حجت الاسلام هادی سروش: شأن یک روحانی فیلمبرداری نیست هدایتگری است

هادی سروش، استاد فقه و فلسفه حوزه علمیه در واکنش به حادثه درمانگاه قم با بیان اینکه روحانیون به این موضوعات بی‌تفاوت نیستند، به روزنامه‌ی هم‌میهن توضیح داد: «موضع‌گیری مراجع و علما در دو سطح است؛ اول اینکه مراجع که در امور کلی و مسائلی که در جامعه به وجود می‌آید، موضع‌گیری دارند، این مسئله تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر به وجود آمده و آقایان مراجع کلیاتی درباره امر به معروف و نهی از منکر اظهارنظر کرده‌اند که می‌شود درستی و نادرستی این موضوع را ارزیابی کنیم. در سطح دوم که علما قرار می‌گیرند، اساتید حوزه به‌نوعی در گروه‌های مربوط به فضای مجازی یا در مدارس حوزه‌ها موضع‌گیری و استدل‌هایی مطرح کرده‌اند و این واکنش‌ها پس از چند روز در رسانه‌ها منتشر می‌شود. در حقیقت این موضع‌گیری‌ها در فضای مجازی موجود است اما در رسانه‌های رسمی مطرح نشده است.» او درباره فرهنگ جامعه ایرانی و امر به معروف و نهی از منکر تاکید کرد: «امر به معروف و نهی از منکر را هیچ فقیهی در تمام دوره هزار سال فقه شیعه و غیبت امام زمان(عج) واجب مطلق – مانند نماز – ندانسته است. همه گفتند امر به معروف و نهی از منکر را واجب مشروط است که 4 شرط مهم دارد. البته برخی از فقها 8 شرط به آن اضافه کرده‌اند. یکی از شروط مهم این است که آمر باید امر به معروف و نهی از منکر را بشناسد. کسی که منکر را نمی‌شناسد، ممکن است نهی از منکر کند درحالی‌که این موضوع به توهم او منکر است اما در میان نگاه دینی ممکن است منکر نباشد. شرط دوم این است که باید بداند که امر به معروف و نهی از منکرش تاثیر دارد. اگر بداند که تاثیری ندارد، اصلاً این امر واجب نیست. به‌عنوان مثال من به یک خانم بگویم: «حجابت را رعایت کن.» بگوید: «به شما ربطی ندارد.» این امر به معروف تاثیری ندارد و اصلاً واجب نیست. شرط دیگر این است که امر به معروف و نهی از منکر نباید منجر به مفسده دیگر یا آسیب به دین می‌شود، واجب نیست و در برخی از موارد اشکال شرعی هم دارد.»

این استاد فقه و فلسفه حوزه علمیه با اشاره به عکسبرداری و فیلمبرداری افزود: «آیا شأن یک روحانی، شأن فیلمبرداری و عکاسی است؟ به صراحت می‌گویم که شأن یک روحانی هدایتگری است. یک روحانی نه فیلمبردار، نه عکسبردار، نه خبرنگار و نه خبرگزار است. شأن یک روحانی براساس لباسی که پوشیده، شأن هدایت با اخلاق، زبان نرم، تقوا و خداترسی است. ضمن آنکه طبق نظر برخی از حقوقدانان و فقها، فیلم و عکس گرفتن از اشخاص و نشر حتی در فضای عمومی، از نظر حقوقی جرم و از نظر فقهی هم حرام است. چراکه ورود به حریم خصوصی افراد است. اینطور نیست که از افراد در خیابان، پارک، درمانگاه، مدرسه یا محوطه آزادی، به دلیل عمومی بودن بتوان عکس یا فیلم گرفت. هیچ‌کسی اجازه نمی‌دهد در فضای مجازی از خانم‌ او عکس بگیرند. پس ورود به حریم خصوصی است. می‌شود از تابلو خیابان عکس گرفت چراکه حریم خصوصی ندارد اما انسان حریم خصوصی دارد حتی در مکان عمومی و عرف و مردم آن را نمی‌پذیرند. ورود به حریم شخصی افراد از نظر فقهی معصیت محسوب می‌شود، چون حق‌الناس است.»

سروش در پاسخ به این سوال که عکسبرداری و فیلمبرداری در امر به معروف و نهی از منکر تعریف می‌شود؟ گفت: «خیر، چراکه امر به معروف و نهی از منکر دارای سه مرتبه است؛ مرتبه قلبی – تنفر از منکر – مرتبه زبانی – در صورت مؤثر بودن تذکر می‌دهد – و مرتبه عمل. طبق قوانین کشور مرتبه عمل یا امر به معروف و نهی از منکر رفتاری به سیستم دولت باز می‌گردد. لذا هر فردی نمی‌تواند وارد مرتبه عمل شود. عکسبرداری و فیلمبرداری در مرحله عمل قرار می‌گیرد که نیاز به اجازه قانونی و مقام قضایی دارد. افراد عادی اجازه ندارند که عکس یا فیلم بگیرند و فقط می‌توانند در مرحله زبانی امر به معروف و نهی از منکر کنند.»

انتهای پیام