درباره چهره شاخص بنی امیه و موضوع مهمتر
حجت الاسلام هادی سروش، استاد حوزه:
برخی از علماء اهل سنت در راستای یکی از چهره‌های شاخص بنی امیه، یعنی؛ معاویه موضع گیری هایی نمودند و مسئله را به یک مسئله اعتقادی سوق دادند.
واقعیت این است؛ وظیفه امروز توجه به نیازهای فکری ومعنوی و مادی جهان اسلام با رویکرد عقلانیت و خارج از تعصب است، و البته نمی‌توان از روشنگری اعتقادی در راستای دوستان و دشمنان اهلبیت (ع) دست شست
روشن است ارائه موضوعی در فضای اعتقادی و سیاسی، برای طرحِ گفتگو و یا پاسخگوئی باید بر اساس نیازهای جامعه روز باشد.
امروز بررسی بعضی از مسائل مربوط به ۱۴ قرن گذشته ضرورتی ندارد اما وقتی توسط افرادی از علماء اهل سنت مسئله‌ای -آن هم چیزیکه با اعتقادات سروکار دارد- مطرح می‌شود و در خطبه یا بیانیه‌ها به آن دامن زده می‌شود، ناگزیر به روشنگری هستیم و باید در آن موضوع رفع ابهام شود.
امام علی رهنمون می‌نماید که به مسائل روز و مورد نیاز توجه کنید
امیرالمؤمنین در خطبه ۱۶۲ نهج البلاغه مطلب زیبایی می‌فرماید آن این است که شخصی در صفین از امیرالمؤمنین سؤال کرد؛ چرا شما ما حق خود را نگرفتید؟ و چرا از مقامی که داشتید گذشت کردید؟
امیرالمؤمنین چنین پاسخ داد؛ ای برادر شما شخصی بی قرار هستی سخن به درستی و سؤال به جا مطرح نمی‌کنی! اما به خاطر حرمت تو و احترام به سوالی که کردی پاسخ می‌دهم؛ آنچه در گذشته در امر خلافت بر ما تحمیل گردد از یک سو خودکامگی و استبداد بود و سوی دیگر انحصار طلبی نسبت به خلافت بود، و گروهی هم که اهل بیت بودند با سخاوت گذشت کردند و داوری را خدای متعال سپردند.
سپس امیرالمؤمنین به این سؤال کننده فرمودند: آنچه باید مورد نظر باشد؛ جریانات و ماجرای شگفت آور امروز است و آن ماجرای شگفت آور فرزند ابوسفیان، معاویه است. به او باید جلب نظر کنید.
مشکل جدی امروز جهان اسلام و روشنگری
نباید نیازهای علمی و اجتماعی روز را فدای مسائل گذشته کنیم.
امروز جهان اسلام در تعدی و فقر و بی تدبیری حاکمانش در معرض شعله‌هایی است می‌تواند تبدیل به آتش‌ها شود! امروز یا حاکمان کشورهای اسلامی واداده‌اند و یا در توهماتی هستند که باعث رنج مردم خود شده‌اند!
وظیفه امروز توجه به نیازهای فکری ومعنوی و مادی جهان اسلام با رویکرد عقلانیت و خارج از تعصب است، و نمی‌توان از روشنگری اعتقادی درراستای دوستان و دشمنان اهلبیت دست شست.
بر این اساس، وظیفه روشنگری نسبت به عمده مطالبی که برخی علماء سنت مطرح کرده‌اند با استناد به منابع خود آنان باید به بررسی نشست.
آیا معاویه از صحابه است؟
یکی از مطالبی که این آقایان مطرح نمودند این است که معاویه از صحابه پیامبر (ص) است صحابه مورد احترام هستند و نباید هیچگونه در معرض اهانت و یا توهین قرار بگیرند.
این سخن این پایان از جهات اشکال است و سخن درستی نیست؛
این ادعا یک غلو و یک قداست انگاری بی دلیل است. مگر همهٔ صحابه عادل بوده‌اند تا از یک تقدس حتی نسبی برخورد باشند؟
این ادعا با نظریه پردازی خودِ عالمان و متکلمین سنت در تضاد است و برخی از عالمان بزرگ اهل سنت، بعضی از صحابه را به کلی قبول ندارند. مثلاً تفتازانی می‌نویسد: «بین صحابه اختلافاتی پدیدآمد و به روی هم شمشیر کشیدند و باعث درگیری‌های خونین شدند …و ظاهر این درگیری‌ها دلالت دارد بر این‌که بعضی از صحابه از راه حق فاصله گرفتند و تا مرز ظلم و فسق پیش رفتند». [شرح المقاصد، ج ۵، ص ۳۱۰]
و ثانیاً ایات متعدد قرآن درباره منافقین نمی‌تواند خارج از زمان رسول الله و برخی افراد اطراف ایشان باشد.
و ثالثاً چطور شما از طرفی همراه و دیدن پیامبر را عامل تحقق صحابی بودن میدانید ولی حضرت ابوطالب که از صحابهٔ پیامبر است را کافر می‌شمارید؟
در واقع معاویه صحابی نیست چون صحابی یا مهاجر بودند و یا انصار، و معاویه هیچکدام نیست بلکه بعد از فتح مکه در یال هشتم بالاجبار در ظاهر مسلمان شد و پیامبر خدا از او به “طلقاء” نام برده.
آیا معاویه کاتب وحی بوده؟
جمله دیگری که این آقایان مطرح می‌کنند در حالیکه اعاظم گذشته‌شان منکر این جریان هستند این است معاویه کاتب وحی بوده و آیات را از پیامبر شنیده و کتابت مینمونده است.
این یکی از دروغ‌های بزرگ و روشن تاریخ است.
معاویه یک بار بدرخواست پیامبر دعوت به کتابت نامه عادی شد و برخی میگویند همان آن هم اتفاق نیفتاد.
از عبدالله بن عمر و نیز از ابوهُریره نقل شده که گفته‌اند: «برخی برای خودشیرینی نام کاتب وحی را بر معاویه گذاشتند تا به او نزدیک شوند درحالیکه این جریان از اصل دروغ است». [العقد الفرید، ج ۴، ص ۱۶۰]
پس کاتب وحی بودن به اعتراف علماء شاخص اهل سنت دروغ است.
و ثانیاً از آنجا که کتابت وحی بسیار مهم است، چگونه امکان دارد چنین فضیلتی برای کسی باشد ولی بزرگانی از اهل سنت که بنا بر جمع آوری هر فضیلتی برای صحابه بوده‌اند مانند شیخ بخاری، هیچ چیزی در کتابش نیاورده باشد و فقط به اسم معاویه اکتفاء کرده و هیچ مطلبی درباره کاتب وحی بودن او مطرح نکند؟!
داوری چهرهای شاخص اهل سنت درباره ایمان معاویه
جالب است “ابن تیمیه” دشمن اهلبیت و شیعه بدون رودربایسی در منهاج السنه می‌نویسد: «در فضیلت معاویه احادیثی به پیامبر نسبت می‌دهند، همهٔ آن‌ها دروغ است». [منهاج السنة، ج ۲، ص ۲۰۷]
و با جناب ابوجعفر نقیب (استاد ابن ابی الحدید) می‌گوید: «معاویه شقاوتمند است، چون دارای عقیده صحیح نبود، ایمان او مقبول نبوده و از سران منافقین بوده و اسلامش به زبان بوده.». [شرح نهج البلاغه ج ۱۰، ص ۲۲۶]
و خود ابن ابی الحدید بر این باور است: «معاویه فاسق و به بی‌دینی و منحرف از اسلام بوده». ََ [ج ۷، ص ۵۸]
در پایان به این سخن مهم یکی از دانشمندان غربی که در تفسیر المنار نقل شده توجه نمایید: «یکی از دانشمندان بزرگ آلمان به عده‌ای از مسلمانان گفت: ما مردم آلمان باید مجسمه‌ای از طلا برای معاویه ساخته و در بزرگترین میدان شهر برلین نصب کنیم. از او پرسیدند، چرا؟ گفت: چون آن کسی که اسلام را از اساسِ مردم‌سالاری به حکومتِ استبدادی تبدیل کرد؛ معاویه بود. اگر معاویه نبود، اسلام همهٔ جهان می‌گرفت وهمه و دیگر کشورها مسلمان بودیم». [المنار ج ۱۱ ص ۲۶۰]
این‌ها بخش کوچکی از مطالبی است که توسط علماء اهل سنت در مورد معاویه مطرح است. قطعاً کسانی که می‌خواهند پژوهشی در این موضوع داشته باشند با مراجعه به دائرالمعارف هایی چون “الغدیر” می‌توانند مطالب بدست آورند.
محرم جای اظهار تأسف برشهادت مظلومانه سبط پیامبر است
بجاست اقایان اهل سنت در ایام محرم و شهادت حضرت اباعبدالله (ع) که به نص متواتر خودشان “سیدا شباب اهل الجنه” بود و خونش مظلومانه ریخته شد، از مقام حضرت سبط النبی؛ سیدالشهداء تجلیل کنند و سخنی درباره افرادی مطرح نکنند که در تعارض با تحقیقات بزرگانشان باشد.
انتهای پیام
