صادرات زعفران خراسان رضوی درطول 6 ماه گذشته چقدر بوده‌است؟
صادرات زعفران خراسان رضوی به 44 کشور انجام شده است که بعضی از آنها گران و برخی دیگر ارزان بوده اند. داده‌های گمرک کشور نشان می‌دهد در 6 ماهه نخست امسال بیش از 72 تن زعفران به ارزش حدود 79 میلیون دلار از گمرکات خراسان رضوی به کشورهای مقصد صادرشده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد خوبی داشته است.
روزنامه خراسان رضوی در گزارشی نوشت: «داده‌های گمرک کشور نشان می‌دهد در 6 ماهه امسال، چین، اسپانیا و افغانستان مهم‌ترین شرکای تجاری زعفران استان هستند؛ اما چرا قیمت‌ها در این کشورها متفاوت است و بالاترین نرخ زعفران استان به کدام کشور است؟ در ادامه می‌خوانید. زعفران ارزشمندترین کالای صادراتی استان و حتی کشور است، حدود 90 درصد زعفران جهان در ایران تولید و بخش عمده آن در خراسان رضوی کشت می‌شود؛ اما سهم ایران از درآمدهای این ماده ارزشمند که به طلای سرخ مشهور است، بسیار ناچیز است. سال‌هاست که تجار ایرانی در سراسر جهان در بازارهای مقصد رقابتی منفی را شکل داده‌اند که خروجی آن کاهش سهم درآمدی ایران از بازار جهانی این ماده غذایی ارزشمند است؛ اما این تمام ماجرا نیست.
برخی بازرگانان برای سود بیشتر به انحای مختلف زعفران را از مبادی غیررسمی از کشور خارج می‌کنند تا بتوانند این محصول را گران تر در بازار جهانی عرضه کنند و برخی هم به دلیل تحریم‌های آمریکا قادر به بازگشت ارز حاصل از صادرات نیستند اما بازنده اصلی این رویه همواره کشاورزان بوده و هستند. داده‌های گمرک کشور نشان می‌دهد در 6 ماهه نخست امسال بیش از 72 تن زعفران به ارزش حدود 79 میلیون دلار از گمرکات خراسان رضوی به کشورهای مقصد صادرشده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد خوبی داشته است.
صادرات به 44 کشور
این داده‌ها حاکی از آن است که در 6 ماهه امسال زعفران استان به 44 کشور دنیا صادرشده است که قیمت آن در کشورهای مختلف، متفاوت بوده و نوسان قیمتی بین 980 تا 1400 دلار برای هر کیلو زعفران بوده است و قیمت ریالی آن در تعرفه‌های گمرک حدود 36 تا 38 میلیون تومان بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد در سال 1400 قیمت هر کیلو زعفران در گمرک کشور حدود 500 دلار تعرفه گذاری شده و در سال 1401 به حدود 900 تا هزار دلار و امسال به متوسط 1100 دلار برای هر کیلو رسیده است. ذکر این نکته بسیار اهمیت دارد که نوع زعفران و کیفیت آن در قیمت‌های تعیین‌شده در کشورهای مقصد متفاوت است، مانند کشورهای اروپایی که درباره ارگانیک و استاندارد بودن این محصول سخت‌گیری‌های زیادی وجود دارد و برخی کشورها مانند هند که تعرفه‌های بالایی برای واردات زعفران درنظر گرفته‌اند.
چرا قیمت زعفران صادراتی به اروپا ارزان است؟
بااین‌حال مهم‌ترین مقصد صادراتی زعفران ما کشورهای چین، اسپانیا، امارات متحده عربی و افغانستان هستند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. داده‌ها نشان می‌دهد در 6 ماهه امسال حدود 18 تن زعفران به مقصد کشور اسپانیا صادر شده است که ارزش متوسط هر کیلو زعفران صادراتی استان در این کشور 1008 دلار بوده که قیمت نسبتا پایین بوده است. این کشور در سال‌های گذشته همواره مبدأ اصلی صادرات زعفران استان بوده است اما قیمت این محصول برای این کشور پایین است که البته قیمت پایین زعفران محدود به اسپانیا نیست و در اکثر کشورهای اروپایی قیمت زعفران ایرانی لااقل بر اساس تعرفه‌های صادراتی گمرک پایین بوده است. آن‌طور که رئیس شورای ملی زعفران توضیح داده؛ دلیل اصلی پایین بودن قیمت زعفران در کشورهای اروپایی بهخصوص اسپانیا واردات «پوشال» و «سرگل» زعفران از ایران است. احتشام می‌گوید: کشورهای اروپایی معمولاً زعفران را به‌صورت پوشال و نهایتاً سرگل مصرف می‌کنند زیرا اندازه و ظاهر زعفران برای آنها اهمیت چندانی ندارد و ترجیح می‌دهند زعفران را به‌صورت پودر در بازار عرضه و مصرف کنند؛ در مقابل نسبت به ارگانیک بودن و گواهینامههای بین‌المللی استاندارد سخت‌گیرانه عمل می‌کنند. به همین دلیل صادرات این محصول به این کشورها بیشتر به‌صورت فله انجام می‌شود و قیمت آن پایین است. درواقع برخی تجار ایران در این کشورها با همدیگر رقابت معکوس دارند و قیمت آن را در این کشورها پایین آورده‌اند.
چینی‌های نگین دوست
اما مقصد بعدی زعفران ایران کشور چین است که حدود 17.5 تن زعفران به این کشور صادرشده و قیمت متوسط هر کیلو از این محصول در کشور چین حدود 1200 دلار است که بالاتر از کشورهای اروپایی است. آن‌طور که عضو اتحادیه صادرکنندگان استان می‌گوید: کشور چین بیشتر واردات نگین از ایران را در اولویت قرار داده است و چینی‌ها به استانداردها اهمیت چندانی نمی‌دهند و در مقابل به‌ظاهر و اتوکشیده بودن زعفران‌ها به صورت نگین اهمیت می‌دهند؛ به همین دلیل است اکثر محموله‌های صادرشده به این کشور به‌صورت نگین هستند که قیمت آنها طبعا بالاتر از کشورهای اروپایی است.
افغانستان واسطه قاچاقی به بازار هند
شریک بعدی تجاری زعفران ایران کشور افغانستان است. داستان صادرات زعفران به این کشور هم جالب است. زیرا دولت این کشور واردات زعفران را ممنوع کرده است اما در گمرک ایران حداقل 8.5 تن در 6 ماهه امسال زعفران به افغانستان صادرشده است که قیمت آن حدود 1066 دلار برای هر کیلو است. اما درواقع بخش عمده زعفران ارسال‌شده به افغانستان به‌صورت قاچاق صورت می‌گیرد و دو دلیل عمده دارد. اول این‌که کشور افغانستان رقیب ایران و مدعی ارگانیک بودن زعفران است، درحالی‌که زعفرانی که تجار ایرانی به‌صورت قاچاق به این کشور ارسال می‌کنند به نام این کشور صادر می‌شود و اصالتاً ایرانی است. دلیل دوم آن که رئیس شورای ملی زعفران نیز بر آن صحه می‌گذارد، این است که کشور هند به‌عنوان یکی از مقصدهای زعفران تولیدی ایران تعرفه 25 درصدی را برای واردات زعفران ایرانی در نظر گرفته است اما در عوض واردات زعفران به هند از مبدأ افغانستان تعرفه‌ای ندارد. به همین دلیل است که تجار زعفران ایرانی را به افغانستان یا صادر یا قاچاق می‌کنند تا آن را به هند ارسال کنند.
شبهه علی‌بابا و آمازون
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که مورد اعتراض و گلایه شدید کارشناسان و تولیدکنندگان زعفران نسبت به قیمت زعفران صادراتی بوده ، نرخ این محصول در کشورهای خارجی است. درواقع بیشترین استناد رسانه‌ها و مردم درباره قیمت زعفران در کشورهای دیگر از منشأ دو سایت جهانی آمازون و علی‌باباست. مثلاً در سایت آمازون قیمت هر گرم زعفران ایرانی حدود 8 دلار قیمت‌گذاری شده است که با این حساب قیمت هر کیلوی آن حدود 8 هزار دلار خواهد بود. اما احتشام رئیس شورای ملی زعفران معتقد است این نرخ‌ها کاملاً غیرواقعی و درفروش بسیار ناچیز هستند. احتشام می‌گوید: این شبهه حتی مدنظر دولت هم بوده است که با گزارشی که سفارت ایران از کشور اسپانیا برای دولت ارسال کرده این شبهه برطرف شده زیرا اصل فروش زعفران در این سایت‌ها نیست و نهایت قیمت هر کیلو زعفران امروز در اتحادیه اروپا 1200 دلار است.»
انتهای پیام
