«دلیلی برای ردصلاحیت خاتمی در 96 نمی بینم»

متن گفتگوی مرتضی حاجی، عضو شورای عالی سیاست گذاری انتخاباتی اصلاح طلبان با روزنامه ی آرمان در پی می آید:

جریان اصلاحات در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ از چه کسی حمایت خواهد کرد؟ آیا حمایت اصلاح‌طلبان از آقای روحانی به صورت قاطع صورت خواهد گرفت و یا این که جریان اصلات وارد فاز جدیدی از گفت‌وگو با آقای روحانی خواهد شد؟

به نظر من در شرایط کنونی آقای روحانی بهترین و مناسب ترین فرد برای مدیریت کشور است. ما باید بین منافع جریانی و منافع ملی تفکیک قائل شویم و منافع ملی را بر منافع جریانی مقدم بداریم. به همین دلیل شرایط کشور ایجاب می‌کند که جریان‌های سیاسی از آقای روحانی حمایت کنند تا ایشان بتوانند سیاست‌ها و برنامه‌هایی که در دولت اول خود آغاز کرده را در دولت دوم نیز ادامه بدهند و آنها را به نتیجه مطلوب برسانند. هنگامی که عنوان می‌کنیم آقای روحانی مناسب ترین گزینه برای ریاست جمهوری است به معنای این است که جریان‌های سیاسی باید منافع کشور را در نظر بگیرند و از ایشان حمایت کنند. برخی از دوستان به شکل‌های مختلف تلاش می‌کنند برای حمایت اصلاح‌طلبان از آقای روحانی شرط و شروط بگذارند که این نوع تفکر مورد پسند بزرگان جریان اصلاحات نیست و قاطبه اصلی جریان اصلاحات به حمایت از آقای روحانی می‌اندیشد. از نظر بزرگان جریان اصلاحات اگر فردی مانند آقای روحانی بتواند کشور را به خوبی و به صورت عقلایی اداره کند نیاز نیست اصلاح‌طلبان یک گزینه اصلاح‌طلب را وارد رقابت‌های انتخاباتی کنند. برای جریان اصلاحات مدیریت صحیح کشور وتحقق مطالبات مردم بر هر مساله ای تقدم دارد.این مساله درباره مجلس شورای اسلامی نیز صادق است. به نظر من معنای «مجلس اصلاحات» با «مجلس اصلاح‌طلبان» یکی نیست و دو معنای متفاوت را به ذهن متبادر می‌کند. بنده معتقدم اگر اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس موفق شده باشند یک قدم نسبت به مجلس گذشته به جلو بردارند، حتی اگر اکثریت مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان قرار نداشته باشد دستاورد قابل قبولی بوده است. جریان اصلاحات هیچ گاه در مجلس شورای اسلامی به دنبال کمیت و عدد و رقم نبوده است. به همین دلیل اصلاح‌طلبان روی این مساله که چرا اکثریت مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان قرار نگرفته تمرکز نمی‌کنند بلکه به جای آن تلاش می‌کنند از پتانسیل موجود نهایت استفاده را ببرند.

آیا اصلاح‌طلبان برای حمایت از آقای روحانی در انتخابات۹۶ ستاد تشکیل خواهند داد، یا این که به صورت تلویحی از ایشان می‌کنند؟

اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۲ نیز به این معنا ستاد تشکیل ندادند.معمولا در انتخابات مختلف خود کاندیداها اقدام به تشکیل ستاد می‌کنند و سپس از همفکران خود دعوت می‌کنند تا در ستادها حضور پیدا کنند. جریان اصلاحات هنوز برای تشکیل ستاد در انتخابات۹۶ تصمیم قطعی نگرفته است. با این وجود دو حالت برای این مساله وجود دارد؛ اول این که آقای روحانی خود اقدام به تشکیل ستاد انتخاباتی کند و از اصلاح‌طلبان بخواهد که مسئولیت‌های ستاد ایشان را برعهده بگیرند و در امور انتخابات ایشان را یاری کنند. حالت دوم در شرایطی است که اصلاح‌طلبان به این نتیجه برسند که باید نیروهای خود را برای انتخابات به صورت مستقل سازمان دهی کنند. بدون شک اگر حالت دوم اتفاق بیفتد اصلاح‌طلبان برای آقای روحانی ستاد تشکیل خواهند داد. با این وجود به نظر می‌رسد تمرکز جریان اصلاحات به صورت مستقل روی انتخابات شوراها قرار بگیرد و درانتخابات ریاست جمهوری به صورت مشترک با طرفداران دولت همکاری داشته باشد. به همین دلیل اصلاح‌طلبان برنامه ای برای تشکیل «ستاد آقای روحانی» نخواهند داشت، بلکه «ستاد حمایت از آقای روحانی» تشکیل خواهند داد.

جریان اصلاحات در دولت اول آقای روحانی بدون سهم خواهی از دولت حمایت کرد و در بیرون از دولت جلوی مخالفان آقای روحانی ایستاد. آیا این وضعیت بدون هیچ گونه چشمداشتی در دولت دوم ایشان نیز تکرار خواهد شد، یا این که اصلاح‌طلبان مطالبات جدیدی از دولت خواهند داشت؟

بدون شک اصلاح‌طلبان برای اداره بهتر کشور به آقای روحانی پیشنهادها و مشورت‌هایی خواهند داد. با این وجود، این پیشنهادات به معنای این نیست که اگر آقای روحانی «الف» را«ب» نکند حمایت خود را به حمایت مشروط تبدیل خواهند کرد. بزرگان جریان اصلاحات به دنبال حمایت مشروط و سهم خواهانه از آقای روحانی نیستند و کسانی که چنین مسائلی را مطرح می‌کنند دیدگاه‌های شخصی خود را عنوان می‌کنند که با تفکر غالب در جریان اصلاحات متفاوت است.

در روزهای اخیر اصولگرایان به شکل‌های مختلف به آقای روحانی چراغ سبز نشان داده‌اند. در صورتی که آقای روحانی به سمت اصولگرایان تمایل پیدا کند، اصلاح‌طلبان چه واکنشی نشان خواهند داد؟

آقای روحانی هیچ گاه عنوان نکرده اند که یک شخصیت اصلاح‌طلب هستند. در سال۹۲ نیز اصلاح‌طلبان به این نکته آگاهی داشتند که آقای روحانی یک شخصیت اصولگراست. با این وجود به دلیل این که ایشان به دنبال مدیریت منطقی و عقلایی کشور و از مشی اعتدالی برخوردار بودند اصلاح‌طلبان از وی حمایت کردند تا کشور وضعیت بهتری نسبت به گذشته پیدا کند. شاید برخی عنوان کنند جریان اصلاحات برای روی کار آمدن آقای روحانی هزینه‌های زیادی داده است و آقای روحانی باید این هزینه‌ها را در رویکرد خود در نظر بگیرد. بنده در پاسخ این عده عنوان می‌کنم جریان اصلاحات در برابر هزینه‌هایی که برای حمایت از آقای روحانی داده دستاوردهای مهمی به دست آورده است. یکی از مهم‌ترین این دستاوردها وجود فضای باز سیاسی نسبت به گذشته و استفاده از مدیران کارآمد در مدیریت کشور است.آقای روحانی در زمینه سیاست خارجی و رفع تحریم‌ها نیز اقدامات بسیار موثری انجام دادند که در سرنوشت کشور تاثیرگذار بوده است. بدون شک برداشته شدن تحریم‌ها و همچنین دور کردن خطر جنگ و کاهش تنش‌های بین المللی بین ایران و کشورهای جهان دستاورد بسیار بزرگی است که مردم را در حمایت از آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ امیدوار می‌کند. اصلاح‌طلبان نباید به صورت «صفر تا صدی» به انتخابات نگاه کنند که یا باید همه چیز متعلق به ما باشد و ما برای هیچ چیز تلاش نخواهیم کرد. به نظر من بین «صفر» تا«صد» یک دامنه بسیار گسترده وجود دارد که زیست کردن در این دامنه گسترده می‌تواند جریان اصلاحات را به بسیاری از مطالبات اصلی خود برساند.

برخی از اصلاح‌طلبان عنوان می‌کنند که اگر آقای روحانی به سمت اصولگرایان گرایش پیدا کند ما آلترناتیو معرفی می‌کنیم. از سوی دیگر برخی عنوان می‌کنند جریان اصلاحات در «طول» آقای روحانی گزینه معرفی می‌کند و نه در «عرض» ایشان. موضع جریان اصلاحات در این زمینه چیست؟

صحبتی که برخی از دوستان در این زمینه عنوان می‌کنند دغدغه‌های شخصی است و ارتباطی با مواضع جریان اصلاحات ندارد. جریان اصلاحات هنوز هیچ گونه تصمیم قطعی درباره انتخابات ریاست جمهوری نگرفته است. بدون شک هر تصمیمی که جریان اصلاحات در این زمینه اتخاذ کند به صورت رسمی به اطلاع عموم مردم خواهد رسید. معمولا در ماه‌های منتهی به انتخابات گمانه زنی‌های زیادی درباره انتخابات بین گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی به وجود می‌آید. با این وجود دوستان باید این نکته را در نظر داشته باشند که دغدغه‌های شخصی خود را به نام جریان اصلاحات به افکار عمومی منتقل نکنند. نظر شخصی بنده این است که هیچ ضرورتی ندارد که جریان اصلاحات با وجود آقای روحانی گزینه دیگری را در انتخابات معرفی کند.

آیا جریان اصلاحات تاکنون برای انتخابات ریاست جمهوری با آقای روحانی رایزنی کرده است؟

خیر،تاکنون رایزنی در این زمینه صورت نگرفته است. با این وجود این احتمال وجود دارد که در آینده با آقای روحانی درباره انتخابات گفت وگو و مذاکره کنیم. البته گفت‌وگو و مذاکره به معنای شرط و شروط گذاشتن برای آقای روحانی نیست، بلکه برای ارائه پیشنهادات و ایده‌های جدید برای مدیریت بهتر کشور خواهد بود. جریان اصلاحات به دنبال شرط و شروط گذاشتن برای آقای روحانی و سهم خواهی از دولت نبوده و درآینده نیز نخواهد بود.

جریان اصلاحات در سه سال گذشته از آقای روحانی راضی بوده است؟

اصلاح‌طلبان به صورت نسبی از آقای روحانی راضی بوده‌اند. مطالبه اصلی اصلاح‌طلبان از آقای روحانی این بود که به شعارهایی که در دوران مبارزات انتخاباتی داده‌اند عمل کنند. با این وجود برخی از این شعارها تاکنون محقق نشده است. ما به این نکته آگاهی داریم که تحقق برخی از شعارهای آقای روحانی از حیطه اختیارات ایشان خارج بوده و آقای روحانی به‌رغم تلاش‌هایی که در این زمینه انجام داده‌اند، موفق نشده‌اند این وعده‌ها را محقق کنند. از سوی دیگر برخی از شعارهای آقای روحانی نیاز به زمان زیادی دارد و نمی‌توان در کوتاه مدت درباره آنها قضاوت کرد. برخی از شعارهای دیگر ایشان نیز با موانع متعددی از سوی برخی نهادها مواجه شد و در مسیر حرکت ایشان سنگ‌اندازی‌های زیادی صورت گرفت. با تمام اوصاف اصلاح‌طلبان از وضعیت کنونی کشور رضایت دارند و به دنبال بهتر کردن شرایط مدیریت کشور هستند.

جریان اصلاحات در انتخابات مجلس شورای اسلامی یک ائتلاف ناموفق با اصولگرایان معتدل و به صورت خاص حزب اعتدال و توسعه داشت. آیا اصلاح‌طلبان حاضر خواهند بود در انتخابات ریاست جمهوری۹۶ دوباره با اصولگرایان معتدل ائتلاف کنند؟

جریان اصلاحات در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ به سوی کسانی که مروج اعتدال و میانه روی هستند دست دوستی و همکاری دراز می‌کند. در انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز ائتلافی بین اصلاح‌طلبان و حامیان دولت صورت گرفت که در نهایت یکی از طرفین به ائتلاف پایبند نبود که به نظر من نوعی بی اخلاقی در این زمینه صورت گرفته است. البته حزب اعتدال و توسعه هیچ گونه تعهدی به اصلاح‌طلبان نداده بود که در تمام مراحل ائتلاف به یک شکل رفتار کند و در همه حال با اصلاح‌طلبان همراه و همگام باشد. با این وجود در شرایط کنونی منطق سیاسی حکم می‌کند که اصلاح‌طلبان و اعتدال گرایان و طرفداران دولت در یک جبهه قرار بگیرند.

با چراغ سبز جامعه روحانیت مبارز به آیت‌ا…‌ هاشمی احتمال نزدیک شدن ایشان به اصولگرایان بیشتر از گذشته شده است. به نظر شما آیت‌ا…‌هاشمی قصد دارد دوباره مانند انتخابات ریاست جمهوری۹۲ ابتکار عمل انتخابات سال۹۶ را به دست بگیرد؟

آیت‌ا…‌هاشمی یک شخصیت تاثیر‌گذار در فضای سیاسی کشور و همچنین در بین جریان‌های سیاسی هستند. ایشان همواره از مشی اعتدالی برخودار بوده و با هر گونه تندروی مخالف بوده اند.به نظر من نزدیک شدن آیت‌ا…‌هاشمی به اصولگرایان و به صورت خاص جامعه روحانیت مبارز به ترویج میانه‌روی در بین اصولگرایان و همچنین فضای سیاسی کشور کمک می‌کند. از سوی دیگر حضور آیت‌ا…‌هاشمی در جامعه روحانیت مبارز باعث می‌شود که تصمیم گیری در جریان اصولگرایی در اختیار تندروهای این جریان قرار نگیرد و جریان اصولگرایی با منطق و برنامه‌ریزی بهتری بتواند در رقابت‌های انتخاباتی شرکت کند. به همین دلیل در شرایط کنونی نزدیک شدن آیت‌ا…‌هاشمی به جامعه روحانیت مبارز را باید غنیمت شمرد. نکته دیگر این که نزدیک شدن آیت‌ا…‌هاشمی به اصولگرایان را نباید به شکل فاصله گرفتن ایشان از اصلاح‌طلبان تعبیر و تفسیر کرد. کسانی که چنین برداشتی از این وضعیت دارند در اشتباه به سر می‌برند.آیت‌ا…‌هاشمی با حضور در جمع اصولگرایان می‌توانند مواضع معتدلین اصولگرا و اصلاح‌طلب را به هم نزدیک و گفتمان اعتدال و میانه‌روی را در کشور تقویت کنند. بدون شک جایگاه و پتانسیل سیاسی ایشان نیز به این مساله کمک خواهد کرد.

برخی از فعالان سیاسی عنوان کرده اند که اگر فشارها به آقای روحانی همچنان ادامه داشته باشد با دکتر ظریف برای حضور در انتخابات وارد مذاکره خواهند شد. ارزیابی شما از این مساله چیست؟

آقای ظریف شخصیت بسیار توانمند و متعهدی است. با این وجود به نظر من در شرایط کنونی حمایت از هر شخصیتی به جز آقای روحانی یک اشتباه سیاسی بزرگ است و نباید گزینه‌های دیگری را در کنار آقای روحانی مطرح کرد.

موضع آقای عارف درباره انتخابات ریاست جمهوری آینده چیست؟

برخی عنوان می‌کنند آقای عارف قصد دارد برای انتخابات آینده خود را کاندیدا کند. این در حالی است که آقای عارف چنین قصدی ندارد و ایشان پس از این که در انتخابات مجلس شورای اسلامی مورد اعتماد مردم تهران قرار گرفته اند، قصد دارند همچنان به آرای مردم وفادار بمانند. در نتیجه آقای عارف در شرایط عادی و اگر وضعیت خارق العاده ای به وجود نیاید، هیچ تصمیمی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری آینده ندارند.

در شرایط کنونی رابطه آقای عارف و آقای روحانی چگونه است؟

آقای عارف بارها عنوان کرده اند به همان اندازه که در گذشته با آقای روحانی دوستی و صمیمت داشته اند در شرایط کنونی نیز این دوستی و صمیمیت وجود دارد. در شرایط کنونی رابطه آقای عارف و آقای روحانی بسیار صمیمی و نزدیک است.

به نظر شما مهم‌ترین رقیب آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ چه کسی است؟

به نظر من مهم‌ترین رقیب آقای روحانی در انتخابات آینده آقای لاریجانی هستند. حضور آقای لاریجانی در انتخابات نیز در شرایطی اتفاق می‌افتد که برخی از گروه‌های سیاسی از آقای روحانی ناامید شوند و یا این که ایشان قصد حضور مجدد درانتخابات را نداشته باشند. در شرایط فعلی آقای لاریجانی تنها فردی است که اغلب طیف‌های اصولگرایی نسبت به ایشان نظر مثبت دارند و از ایشان حمایت می‌کنند. با این وجود، ایشان در مقابل آقای روحانی شانس زیادی ندارند و در صورتی می‌توانند به موفقیت برسند که آقای روحانی در انتخابات حضور نداشته باشد.

در شرایطی که آقای روحانی در انتخابات حضور پیدا نکنند و آقای لاریجانی نیز خود را کاندیدای ریاست جمهوری کند اصلاح‌طلبان چه کسی را در مقابل ایشان معرفی خواهند کرد؟

در چنین شرایطی بحث ریاست مجلس نیز مطرح می‌شود که باید درباره آن فکر کرد. با این وجود دست اصلاح‌طلبان برای معرفی گزینه باز است و چهره‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد. در چنین شرایطی احتمال حضور رئیس دولت اصلاحات،آقای عارف،آقای ظریف و یا آقای جهانگیری در انتخابات وجود خواهد داشت. در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۲ آیت‌ا…‌هاشمی خود را کاندیدا کردند اما صلاحیت ایشان مورد تایید شورای نگهبان قرار نگرفت. این وضعیت برای رئیس دولت اصلاحات نیز وجود دارد و ما به دلیل این که یک شخصیت برجسته ممکن است تایید صلاحیت نشود ایشان را از احتمالات خود بیرون نمی‌گذاریم. هر چند که بنده هیچ دلیلی برای عدم تایید صلاحیت رئیس دولت اصلاحات نمی‌بینم.