در ستایش از نهاد «ریش‌سفیدی»
عبدالله شهبازی، تاریخ‌پژوه در یادداشتی تلگرامی با عنوان «در ستایش از نهاد «ریش‌سفیدی»» نوشت:
«ریش‌سفیدی» نهادی است کهن که از دیرباز کارکرد حل‌وفصل اختلافات میان مردم یک منطقه یا مناطق همجوار و مرتبط را به عهده داشته است. این نهاد بر اساس اعتبار اجتماعی معتمدین محلی و اعتماد مردم به آنان پدید می‌آید.
از گذشته دور نهاد ریش‌سفیدی نقش مهمی در حل‌وفصل اختلافات محلی در مناطق دارای بافت عشایری و سنتی ایران از جمله در میان عشایر فارس و مردم کوهمره و مناطق همجوار آن داشته و پایان دادن به خصومت‌های ناشی از قتل مهمترین و سخت‌ترین این موارد بوده است. اینگونه ریش‌سفیدان یکباره نروئیدند بلکه بتدریج در یک فرایند طولانی، به دلیل خوشنامی و خردمندی و سیره کدخدامنشی‌شان، نام‌آور شدند و مورد اعتماد و محل رجوع مردم قرار گرفتند.
تا آنجا که مطلع هستم، بجز سایر مناطق ایران، در مناطق جنوبی فارس سنت رجوع به ریش‌سفیدان برای حل اختلافات محلی و مهمتر از همه برای حل‌وفصل موارد منجر به قتل از میان نرفته و برغم تحولات زمانه هنوز پابرجا و کارآمد است.
در چهل ساله اخیر، صرفنظر از موارد فراوان حل‌وفصل اختلافات بزرگ و کوچک محلی، ۲۲ مورد درگیری منجر به قتل در منطقه کوهمره و مناطق همجوار رخ داده است که از این میان ۱۵ مورد با میانجی‌گری ریش‌سفیدان محلی به جلب رضایت خانواده مقتول و نجات قاتل از مجازات قطعی اعدام و صلح و سازش میان طرفین انجامیده است. موارد فوق به شرح زیر است:
۱- صلح و سازش میان طوایف بَکَکی،
۲- صلح و سازش میان طایفه دهدار سُرخی و اهالی روستای دارنگان،
۳- صلح و سازش میان طایفه جیحون سُرخی و طایفه بهاءالدینی (بهادنی) کوهکی،
۴- صلح و سازش میان طایفه بُگی و اهالی روستای مسقان،
۵- صلح و سازش میان طوایف جیحون و شکره سُرخی،
۶- صلح و سازش میان طایفه جبارزار سُرخی و طایفه گله‌زن قشقایی،
۷- صلح و سازش میان اهالی روستاهای شکفت و دریاهک کوهمره،
۸- صلح و سازش میان دو طایفه عظیمی و امینی سقلمه‌چی کوهمره،
۹- صلح و سازش میان دو خانواده ذوالقدر و نوروزی روستای سریزجان،
۱۰- صلح و سازش میان اهالی روستای دهداری قنات و طایفه کهواده کشکولی،
۱۱- صلح و سازش میان طایفه بُگی سُرخی و طایفه بهلولی قشقایی،
۱۲- صلح و سازش میان اهالی کفری میشوان و طایفه چگینی قشقایی،
۱۳- صلح و سازش میان طایفه دهدار سُرخی و طایفه گله‌زن قشقایی،
۱۴- صلح و سازش میان طایفه جیحون سُرخی،
۱۵- صلح و سازش میان طایفه بُگی.
یاد و نام ریش‌سفیدان خردمند و نامدار کوهمره را در چند دهه اخیر، که اکنون در میان ما نیستند، گرامی می‌داریم:
مرحوم سید محمدرضا موسوی، مرحوم شاه علی‌محمد حسینی، مرحوم مشهدی امیر خان بهادری، مرحوم بهادر خان امیری، مرحوم کرامتالله خان اسدی، مرحوم حاج عوضقلی محمدی مسقانی، مرحوم حاج علی‌پناه نامورچی، مرحوم حاج سردار شاهین، مرحوم ملا عباسقلی شریفی سقلمه‌چی، مرحوم رئیس نورمحمد شجاعی، مرحوم حاج علیخان میرزایی جیحون، مرحوم مشهدی زمان‌الله عابدی، مرحوم حاج غلامحسین پرهیزکار، مرحوم رئیس امیرعلی نامور، مرحوم کرامتالله خان اسفندیاری (دارنگانی)، مرحوم مشهدی کرامتالله اسفندیاری (بُگی)، مرحوم حاج عوض جمشیدی، مرحوم مشهدی زیاد خان جهانخواه، مرحوم ملا کاکاجان جهانخواه، مرحوم حاج محمد خانی بَکَکی، مرحوم حاج علی‌ناز شاهی، مرحوم حاج گل‌عباس میرزایی، مرحوم ملا جانقلی سهیلی، مرحوم مشهدی شیرخان صادقی، مرحوم حاج شیرمحمد برزگری، مرحوم حاج خان‌ویس قربانپور، مرحوم مشهدی علمدار ماندگار، مرحوم دهدار خدامراد مرادی، مرحوم حاج محمداشرف کاظمی، مرحوم مشهدی کاکاجان جبارزاده، مرحوم دادالله صادقی، مرحوم ملا حاجقلی سهیلی، مرحوم ملا ملک منصور رحمانی و مرحوم مشهدی سردار رحمانی و بزرگان و عزیزانی که شاید نام‌شان را فراموش کرده باشم و بر بنده خواهند بخشید؛ و برای آقایان حاج محمد احمدی و حاج سیف‌الله مرادی و حاج فلامرز سهرابی و حمید خان امیری و حاج شهرام اسدی و مشهدی امیرقلی دهدار سُرخی و ملا خداکرم دهداری و حاج غضنفر جوادی و مشهدی رزاق محمدپور و حاج زمان عزیزی و حاج فلک‌ناز برزگری و حاج ایرج کاظمی و حاج الله‌داد جوکار و مسعود کنعانی جمالی و قدرت‌الله پالیزدان گُلَکی و عزت‌الله مددی (فرزند مرحوم ملا فضل‌الله گُلَکی) و سید اسدالله حسینی و فریدون محمدی ده‌سروی و حاج محمدعلی جهانخواه و ملک محمد جهانخواه و حاج صفر خوبیاری و حاج بهمن رحمانی و سایر ریش‌سفیدان کنونی توفیق بیشتر آرزومندیم.
و نیز ستایش کنم از رفتار مثال‌زدنی و نمونه‌وار آقایان مهندس سهراب بهلولی و دکتر کاوه بهلولی قشقایی که در مرداد ۱۳۹۰ با احسان و بزرگ‌منشی خود از قصاص خون برادر و پدر ارجمند و بزرگوارشان، مرحوم امیرحسین بهلولی، گذشت کردند. اگر نبود عنایت خانواده‌های گرانقدر مقتولین و تلاش ریش‌سفیدان چنین گذشت‌ها و سازش‌هایی ممکن نمی‌شد.
انتهای پیام
