«هشدار به جلوگیری از دوقطبی منفی، تدبیری بجا بود»

«حمیدرضا جلایی پور» جامعه شناس و مدرس دانشگاه تهران در گفت وگو با ایرنا ضمن تشریح انواع قطب بندی ها، قطب بندی های منفی را به زیان کشور دانست و تاکید کرد که از منظر حقوقی هر نیرویی باید امکان شرکت در انتخابات را داشته باشد اما از نظر سیاسی- اجتماعی برای جلوگیری از دوقطبی سازی طرفداران و مخالفان نظام، هشدارهای اخیر سران کشور تدبیری بجا و پخته بود.

ضرورت انسجام داخلی و پرهیز از دوقطبی سازی طی روزهای گذشته، یکی از برجسته ترین محورهای سخنان مسوولان و سران جمهوری اسلامی ایران بوده است. به تازگی «حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان در توئیتی درباره ایجاد شکاف و دوقطبی شدن جامعه هشدار داد و نوشت: تفرقه، شکاف و دوقطبی شدن جامعه، آغاز انحطاط خواهد بود. ما همه زیر یک چتر محافظ هستیم که چند قسمت کردن آن، امکان پذیر نیست.
وی همچنین، هفتم مهرماه در جمع علما، ایثارگران و برگزیدگان استان قزوین بر اهمیت حفظ وحدت تاکید و اظهار کرد: اختلاف سلیقه اشکال ندارد اما بسیار مهم است که به عنوان اعضای یک خانواده، اهداف اصلی و مهم را گم نکنیم. …باید همگان خود را عضو یک خانواده بدانیم چرا که رقابت های حزبی وقتی به کینه، کینه توزی و تنازع منجر شود، انحطاط آغاز خواهد شد.
پیش از آن، رهبر انقلاب در جلسه درس خارج فقه پنجم مهرماه درباره این خطر هشدار داده و دوقطبی شدن را برای جامعه مضر دانسته بود.
در این پیوند، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با جلایی پور جامعه شناس و مدرس دانشگاه تهران گفت وگو کرد. مدرس جامعه شناسی دانشگاه تهران در کنار تشریح آسیب های ناشی از دوقطبی سازی میان طرفداران نظام و مخالفان آن، قطب بندی های انتخاباتی را که در چارچوب قوانین صورت می گیرد، مثبت و مفید ارزیابی کرد. جلایی پور، هشدارهای مسوولان و سران کشور با هدف جلوگیری از دوقطبی سازی های منفی را تدبیری بجا و پخته دانست که در راستای تامین منافع ملی صورت گرفته است. وی همچنین، پیش بینی کرد به دلیل تنوع در برنامه های نامزدهای انتخاباتی، رقابت های سالم و جدی، پیش رو خواهیم داشت.
در ادامه، مشروح گفت وگوی ایرنا با جلایی پور آمده است:

***ایرنا: منظور رهبری و رییس جمهوری از دوقطبی شدن جامعه چیست؟
**جلایی پور: دوقطبی شدن به 2 معنا است؛ یک معنای آن جنبه منفی دارد و چهره سیاسی چون آقای احمدی نژاد استعداد ایجاد این فضای دوقطبی را در جامعه داشت. معنای رایج دیگر به دوقطبی سازی ها در صحنه انتخابات و آرایش نیروها اشاره دارد. در معنای نخست و منفی دوقطبی سازی، در نهایت نیروهای مخالف و موافق نظام در برابر یکدیگر صف آرایی می کنند.

***ایرنا: آیا در وضعیت کنونی خطر بروز نوع نخست از دوقطبی احساس شده است؟
**جلایی پور: با توجه به تجربه های دهه گذشته، مشکلات بنیادی درون جامعه و اوضاع ناآرامی که در منطقه وجود دارد، در شرایط کنونی باید از ایجاد دوقطبی به معنای نخست آن دور شویم. ایران به شدت به اتحاد مستحکم میان جامعه و حکومت نیاز دارد. وجود دوقطبی منفی به منافع ملی، زیان اساسی وارد خواهد ساخت.

***ایرنا: چگونه می توان با مرور تجربه های گذشته از بروز این خطر جلوگیری کرد؟
**جلایی پور: طی سال های گذشته، احمدی نژاد با وجود نداشتن راهبردی درست در اداره کشور، در دوقطبی سازی نقش پررنگی ایفا کرد. وی ابتدا با ایجاد دوقطبی وارد صحنه انتخابات سال 1384 شد. او با معرفی خود به عنوان نماد پاکی و مردی پاک که از درون ملت برخاسته، هاشمی رفسنجانی را در جبهه مقابل نشان داد. او طوری وانمود کرد که رفسنجانی نماد نظام و خود نماد مردم است و میان نظام و مردم تقابل وجود دارد. به این ترتیب وارد عرصه انتخابات شد.

***ایرنا: آیا در شرایط کنونی کشور، امکان دوقطبی سازی وجود دارد؟
**جلایی پور: احمدی نژاد تا مدتی پیش قصد داشت بار دیگر وارد انتخابات شود یعنی پیش از اینکه دادگاهِ دارای صلاحیتی به حجم تخلف های وی رسیدگی کند. اکنون دیگر وی نمی تواند خود را مخالف فساد معرفی کند چراکه کسی حرف های وی را باور نمی کند. تنها راه احمدی نژاد برای موفقیت در انتخابات ایجاد دوقطبی موافق و مخالف نظام بود. این همان موضوع خطرناکی بود که مسوولان هشدار آن را می دهند.
البته از منظر حقوقی هر نیرویی که از نظر قانونی و دادگاه های صالحه محکوم نشده است باید بتواند در انتخابات شرکت کند اما از نظر سیاسی- اجتماعی برای جلوگیری از دوقطبی سازی طرفداران نظام و مخالفان نظام، این هشدارها تدبیری بجا و پخته بود. جامعه ایران تحمل این قطبی سازی و بحران سازی را ندارد و درک این نکته باعث نگرانی و اعلان هشدار شده است.

***ایرنا: قطب بندی نوع دوم که مثبت و مفید ارزیابی می کنید، چیست و چگونه تحقق می یابد؟
**جلایی پور: این نوع از قطب بندی در فرایند انتخابات خود را نشان می دهد که در آن نامزدهای انتخاباتی با حضور در عرصه رقابت ها و معرفی برنامه های خود، در پی جلب رضایت مردم اند. از طرفی، در جامعه ما مشکلات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بسیاری وجود دارد که هر کدام از آنها همانند موضوع کنسرت ها می تواند به مساله ای مهم تبدیل شود.
بنابراین، در انتخابات 1396 که مردم نیز در آن نقش فعالی خواهند داشت، دوباره آرایش سیاسی شکل می گیرد ولی این قطب بندی انتخاباتی نه علیه نظام که در داخل نظام است. پیش بینی می کنم که به دلیل تنوع در برنامه های نامزدها، رقابت های سالم و جدی پیش رو داشته باشیم.

***ایرنا: همچنان که گفتید، یکی از بسترهای مورد نیاز برای برگزاری انتخابات سالم و پویا، نبود دوقطبی از نوع منفی است. چگونه می توان از بروز این خطر جلوگیری کرد؟
**جلایی پور: بهترین راهکار برای انتخابات سال 1396 این است که کشور به سمت انتخاباتی سالم، منصفانه و رقابتی حرکت کند تا هر گروهی بتواند به تشریح برنامه های خود بپردازد. این انتخابات باید به گونه ای انجام شود که تندروها توان آلوده سازی جو رقابتی را نداشته باشند.
در انتخابات پیش رو همانند انتخابات پیشین به مشارکت بالای مردمی نیازمندیم. مردم در 1392 نگران سرنوشت کشور و شبح ناامن ناشی از تاثیر تحریم های بین المللی بودند، بنابراین در جریان انتخابات، روح جمعی مردم به شور افتاد و برای نجات کشور انتخاباتی پرشور را رقم زد.
در انتخابات 1396 کشور تازه روی ریل پیشرفت قرار خواهد گرفت و مسوولان باید اقدام های مناسب و دشواری برای ایجاد تحولات اقتصادی انجام دهند. می توان دور نخست ریاست جمهوری روحانی را به دوره آواربرداری و کشاندن قطار پیشرفت ایران روی ریل تشبیه کرد اما هنوز مشکل های زیادی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی وجود دارد که مرتفع کردن آنها، رای بالای جامعه را نیاز دارد. به نظر من رای بالای پنج میلیون نسبت به میزان آرای انتخابات گذشته، پشتوانه ای محکم برای حکومت و جامعه مدنی به شمار می رود.

انتهای پیام