بازار بی‌ترمز
سعیده شفیعی، انصاف نیوز: از سه سال قبل با خروج آمریکا از برجام که واردات خودرو به کشور به دلیل حفاظت از منابع ارزی ممنوع شد، قیمت خودروهای لوکس خارجی به شدت افزایش یافته است. ضمن این که وجود تعدادی خودروی لوکس خارجی در گمرک‌های و هزینه‌ی انبار و استهلاک آنها به موضوع مهمی برای دولتمردان تبدیل شده است. چندی قبل با انتشار ویدیویی در فضای مجازی که حمل تعدادی خودروی خارجی و البته آمریکایی را در یکی از جاده‌های کشور نشان می‌داد، این ابهام ایجاد شد که آیا ممنوعیت خودروهای خارجی تنها برای مردم عادی است و مثل همیشه خواص از این قانون مستثنی هستند؟
یک ویدیوی جنجالی
انتشار ویدیویی در فضای مجازی از یک تریلی که تعدادی خودروی آمریکایی را حمل می‌کند، بار دیگر بحث ممنوعیت واردات خودرو به‌خصوص خودروهای آمریکایی را در فضای عمومی باز کرد. مسئولین گمرک در این رابطه توضیح دادند که ترانزیت این خودروها به معنای ورود آنها به کشور و واردات خودروی آمریکایی نیست، بلکه خودروهای مستعملی هستند که در قالب ترانزیت خارجی از مبدا گمرک‌های استان هرمزگان به افغانستان یا سایر کشورهای آسیای میانه در حال خروج از کشور هستند. خودروهای سواری مشاهده شده اغلب با رویه‌ی ترانزیت خارجی، از گمرک‌هایی مانند شهید رجایی، شهید باهنر و به خصوص بندرلنگه ادامه‌ی مسیر می‌دهند؛ به طوری که ظرف یک ماه گذشته چند هزار دستگاه خودروی سواری از جمله فورد، شورلت و… از طریق گمرک بندرلنگه به کشور عراق و سایر کشورها ترانزیت شده است.
هفته‌ی پیش تصاویری از یک تریلی منتشر شد که ظاهرا در حال انتقال خودروهای فورد و شورولت بلیزر در بزرگراه ساوه بود.
تولید خودرو زیاد است
در حالی که تقاضای روزافزون خودرو در بازارهای داخلی و کمتر شدن عرضه‌ی داخلی در کنار عدم واردات منجر به انحصاری‌تر شدن بازار خودرو و تبدیل این کالای مصرفی به کالایی سرمایه‌ای شده است، برخی سیاسیون باز چشم خود را به روی واقعیت‌های بسته‌اند. در جدیدترین این واکنش‌ها، «سیدمصطفی میرسلیم»، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در رابطه با واردات خودرو گفت: «کشور ما در شرایط کنونی وضعیت خوبی از لحاظ ارزی ندارد و باید ارز در اختیار کشور صرف واردات کالاهای اساسی و ضروری شود، اما خودرو جزو کالاهای اساسی نیست و نباید ارز کشور را صرف واردات خودرو کرد. در حال حاضر انحصاری در خودروسازی نداریم! میزان تولید خودرو در کشورمان زیاد است و آن‌قدر خودرو در خیابان‌ها ریخته است که نمی‌توانیم راه برویم. مجمع تشخیص مصلحت نظام با واردات خودرو مخالف است و ما این موضوع را ابلاغ کردیم.»
وعده‌های خودرویی وزیر صمت
«سیدرضا فاطمی امین»، وزیر صنعت، معدن و تجارت، 19 آذر ماه در سخنانی گفت: «بازار خودرو با اصلاح قیمت‌ها از ابتدای امسال تاکنون فقط ۱۸ درصد گران شده که با توجه به نرخ بالای ۴۰ درصدی تورم در برخی بخش‌ها، این میزان، نصف تورم سایر کالاهای موجود در بازار است.»
وزیر صمت اظهار امیدواری کرد: «امید می‌رود با عرضه و تحویل ۱۳۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال، بازار قیمت این کالا به تعادل برسد. ایران خودرو و سایپا از هفته آینده، روزهای دوشنبه و سه‌شنبه پیش‌فروش خواهند داشت.» وی افزود: «تا پایان امسال بیش از ۱۳۰ هزار دستگاه تحویل داده می‌شود و ۱۳۰ هزار دستگاه نیز برای سال آینده پیش‌بینی شده است.»
«امیرحسن کاکایی»، کارشناس صنعت خودرو در خصوص این سخنان گفت: «۲۸ شرکت چون عملا وابسته به تحریم‌ها هستند یا تولیدی ندارند یا اگر تولیدی هم داشته باشند خودروهایی با قیمت بالا را به بازار عرضه می‌کنند که فروش چندانی ندارند. وعده‌ی تولید سه میلیون خودرو تا سال ۱۴۰۴ هم در طرح راهبردی وزارت صمت دولت روحانی و هم در طرح‌های وزیر جدید صمت، یک هدف‌گذاری هیجانی بوده و نشات گرفته از تصورات غیرواقعی از شرایط و وضعیت بازار خودرو در ایران است.» [روزنامه‌ی فرهیختگان]
معضل خودروهای آمریکایی
واردات خودرو با برند آمریکایی حتی اگر در کشور دیگری تولید شده باشد، بعد از سخنان رهبری در سال 1395 دراین‌باره ممنوع است. این در حالی است که تعدادی خودروی شورلت و فورد آمریکایی در گمرک‌ها وجود دارند که بحث ترخیص آنها به چالش جدی دولت تبدیل شده است. برخی از مسئولین دولت سیزدهم پیشنهاد فروش قطعات این خودروها را در داخل کشور داده‌اند اما عده‌ای دیگر معتقدند حتی فروش قطعات خودروهای آمریکایی هم طبق سخنان رهبری ممنوع است.
«مهرداد جمال‌ارونقی» معاون فنی گمرک ایران در گفت‌و‌گو با ایسنا توضیح داد: «با توجه به ممنوعیت واردات خودروهای آمریکایی طی سال‌های گذشته، هیچ‌گونه واردات و البته ترخیص از گمرک در مورد این خودروها صورت نگرفته است، حدود ۱۲ هزار خودرویی که قبل از سال ۱۳۹۷ به گمرک رسیده بود، ۷۳ دستگاه خودروی آمریکایی وجود دارد که با وجود ترخیص خودروهای دپو شده که طی این سال‌ها با مصوبات دولت انجام شد، این ۷۳ دستگاه که مربوط به منطقه آزاد اروند است امکان ترخیص پیدا نکرده و همچنان در گمرک باقی مانده است.»
طرح ساماندهی صنعت خودرو
طی سه ماه اخیر «طرح ساماندهی صنعت خودرو» برای ساماندهی بازار متلاطم خودرو از سوی مجلس مطرح شده و محل مناقشه بین مجلس و شورای نگهبان بوده است. این طرح در مجلس شورای اسلامی با هدف واردات خودرو به منظور تعدیل عرضه و تقاضا در بازار خودرو و همچنین حمایت از قطعه‌سازان داخلی به تصویب رسید اما مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفت. سپس نمایندگان مجلس در اصلاحاتی که در تاریخ ۲۶ آبان ماه، مصوب کردند که هر شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند به ازای صادرات خودرو یا قطعات خودرو نسبت به واردات خودرو برای تنظیم بازار اقدام کند.
شورای نگهبان در جلسه‌ی دهم آذر ماه خود مجددا با مصوبه مجلس در خصوص آزادسازی واردات خودرو مخالفت کرد و آن را مغایر با سیاست‌های کلی نظام درخصوص تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی و همچنین بند ۲ اصل ۱۱۰ قانون اساسی شناخت.
این طرح در حالی به مجلس بازگشت که رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفته بود که طرح واردات خودرو مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفته است و به مجلس برای ابلاغ باز می‌گردد و تبدیل به قانون خواهد شد. درنهایت مشخص نیست که مجلس و دولت انقلابی برای ساماندهی این بازار چه برنامه‌هایی را اجرا خواهند کرد که بیش از این بازار را ملتهب نکند!
انتهای پیام
