چه خبر از طرح صیانت از حقوق کاربران

کامبیز نوروزی، حقوقدان در یادداشتی تلگرامی با عنوان «چه خبر از طرح صیانت از حقوق کاربران» نوشت:

هفتۀ گذشته به دعوت یک مرکز پژوهشی وابسته به یکی از دستگاه‌های حکومتی در جلسه‌ای کارشناسی شرکت کردم که موضوع آن عبارت بود از بررسی کارشناسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی که اسمش را گذاشتند طرح حمایت. این جلسه پیرو آن تشکیل شد که کمیسیون بررسی طرح صیانت آن را برای بررسی کارشناسی ارجاع کرده است. ظاهراً در همین زمینه جلسات دیگری هم بوده است. انصاف است که همینجا بگویم کار آن مرکز پژوهشی برای تشکیل چنین جلساتی کاری شایسته بوده است. از آنجا که این جلسه، یک جلسۀ کارشناسی با موضوعی مربوط به عرصۀ عمومی بود، بی مناسبت ندیدم مختصری از مجموع بحث را مطرح کنم.

20 کارشناس مستقل از رشته های مختلف علوم کامپیوتر، پژوهشگری فضای مجازی، حقوق، ارتباطات، جامعه شناسی، علوم سیاسی و… در این جلسه حضور داشتند. بسیاری از آنها جوان‌های تحصیل کرده‌ای بودند که پیدا بود به رشتۀ خود تسلط خوبی دارند. نمایندگان چند اندیشکده و پژوهشگاه نیز حضور داشتند.

جلسه نزدیک سه ساعت بطول انجامید. اگرچه در تمام جلسه هیچ یک از کارشناسان حاضر در جلسه از کمترین تعبیر یا سخن سیاسی استفاه نکرد، اما از شیوۀ سخن اغلب آنها می شد فهمیدکه از نظر فکری-سیاسی، به جریانها و گفتمانهای رسمی حاکم نزدیک یا بسیار نزدیکند.

فضای حاکم بر گفتگو کاملاً کارشناسی و غیرسیاسی بود. حاضران بر اساس تخصص خود و از ابعاد گوناگون در حوزه های قبیل علوم کامپیوتر، پژوهش گری فضای مجازی، علوم ارتباطات، حقوق، جامعه شناسی طرح را نقد و بررسی می کردند. بحثها مفصل بود.

نکتۀ مهمی که در این جلسه آشکارا جلب توجه می‌کرد این بود که تقریباً همۀ کارشناسان حاضر نقدها و ایرادهای جدی و اساسی به این طرح داشتند. محورهای مشترکی در نظرات اغلب حاضران وجود داشت:

این طرح اصولاً ساختار و تفکری متزلزل و نامنسجم دارد؛

طرح از نظر تخصصی پر از خطاهای کارشناسی در مورد اینترنت و فضای مجازی است؛

گرایش اصلی طرح اصلا به حقوق کاربران بی توجه است؛

مقررات طرح با دستگاههای موجود(مانند شورای عالی فضای مجازی) تعارض دارد؛

اهداف طرح نامشخص و مبهم است؛

طرح اساساً موضوع خود را نمی شناسد، نمی داند که عوالم سایبری چیست و کجا می رود؛

مفاد طرح مطابق با سیاستهای کلی نظام نیست؛

مفاد طرح از نظر حقوقی و نگارش حقوقی دارای خطاهای زیاد است؛

مبانی این طرح با قانون اساسی مغایرت دارد؛

این طرح مسائل متعدد و گاه غیرمرتبطی از موضوعات مربوط به اینترنت و فضای مجازی و اینترنت را در خود جاذداده که باعث شده طرح به کشکول تبدیل شود؛

این طرح به تجربه های ناموفق پیشین برای محدود سازی اینترنت اصلا هیچ توجهی نداشته است؛

نگاه امنیتی، بجای حمایت از حقوق کاربران بر این طرح غالب است؛

طرح هیچ توجهی به افکار عمومی ندارد و کاربران نسبت به این طرح هیچ اقناع نشده اند؛

مرزبانی سایبری کار نیروهای نظامی نیست که پاسخگوی پارلمان نیستند؛

در یک جمع‌بندی کلی اگر قرار باشد به توجه به نظرات کارشناسی که در این جلسه ابراز شد توجه شود، طرح صیانت از حقوق کاربران باید به‌کلی کنار گذاشته شود و اگر قصد دارند در این زمینه قانونگذاری کنند، باید:

اولاً از ابتدا براساس واقعیتهای علمی موجود سایبری و خصوصیات آن و رعایت شرایط اجتماعی و افکار عمومی و اصول قانون اساسی خصوصا بخش حقوق ملت و سیاستهای کلی نظام متن جدیدی نوشته شود؛

ثانیاً با توجه به گسترۀ کاربردهای اینترنت در بخش های مختلف، بجای یک متن، چند متن نوشته شود که نتیجۀ آنها چند قانون صحیح و کارآمد باشد؛

ثالثاً حقوق ملت از حیث آزادی بیان و آزادی دسترسی به منابع و پیامرسانها و شبکه های اجتماعی رعایت شود؛

رابعاً از ایجاد محدودیت دسترسی کاربرها به اینترنت خودداری شود.

خامساً در چنین کار پیچیده و دشواری، شتابزدگی کاری نادرست است که به نتایج نادرست‌تر می رسد.

در این جلسه کسی را ندیدم که طرح صیانت را درست و کامل بداند یا تلقی اش این باشد که با برخی تغییرات مختصر می توان آن اصلاح کرد.

اگر مبدعان طرح صیانت یا طرفداران آن در دولت و مجلس، واقعاً به دنبال نظرات کارشناسی هستند و نمی خواهند مباحث کارشناسی را قربانی مطامع و اغراض سیاسی خود کنند، کافی است گزارش کامل این جلسه را بشنوند تا بدانند آنچه ساخته اند چیست.

انتهای پیام