«مسکن مهر» ارث دولت احمدی نژاد که سه دولت را درگیر می‌کند
یک جامعه شناس با اشاره به اینکه در پروژه مسکن مهر، مسجد، مدرسه و محیط انتظامی به ترتیب 15، 9 و 6 درصد ساخته شده است گفت: وضعیت مسکن مهر از لحاظ زیر ساختی اسفناک است و برنامه ریزان آن تنها به فکر تحویل مسکن بوده‌اند بدون آنکه توجه کنند که خریداران به دنبال محیطی برای زندگی هستند نه یک چهار دیواری.
وقتی پروژه عظیمی 4.4 میلیونی مسکن مهر که جمعیتی بالغ بر 10 میلیون نفر را شامل می‌شود کلید خورد، موافقان و مخالفان بسیاری داشت. در این میان دولتمردان دولت نهم امیدوار بود که با اجرای این طرح در مدت شش سال نه تنها دولت دهم را برنده خواهند شد بلکه بنای یادبود بزرگی از خود برای آیندگان به جیا خواهند گذاشت. علی رغم تمام تلاشهای دولت نهم و دهم در به اتمام رساندن این پروژه، به نظر می‌رسد همه برآوردهای آنها غلط بوده و بخش بزرگی از کار را نادیده گرفته بودند. این پروژه که درابتدا قرار بود با 80 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری دولت به سرانجام برسد تا کنون 45 هزار میلیارد تومان هزینه روی دست بانک مسکن گذاشته و چیزی نزدیک به همین میزان نیز خریداران هزینه کرده‌اند. با این حال تنها روح سخت شهرهای جدید به اتمام رسیده و ماهیت شهری آنها که نیازمند توسعه زیر ساختی، ایجاد فضای سبز، ایجاد بیمارستان، پارک، مدرسه و محیط‌های اجتماعی است، هنوز آغاز نشده است.
دکتر «حسین ایمانی جاجرمی»، استاد دانشگاه تهران و جامعه شناس معتقد است که این پروژه تا سه دولت آینده را درگیر خواهد کرد. او می‌گوید «در کنار توسعه شهری این مکان‌ها، دولت باید فکری برای مشکلات آینده بکند چرا که میزان جرائم و درگیریها در این مناطق در آینده نزدیک رو به افزایش خواهد گذاشت.»
از دید این استاد جامعه شناسی شهری، عدم آشنایی بسیاری از ساکنین با قوانین آپارتمان نشینی، محل اصلی نزاع‌های پیش رو خواهد بود.
در ادامه گفت و گویی با این استاد دانشگاه را بخوانید:
مسکن مهر از سال 86 با تمرکز بر ساخت و ساز اجرایی شده است، در حوزه اجتماعی چه فرصت‌ها و تهدیدهایی را پیش روی جامعه قرار داده است؟
ایمانی: خیلی خوب بود که قبل از اجرای چنین پروژه بزرگی دوستان ابتدا مطالعات اجتماعی و زیر ساختی برای تأسیس شهرهای جدید انجام می‌دادند. متاسفانه پیامدهای اجتماعی این مساکن مورد مطالعه نبوده و به همین جهت راهکاری بر ای این پیامدها اندیشیده نشده است. این دولت وارث این مشکل است و نمی‌تواند آن را رها کند چرا که منابع عظیم عمومی در این طرح هزینه شده و لازم است که در این خصوص آسیب شناسی و چاره اندیشی کنیم.
این خانه‌ها عموماً در قالب برج‌های بلند مرتبه ساخته شده و بیشتر در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که تجربه زندگی در فضاهای آپارتمانی را نداشتند بنابراین لازم است که یک ظرفیت مناسب مدیریتی و قانونی برای این فضاها فراهم شود. همین الان بخش بزرگی از مشکلات در حوزه مشاعات و پرداخت هزینه‌های مشترک است و در آینده با مشکلات بیشتری در این خصوص رو به رو خواهیم بود. مجتمع اکباتان که بیشتر از 50 سال از احداث آن می‌گذرد تازه چندسالی است که از مشکلات مشاعات خلاص شده است بنابراین در شهرهای جدید باید منتظر مشکلاتی از این دست باشیم.
گفتید در حوزه زیرساختی مشکلاتی وجود دارد. این مشکلات چه هستند؟
ایمانی: آنطور که گزارش کمیسیون اصل 90 عنوان کرده است متاسفانه خیلی وضعیت خوبی ندارد. اگر بخواهم درست بیان کنم این وضعیت اسفناک است. به عنوان مثال مدرسه سازی چیزی حدود 9 درصد انجام شده، محیط‌های امنیتی و انتظامی حدود 6 درصد رشد داشته و ساخت مسجد به عنوان یک محیط عمومی و محور تشکیلات اجتماعی در جامعه ایران، چیزی حدود 15 درصد پیشرفت داشته که همین میزان هم در دولت یازدهم صورت گرفته است است.
این که ما افراد را از شهرها و روستاهای دارای هویت خارج کنیم و به چنین مکانهایی بدون برنامه و زیر ساخت هدایت کنیم، رفتار ضد فرهنگ به شمار نمی‌آید؟
ایمانی: ببینید شما وقتی جمعیتی را به صورت میلیونی در یک محل جمع کنید، این‌ها نیاز به خدمات دارند. بخشی از این خدمات مانند فروشگاه‌ها را بخش خصوصی تأمین می‌کند اما سیستم حمل و نقل، آموزش و پرورش، خدمات پلیس و خدمات درمانی جزء خدمات دولتی است. ما فراموش نکنیم که در ایران زندگی می‌کنیم و بخش بزرگی از مدیریت کشور در اختیار دولت است. ما گزارش‌هایی داریم که زنی باردار است و به دلیل آنکه تاکسی نبوده، فرزندش را از دست داده است. در یک دور مسکن به عنوان مشکل اصلی در نظر گرفته شد و بدون آنکه توجه کنند که مسکن نیازمند خدمات است تنها بلوک‌های ساختمانی را در وسط بیابان علم کردند. الان ما با مردمی طرف هستیم که هر آنچه وجه نقد داشته‌اند به میان آورده و عمرشان را گذاشته‌اند اما خانه‌هایی در وسط بیابان بدون خدمات اجتماعی و زیر ساخت در اختیار آنها قرار گرفته است.
دولت قبل در روزهای پایانی اعلام کرد که تمام مسکن‌ها آماده تحویل است. چرا این دولت گرفتار شد؟
همان زمان هم آماده نبود. البته مسکن به این عنوان که یک چهاردیواری آماده باشد، الان تحویل مردم هم شده اما مردم می‌خواهند با زن و بچه‌شان به این مکان‌ها بروند. آیا آب و برق و گاز دارد؟ مدرسه دارد؟ بیمارستان و محیط درمانی وجود دارد؟ به میزان کافی نیست. این دولت تلاش کرده است که بخشی از این نیاز را رفع کند اما این کار هزینه‌ای معادل کل ساخت و ساز را در بر می‌گیرد چرا که در امر شهرسازی گفته می‌شود 50 درصد هزینه، برای زیرساخت است که در پروژه مسکن مهر این هزینه از دید طراحان مغفول مانده بود.
در ابتدای صحبت فرمودید که دولت یازدهم وارث این مشکل است. به نظر شما دولت با این ارثیه چه باید بکند؟
ایمانی: یک اشتباهی که از ابتدا صورت گرفته و هنوز هم ادامه دارد این است که وزارت راه، مسکن و شهرسازی تنها مجری این طرح است در صورتی که این طرح نیاز به مدرسه، مسجد، بیمارستان و نیروی انتظامی است و همه این دستگاه‌ها باید به میدان بیایند. از ابتدا این طرح درست بنا نشده و کل بار مسئولیت بر دوش وزارت راه، مسکن و شهرسازی قرار گرفته و این دولت باید در این خصوص تجدید نظر کند. مسکن مهر با مشکلاتی که ایجاد کرده است، کار این دولت و دولت بعد نیست و حداقل سه دولت دیگر را درگیر خواهد کرد بنابراین نیازمند برنامه ریزی بلند مدت و دخالت سایر ارگانها و نهادها برای تکمیل این پروژه هستیم.
انتهای پیام
