به بهانه‌ی تحویل سفارت افغانستان در تهران به طالبان
فرشید عابدی، روزنامه‌نگار اهل سیستان و بلوچستان در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز نوشت:
اخبار ضد و نقیضی پیرامون تحویل سفارت افغانستان در تهران به طالبان در رسانه‌های ایران و افغانستان منتشر شده که این موضوع واکنش گروه‌های مقاومت افغانستان را نیز در پی داشته است.
ملت ایران در ادوار مختلف به‌خاطر حس نوع دوستی و اشتراکات فرهنگی در کنار ملت افغانستان بودند، در زمان بروز جنگ و ناامنی میزبان پناهجویان افغانستانی بودند، هم اکنون نیز تعداد کثیری از اتباع افغانستانی در استان‌ها و شهرهای مختلف ایران زندگی می‌کنند. ملت ایران در بدو استقرار هیات حاکمه طالبان در افغانستان، حامی مردم این کشور بودند و علیه طالبان اعلام انزجار کردند، اما ملت افغانستان همراه با سیاست‌های آبی این کشور، با احداث سیل بند و بند خاکی سیلاب‌های رودخانه هیرمند را منحرف کردند تا این سیلاب‌ها وارد ایران نشود! این مسئله خسارت‌های زیادی را به محیط زیست و معیشت مردم سیستان وارد کرده است.
شرایط کنونی طالبان در فضای بین الملل با توجه به عدم رسمیت شناخته شدن توسط جامعه جهانی، امکان به حداقل رساندن منازعات آبی و مرزی میان دو کشور را فراهم می‌کند. در اختیار گرفتن اماکن کنسولی افغانستان در کشورهای مختلف یک موفقیت بزرگ برای هیات حاکمه طالبان محسوب می‌شود، زیرا باعث می‌شود رفته رفته از انزوای بین المللی خارج شوند و با سایر کشورها تعاملات اقتصادی و سیاسی برقرار کنند، بنابراین دستگاه دیپلماسی کشورمان با احصا منازعات موجود میان دو کشور می‌تواند به توافقاتی ارزشمند دست پیدا کند.
شوربختانه در زمان ریاست جمهوری اشرف غنی، دستگاه دیپلماسی ایران منازعات آبی رودخانه هیرمند و هریرود را در قرارداد همکاری سه جانبه ایران، هند و افغانستان که با هدف تسریع، تسهیل و ارتقای ترانزیت چابهار و اتصال کشور هند و افغانستان به کشورهای آسیای میانه از طریق بندر چابهار، توسعه صادرات سه کشور و ایجاد کریدور بین المللی بین کشورهای مذکور، لحاظ نکرد.
بسیاری از سیاسیون و مقامات ایرانی عدم استقرار دولتی غیر رسمی در افغانستان را یکی از علل اصلی به نتیجه نرسیدن مذاکرات حقابه رودخانه هیرمند عنوان می‌کنند، واقعیت این است که دستگاه دیپلماسی ایران در طول این چند دهه در حوزه دیپلماسی آب در قبال افغانستان موفق نبوده که این ناکارآمدی پس از آبگیری بند کمال خان، نمود پیدا کرد.
بدون تردید وجود دولتی غیر رسمی، ابزارهایی را برای مذاکره و توافق در اختیار طرف مقابل می‌دهد که نباید از آن غافل شد، قطع به یقین واگذاری اماکن کنسولی به حکومت طالبان خلاف خواسته جامعه جهانی خواهد بود، اما چنین اقدامی این فرصت را در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار خواهد داد تا پیرامون منازعات آبی به صورت رسمی‌تر با حاکمان همسایه شرقی خود مذاکره کند. متاسفانه علی رغم ثبت جهانی تالاب بین المللی هامون به عنوان ذخیره گاه زیست کره، سازمان‌های بین المللی تا کنون هیچ فشاری به حکام افغانستان برای واگذاری حقابه زیست محیطی تالاب هامون وارد نکردند.
با توجه به سدسازی‌های افغانستان در حوضه آبریز هیرمند شامل رودخانه هیرمند و فراه رود و همچنین حوضه آبریز هریرود برای اجرای سیاست‌های آبی و کشاورزی این کشور و نیاز آبی و زیست محیطی استان‌های شرقی ایران به آورد این رودخانه‌ها، بنابراین در صورت عدم توافق، تنش‌های آبی و زیست محیطی در سیستان و خراسان به اوج خودش خواهد رسید.
در حوزه دیپلماسی آب، اخد تضمین‌های لازم برای واگذاری حقابه رودخانه هیرمند طبق معاهده ۱۳۵۱، واگذاری حقابه زیست محیطی تالاب بین المللی هامون طبق عرف بین الملل و انعقاد قرارداد برای مشخص کردن حقابه فراه رود و هریرود ضرورت دارد.
انتهای پیام
