طرح گالانت چیست؟

روزنامه‌ی سازندگی درباره‌ی طرح گالانت برای فردای پس از جنگ غزه نوشت:

درحالی که ابهام‌ها حتی در قبال اتمام جنگ ویرانگر در غزه ادامه دارد، یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل در چشم‌اندازی مبهم که برای غزه پس از جنگ ترسیم کرده است، طرحی برای اداره غزه پیشنهاد کرده که در آن نهادی فلسطینی اما فعلاً نامشخص، مسئولیت حکمرانی بر این منطقه را بر عهده خواهد گرفت. به گزارش رویترز، روز پنج‌شنبه، یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل از «طرح روز پس از جنگ» خود برای نوار غزه پرده برداشت. طرح کلی بخشی از سند «چشم‌انداز فاز سوم» است که روز دوشنبه به کابینه جنگ بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل ارسال شد. در این بیانیه آمده است که اداره مدنی و نه نظامی و امنیتی منطقه غزه به «بازیگران فلسطینی» ناشناس واگذار خواهد شد، درحالی که اسرائیل توانایی انجام فعالیت‌های نظامی در نوار را پس از جنگ حفظ خواهد کرد. به طور جزئی‌تر وزیر جنگ اسرائیل پیشنهاد کرده که اسرائیل، کنترل امنیتی غزه را پس از شکست (احتمالی و ادعایی) حماس بر عهده خواهد گرفت اما کنترل اداری، خدماتی و مدنی این باریکه را به هیات فلسطینی فعلاً نامشخصی واگذار خواهد کرد. او اذعان کرد که ایالات‌متحده، اتحادیه اروپا و شرکای منطقه‌ای، تحت نظارت اسرائیل، مسئولیت بازسازی این منطقه را بر عهده می‌گیرند. این در حالی است که جنگ با شدت در این منطقه ادامه دارد و هیچ چشم‌انداز روشنی برای پایان جنگ نمی‌توان متصور شد به‌ویژه اینکه هر آن ممکن است، آتشفشان جنگ فوران کند و گدازه‌های آن بخش‌های دیگری از خاورمیانه را به آتش بکشد. درگیری‌های پراکنده در جبهه شمالی با حزب‌الله و در جبهه جنوبی با انصارالله یمن هر روز شدیدتر می‌شود و این شدت پس از ترورهای اخیر اسرائیل و ایالات‌متحده در سوریه، لبنان و عراق بیشتر هم شده است. حال پرسش این است که معنای طرح گالانت برای آینده غزه چه می‌تواند باشد؟

هر چند اسرائیل مدعی است که پس از دستیابی به اهداف جنگ، حضور غیرنظامی دائمی را در این منطقه متصور نیست همچنین هیچ شهرک‌سازی اسرائیلی وجود نخواهد داشت با توجه به اهمیت غزه همچنین به کنترل درآوردن این پایگاه اصلی جنبش حماس، ادعای اسرائیل بی‌اساس تلقی می‌شود به‌ویژه اینکه گالانت آشکارا اذعان می‌کند که اسرائیل به نظارت شدید خود بر مرز غزه ادامه می‌دهد. به گزارش الجزیره، این طرح می‌تواند شامل حفظ محاصره نوار غزه از طریق زمین، هوا و دریا همچنین بازرسی از هر چیزی باشد که پس از جنگ غزه وارد و خارج می‌شود. گالانت مشخص نکرد که کدام مقامات فلسطینی بر این نوار حکومت خواهند کرد و صرفاً اظهار داشت که چون ساکنان غزه فلسطینی هستند بنابراین نهادهای فلسطینی مسئول خواهند بود، مشروط بر اینکه هیچ‌گونه اقدام خصمانه یا تهدیدی علیه اسرائیل وجود نداشته باشد.‌

به نظر می‌رسد، کابینه جنگ اسرائیل دیگر به تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری محمود عباس اعتماد و اعتقادی ندارد چراکه در طرح گالانت هیچ نامی از آنها برده نشده است و در روزها و هفته‌های اخیر نیز با موضع‌گیری‌های جنبش فتح در پشتیبانی از جنبش‌های مقاومت فلسطینی این شکاف بیشتر شده است. بنابراین اینکه منظور گالانت از «گروه نامشخص فلسطینی» چیست، حرف‌وحدیث‌های فراوانی را برانگیخته است. به نظر اسرائیل به دنبال احزاب کوچک‌تر فلسطینی فاقد جناح و مشی نظامی مانند اتحاد دموکراتیک فلسطین (فدا) و اتحاد ملی برای عدالت و دموکراسی است تا کنترل اداری-خدماتی غزه را به آنها واگذار کند. عدم برنامه روشنی از سوی کابینه اسرائیل برای طرح موسوم به «روز پس از جنگ» می‌تواند هم راهبرد باشد و هم تاکتیک؛ راهبرد از این لحاظ که هر چه ابهام در قبال پایان جنگ بیشتر باشد، حضور نظامی اسرائیل در این منطقه نیز توجیه‌پذیرتر می‌شود؛ و تاکتیک از این لحاظ که این ابهام می‌تواند گروه‌های عمده و رقیب فلسطینی را بیشتر از پیش، رودرروی هم قرار دهد. جنبش فتح و تشکیلات خودگردان فلسطینی، با موافقت غرب، پیش از این نسبت به کنترل غزه پس از جنگ ابراز تمایل کرده بودند، اکنون و با طرح گالانت، خود را در بازی دوسر باخت یافته‌اند. از یک طرف، جنبش حماس که پیش از این نیز نسبت به جنبش فتح و تشکیلات خودگردان بی‌اعتماد بود، پس از شروع جنگ و گمانه‌زنی‌ها درباره کنترل این تشکیلات مورد اعتماد غرب بر غزه، نسبت به اهداف تشکیلات خودگردان بدبین‌تر شده است. به نظر رهبران حماس فکر می‌کنند که کنترل غزه از سوی جنبش فتح می‌تواند تیر خلاص بر پیکر آرمان فلسطین باشد، چراکه این تشکیلات در کرانه‌باختری عملاً در کنترل اسرائیل قرار دارد و حتی از نظر اداری و خدماتی نیز کنترل چندانی بر آن منطقه ندارد. طرح انتقال پایتخت ادعایی اسرائیل از تل‌آویو به بیت‌المقدس نشان از ضعف بی‌چون‌وچرای محمود عباس و تشکیلات تحت امرش دارد.

از سوی دیگر، اسرائیل شاید بتواند تا حدی با کشتار فراوان غیرنظامیان در غزه تا حدودی بال نظامی حماس را تضعیف کند و نه از بین ببرد، اما بال سیاسی و اعتقادی حماس که بخشی از بافت و هویت اجتماعی فلسطین است، از بین بردنی نیست. آمار مرکز فلسطینی برای تحقیقات سیاست و نظرسنجی نشان داد که حمایت از حماس در کرانه‌باختری افزایش قابل توجهی داشته و حمایت از این گروه در غزه در مقایسه با سه ماه قبل نیز افزایش محسوسی یافته است. به علاوه، در هر دو منطقه، حماس از محبوبیت قابل توجهی بالاتر از فتح برخوردار است. ایالات‌متحده، کشورهای عربی و اروپایی پیشنهاد می‌کنند که تشکیلات خودگردان فلسطین، که بخش‌های محدودی از کرانه‌باختری اشغالی را اداره می‌کند، باید در حکومت پس از جنگ غزه دخالت کند. تشکیلات خودگردان از زمانی که حماس کنترل غزه را در دست گرفت به پرداخت دستمزد هزاران کارمند دولتی در غزه ادامه داده است و پیشنهاد کرده که می‌تواند در آینده نقشی در اداره نوار غزه ایفا کند. این امر اکنون و با طرح گالانت به طور تلویحی رد شده است. کابینه و شخص نتانیاهو چنین پیشنهادهایی را رد کرده و گفته است: «غزه نه حماس‌ستان خواهد بود و نه فتح‌ستان». او بین فتح که بر تشکیلات خودگردان مسلط است و حماس اسلام‌گرا تفاوت چندانی قائل نیست.

بنی گانتز، عضو کابینه جنگ اسرائیل نیز ماه گذشته چشم‌انداز آینده «منطقه محصور (غزه)» را نمایان کرد که اسرائیل را در زمینه کنترل کامل امنیت جهت راه‌اندازی عملیات بیشتر در این منطقه محق نشان می‌داد. از سوی دیگر، طرح گالانت به طور تلویحی شامل کوچاندن اجباری عده زیادی از مردم غزه- احتمالاً به بهانه حمایت و ارتباط آنها با حماس- می‌شود. اما امر کوچاندن اجباری به نظر ناممکن است. تعداد آوارگان در غزه تقریباً شامل تمامی ساکنان آن می‌شود که تا پیش از جنگ بالغ بر ۲ میلیون نفوس می‌شد.

به نظر می‌رسد که مقامات کابینه جنگ اسرائیل با ارائه یک‌سری پیشنهادات سیاسی در مورد غزه که منتقدان آن می‌گویند: فاقد جزئیات یا تعهدات لازم هستند، در تلاش‌اند تا از بی‌اعتمادی فزاینده واشنگتن نسبت به خود در آستانه دیدار دشوار بین آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات‌متحده و بنیامین نتانیاهو جلوگیری کنند. هرچه باشد به نظر می‌رسد، شکست جنبش‌های مقاومت در غزه امر بسیار سختی باشد و جناح سیاسی حماس نیز همچنان بر غزه پس از جنگ سیطره چشمگیری داشته باشد. از طرفی به نظر می‌رسد که مجموعه طرح‌های اسرائیل برای آینده غزه بیشتر رنگ‌وبوی اشغال این منطقه را داشته باشد تا طرحی امنیتی کوتاه‌مدت. این اشغال احتمالی می‌تواند خود شروع زنجیره جدیدی از مناقشات و درگیری‌ها در منطقه را رقم بزند؛ مناقشاتی که هم‌اکنون در بخش‌هایی از خاورمیانه در جریان است و هر روز گسترده‌تر هم می‌شود.

انتهای پیام