قرآن مختص اعراب است؟!

حجت‌الاسلام هادی سروش، استاد حوزه، در یادداشتی تلگرامی نوشت:

جدیدا در کلیپی با تمسک به آیه ۱۹۵ و ۱۹۸ قرآن تلاش میکند که قرآن را مختص به اعراب معرفی کند و غیر عرب را از آن بیگانه معرفی کند.

با صرف نظر از ادبیات بی ادبانه گوینده و ترجمه غلطی که از آیات قرآن دارد اول خود شبهه را بازگو نموده و بعد پاسخ تقدیم میشود.

شبهه وارد کننده چنین میگوید:

قرآن در سوره شعراء میگوید قرآن عربی آمد، نازل نکردیم بر هرکسی که عربی نمیداند، چون محال بود آن را بفهمند و ایمان آوردند.

پس خودش میگوید: من برای عرب قرآن را فرستادم نه برای توی فارسی زبان! دست بردار از عرب پرستی!

پاسخ:

متن آیه ۱۹۵ و ۱۹۸ سوره شعراء و ترجمه آن ملاحظه بفرمایید:

بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ …وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَىٰ بَعْضِ الْأَعجَمِينَ فَقَرَأَهُ عَلَيْهِمْ مَاكَانُوابِهِ مُؤْمِنِينَ

قرآن به زبان عربی روشن نازل شد ، .. و اگر آن را بر برخى از غير عرب زبانان نازل مى‌كرديم، پيامبر آن را برايشان مى‌خواند به آن ايمان نمى‌آوردند.

پاسخ اجمالی؛

مهم این است که موضوع آیه چیست؟ موضوع آیه نزول قرآن به زبان عربی و بر یک پیامبر عرب زبان است. و این موضوع با این مسئله که آیا برای عرب است و یا اعم از عرب و عجم، متفاوت است.

عمومیت قرآن برای همه‌‌ی انسانها در هر زمانی و با هر زبان و گویشی در این آیه مطرح نیست.

پاسخ تفصیلی؛

۱)قرآن حقیقتی است که در محضر خدا است و همان به قلب رسول الله (ص) نازل گشته و نزولش با زبان عربی روشن و گویا میباشد.

در نتیجه؛ اين مجموعه‌ای است كه یک طرفش بدست خدا است که در سوره زخرف فرمود: “وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ”. و يك طرف دیگرش عربي مبين است و دست پیامبر و ابلاغ شده به همه‌ی انسانها تا به او تمسک نمایند.

۲)عمومیت دعوت قرآن در آیات متعددی مطرح است؛

«وَأُوحِیَ إِلَیَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ؛ وحی شده است بر من این قرآن برای این که شما را انذار کرده بترسانم و هرکه راکه این قرآن به وی برسد» (انعام/۱۹)
«إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ؛ نیست قرآن مگر یادآوری برای همه جهانیان»(تکویر/۲۷)
نَذِیرًا لِلْبَشَرِ ترساننده بشر است»(مدثر/۳۶)

۳ ) از آن رهگذر که زبان عربی کاملترین و جامع ترین زبان است که میتواند حامل همه دقائق مورد نظر گوینده باشد، قرآن عربی نازل شد. این معنا در سوره زخرف آمده؛ “إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآناً عَرَبِيّاً لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ”

۴) اگر قرآن را بر یک پيغمبر غير عرب يعني عجم، نازل می شد و به زبان عربي مبين نبود، یعنی به زبان عجمی مانند عِبری و یا سریانی و یا تازی و .. بود همین عرب متعصب بهانه مي‌آورد که چرا عربی نیست؟!

آیه ۴۴ سوره فصلت گویای همین اشکال تراشی و بهانه گیری عرب است که آيا عربی و عجمی همتای یکدیگرست؟! ما عربی مي‌فهميم اينكه عجمی است!  ﴿وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآناً أَعْجَمِيّاً لَقَالُوا لَوْلاَ فُصِّلَتْ آيَاتُهُ ءَأَعْجَمِيٌّ وَعَرَبِيٌّ﴾

۵) در قرآن سخنانی مطرح است که عرب و عجم ندارد و به حُکم فطرت برای همه آدمیان است. با زبان فطرت حرف زده است که ظلم نكنيد، در سایه توحید زندگي كنيد، خدایی که شما را آفریده و اداره میکند و مطالب فطری دیگر مانند نبوت و معاد و… روشن است که در بیان این مطالب تفاوتی بین سریانی و عِبری و عربی و فارسی و لاتین وجود ندارد. مهم اين است که آنچه گفته شده مناسب و مقارن با “زبان فطرت” است و دلپذير است.

و نشانه فطری بودن ، سابقه دار بودن این معارف قرآنی در تورات و در انجيل  آمده است. در سوره در اعراف/۱۹ فرمود: ﴿الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِندَهُمْ فِي التَّورَاةِ وَالْإِنْجِيلِ﴾

بله چون آن وقت وسائل چاپ و تکثیر نبود، تورات در دسترس همه نبود و بعضی از عالمان يهود از آن محافظت میکردند که قرآن می فرماید شما علماء یهود تورات را بیآورید ﴿فَأْتُوا بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِن كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾ اما آنان توراتها را در خانه‌های شان پنهان میکردند.

۶)مهم توجه به این نکته است که پیامبراسلام(ص) باچه قومی طرف است؟!

کسانیکه با عربی مبین راعناد دارند و میگویند شعر است و سحر است حال اگر اعجمی بود با آن کینه که عرب به عجم داشتند و تعصبی که به عربیت داشته اند که هنوز بعد از چهارده قرن، رسوبات آن را در جهان عرب میبینیم، سرنوشت دین خدا چه میشد؟!

۷) گذشته از اینکه زبان عربی زبان جامع و کاملی است، منطقه عربستان، محل پرورش و توسعه ی ادیان و شریعت های مختلف بوده و کعبه به عنوان یکی از بزرگترین امکنه مقدسه، درآنجاست.

دین اسلام زمانی میتواند جهانی گردد که، ابتدا از این منطقه که کعبه و حضور انبیاء ابراهیمی را درخود دارد آغاز شده و مورد قبول واقع شود و بعد سراسری شود که شد.

انتهای پیام