بود که فحاشی و به کار بردن الفاظ رکیک بعضا به امری رایج بین فوتبالی‌ها تبدیل شده است؛ هرچند با گذر زمان و علمی‌ترشدن فوتبال، در کنار ورود مباحث روان‌شناسی به این پدیده، موضوع فحاشی‌ها کم‌رنگ‌تر شده است. با این حال نکته‌ای که رفتار محمود فکری را پررنگ‌تر کرده این است که اگر فحش و حرفهای ناشایستی هم در کار بوده، سعی داشته‌اند دور از دوربین و محافل عمومی باشد نه این که به صورت علنی، نوامیس تیم رقیب را در حضور ویدئوهای متعدد خطاب قرار دهند؛ هرچند عملا این دو فعل، چه در خفا و چه به صورت علنی، ناشایست و غیر قابل پذیرش است.
فارغ از نمونه‌های داخلی که با کنکاشی ساده در آرشیوهای قدیمی می‌توان به دستش آورده، فحاشی فقط مربوط به فوتبال ایران نیست. در واقع این موضوع تبدیل به پدیده‌ای زشت در فوتبال جهانی هم شده و گهگاهی در سطح حرفهای و سوپرحرفه‌ای هم دیده می‌شود که بازیکنان و مربیان بزرگ با الفاظ بسیار رکیکی از خجالت یکدیگر درمی‌آیند؛ نمونه‌هایش هم اتفاقا اصلا کم نیستند. برجسته‌ترین اتفاق این رفتار را می‌توان در جام جهانی ۲۰۰۶ جست؛ جایی که مارکو ماتراتزی به دلیل فحش ناموسی‌ای که به زین‌الدین زیدان داد، باعث عصبانیت و در نهایت اخراج او شد. در آن بازی، ماتراتزی مأمور مهار زیدان بود و زیدان به او می‌گوید نیازی نیست در بازی این قدر پیراهنش را بکشد، اگر پیراهن را می‌خواهد می‌تواند بعد از بازی آن را بگیرد، ولی ماتراتزی در جواب می‌گوید «ترجیح می‌دهم … را بعد از بازی داشته باشم.» همان جمله باعث خلق صحنه عجیبی شد که زیدان با سر به سینه ماتراتزی زد و از بازی اخراج شد. کمی بعد حرفهای رکیک نیکلا آنکلا در جام جهانی ۲۰۱۰ خطاب به ریمون دومنک جهانی شد؛ عجیب آن که روزنامه مشهور اکیپ، الفاظ زشت آنکلا را به عنوان تیتر یک و بدون سانسور کار کرد! حرفهای زلاتان ابراهیموویچ به پپ گواردیولا که با جملات زشتی او را «ترسو» خطاب کرده بود، نمونه‌ای دیگر بود. فحش‌های روی کین به آلف اینگ هالند پدر همین ارلینگ هالند جوان، فحاشی‌های آلن پاردو به مانوئل پیگرینی، سرژ اوریه خطاب به لوران بلان هم دیگر نمونه‌هایی هستند که منتشرشدنش بحث‌های زیادی در پی داشت. البته ستاره‌های بزرگ‌تر دنیا هم درگیر چنین بداخلاقی‌هایی بوده‌اند؛ دیوید بکام زمانی که به رئال مادرید پیوست، در دیداری الفاظ بسیار زشتی به زبان اسپانیایی خطاب به داور اسپانیایی تورینسو آلوارس به زبان آورد. او البته بعد از بازی به این موضوع اشاره کرد که معنی حرفی که زده را نمی‌دانسته و چون می‌دیده تعدادی از هم‌تیمی‌هایش پیش‌تر این جمله را خطاب به داور می‌گویند او هم گفته است! نمونه شاخص‌ترش هم که مربوط به کریستیانو رونالدو است؛ زمانی که مائوریتسیو ساری، سرمربی یوونتوس بود و در یک بازی، کریس را از زمین بیرون کشید، فوق ستاره پرتغالی ناراحت شد و با لفظ زشتی، سرمربی تیمش را خطاب قرار داد.
حالا با مرور بی‌شمار نمونه جهانی و داخلی‌اش می‌توان به این موضوع رسید که کاربرد الفاظ رکیک در فوتبال، فقط مربوط به ایران نمی‌شود و تقریبا پدیده‌ای جهانی است ولی تفاوت عمده‌ای که بین این دو مقوله وجود دارد این است که نمونه‌های آن طرف آب، به محض برجسته‌شدن چنین رفتاری، سریعا بابت حرف‌هایی که زده‌اند عذرخواهی می‌کنند و از این که الگوی بدی برای بازیکنان جوان‌تر شده‌اند، ابراز پشیمانی می‌کنند. محمود فکری به هر دلیل سه فحش ناموسی به زبان آورده که نه‌تنها وجهه خودش، مربیان و بازیکنان فوتبال را تا حدودی زیر سؤال برده بلکه به‌عنوان سرمربی باشگاه بزرگ استقلال، خدشه‌ای هم به وجهه اجتماعی این باشگاه وارد کرده است؛ طبیعتا او هم انسان است و مثل هر انسان دیگر، طاقتش در نقطه‌ای تمام می‌شود و دست به اقدامی هیجانی می‌زند ولی شایسته است که برخلاف بیانیه عجیب و غریب باشگاه، او با عذرخواهی از جوانان زیادی که در ایران به فوتبال علاقه دارند، وجهه این رشته ورزشی را در ایران تاریک‌تر نکند.»
انتهای پیام
