عزاداری آنلاین خوب است؟

محیا تکنده در سایت صبح ساحل (بوشهر) نوشت: «تقریباً هر بخش از زندگی ما در این نقطه از زمان با اینترنت تلاقی می کند، تلاقی که حتی با مرگ به پایان نمی‌رسد و به ناچار بعد از مرگ هم ادامه خواهد داشت. وقتی مردم می‌میرند، شخصیت‌های مجازی که از خود ساخته‌اند، با آن‌ها به خاک سپرده نمی‌شود و تبدیل به محلی برای عزاداری انلاین دیگران خواهد شد.

در دهه گذشته شیوه جدیدی برای سوگواری درگذشت کسانی که دوستشان داریم و از آنها مراقبت می کنیم در قالب پدیده اجتماعی و روانی «عزاداری آنلاین» دیده شده و خیلی فراتر از تسلیت فیسبوک، اینستاگرام و توییتر رفته است.

وب‌سایت‌هایی ظاهر شده‌اند که هر چیزی را ارائه می‌دهند، از خدمات یادبود آنلاین، به شکل صفحات خصوصی محافظت‌شده با رمز عبور که در آن عزیزان دعوت شده می‌توانند بیایند و عکس‌ها و خاطرات خود را ارسال کنند، تا نرم‌افزاری که علی‌رغم مرگ فیزیکی‌تان، شما را از نظر دیجیتالی زنده نگه می‌دارد.

پست ها، پیام ها و حتی مکالمات پس از مرگ بر اساس اطلاعات به دست آمده از تعاملات آنلاین قبلی شما امکان‌پذیر خواهد بود. برخی از این شیوه‌های عزاداری انلاین مفید، سالم و ارزشمند هستند در حالی که برخی دیگر مفید نبوده و برای بازماندگان متوفی و حتی مردم سهیم در این شکل از عزاداری می‌تواند مخرب باشد.

جدای از انتخاب‌های شخصی برای «زندگی پس از مرگ دیجیتالی»، رشد عزاداری آنلاین این سوال را ایجاد می‌کند که پیامدهای این روش عمومی سوگواری چیست؟

چرا عزاداری آنلاین می تواند چیز خوبی باشد؟

از منظر روان‌شناختی، بیان دردی که سوگواری به همراه دارد ضروری است. محیط آنلاین می‌تواند مکانی حمایتی برای کسانی باشد که ممکن است هیچ حمایت اجتماعی و فیزیکی در دسترس نداشته باشند، یا احساس ناراحتی کنند که به نزدیکان خود اجازه دهند دردشان را ببینند. اگر کسی نمی‌خواهد به دوستانش (حتی بهترین دوستان با بهترین نیات) دردش را بگوید، یا نمی‌خواهد همکارانی که باید روزانه ببینند غمش را نظاره کنند، یا شاید فضایی برای عزاداری می‌خواهد که تأثیری بر فرزندان یا شریک زندگی‌اش نداشته باشد و غیره.

مواردی مانند تالار گفتمان آنلاین با افرادی که احتمالا هرگز نخواهد دید، می تواند یک معجزه به نظر برسد. چنین افرادی می‌توانند در اینترنت با دیگرانی که دقیقاً همان رنج را از سر می‌گذرانند ارتباط برقرار کند. در حالی که همیشه گروه‌های حمایتی برای کسانی که از سوگواری رنج می‌برند وجود داشته است، اغلب با سن، خواسته، شخصیت و دیگر عوامل دخیل بی‌ارتباط بوده و به این معناست که مثلا یک جوان بیست و چند ساله که در سوگ مادرش است با گروهی از بازنشستگان مسن‌تر که همسر خود را از دست داده‌اند، همراه می‌شود.

اینترنت به روشی بسیار هدفمندتر به شما پشتیبانی می‌رساند و به شما کمک می‌کند کسانی را پیدا کنید که یا دقیقاً نوع سوگ شما را به اشتراک می‌گذارند یا حداقل در گروه سنی شما هستند، گروه یابی اینترنت حتی می تواند با روحیه و شخصیت شما مطابقت داشته باشد. برای مثال، وب‌سایت‌هایی فقط برای نوجوانانی که داغ از دست دادن را تجربه می‌کنند وجود دارد. برخی از سایت ها و انجمن های بحث عزاداری بر مثبت بودن اصرار دارند، برخی دیگر بسیار جدی هستند و برخی دیگر رویکردی طنز دارند.

شما می توانید تصمیم بگیرید که چه جامعه ای برای شما کار می کند و تجربه سوگواری خود را تنظیم کنید و اینترنت اطلاعات عملی در مورد مسائل روزانه مدیریت زندگی با فردی که به او اعتماد کرده اید، ارائه می دهد. از وب‌سایت‌ها، ویدیوهای یوتیوب، وبلاگ‌ها و حتی فیدهای اینستاگرام، می‌توانید با سهولت بیشتری پاسخ سؤالاتی را که ممکن است از پرسیدن آن‌ها خجالت بکشید بیابید. البته از برخی جهات عزاداری آنلاین گاهی اوقات می تواند منظره دردناکی ایجاد کند.

نمایه‌های شخصی در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند با پیام‌ها، پیوندهای موسیقی، شکلک‌ها، داستان‌ها، شعرها یا حتی گل‌ها و هدایای مجازی غرق شوند. پیام‌هایی می‌تواند از سوی افرادی که هرگز حتی متوفی را نمی‌شناختند، سرازیر شود. هر چقدر هم که نیت خوبی داشته باشد، در مورد درد دیگران غیرشخصی است و احتمالاً برای خانواده ای که این فقدان را تجربه کرده، طاقت فرسا، توهین آمیز یا آزاردهنده است. و البته خطر «ترول‌هایی» وجود دارد که برای جلب توجه، چیزهای تحریک‌آمیز یا ناخوشایند می‌گویند.

عزاداری در رسانه‌های اجتماعی به طور کلی دارای یک ویژگی خودخواهانه است. این راهی است که ما به دیگران نشان دهیم درد داریم، اما به ندرت به چیزی تبدیل می‌شود که به خانواده متوفی کمک کند یا لزوماً به حریم خصوصی آنها احترام بگذارد. اینطور نیست که بسیاری از مردم بپرسند که چگونه می توانند کمک کنند، آیا می توانند یک وعده غذایی به اطراف بیاورند یا کارهایشان را انجام دهند و به ندرت خواسته های خانواده را برای رسیدگی به امور در نظر می‌گیرد.

از طرفی عزاداری آنلاین نیز می تواند به منبع درگیری تبدیل شود. گفتن چیزها به صورت آنلاین آسان‌تر از حضوری است، بنابراین دعوا می تواند شروع شود و می‌شود. این اظهار نظرها که به درگیری ختم می‌شود می‌تواند در مورد چیزهایی مانند ماهیت نحوه مرگ شخص مورد نظر یا حتی نحوه برگزاری مراسم تشییع باشد. از آنجایی که عزاداری مردم را از نظر عاطفی خام می‌کند، یک اظهارنظر بدون فکر می‌تواند برای خیلی‌ها ناراحت‌کننده باشد و احساسات را برای ماه‌ها یا سال‌ها آشفته کند.

مطالعات روانشناختی در مورد آنلاین کردن فرآیند سوگواری چه می‌گویند؟

تاکنون، مطالعات به طور کلی نتایج مثبتی را نشان می دهد. برای مثال، مطالعه‌ای در دانشگاه ایلینویز جنوبی نشان داد که پست کردن در مورد متوفی در فیس‌بوک به عزاداران کمک می‌کند تا مرگ را درک کنند و پیوند مستمر با متوفی را احساس کنند. و مطالعه ای که روی “یادبودهای مجازی” انجام شد، نشان داد که آنها وسیله ای مثبت برای درمان و پذیرش فقدان هستند. اگر از اینترنت برای عزاداری استفاده می کنید، نکاتی برای غذای آماده مصرف کنید.

نکاتی برای عزاداری آنلاین

اگر می‌خواهید در شبکه‌های اجتماعی مطلبی در مورد متوفی ارسال کنید، از جایی که احساسات زیاد است پست نکنید. به یاد داشته باشید که در برخی موارد، مطالبی که پست می‌کنید دائمی می‌شوند و برای سال‌ها، اگر نه دهه‌ها، در اینترنت باقی می‌مانند. ارزش دارد که آنچه را که می خواهید بگویید، بنویسید، سپس آن را حداقل برای چند ساعت، اگر نه برای نیم روز یا بیشتر، بگذارید. به آنچه نوشتید برگردید و دوباره از خود بپرسید آیا واقعاً این چیزی است که می خواهم بگویم؟ آیا این برای نشان دادن احترام من به متوفی است یا واقعاً به دنبال توجه دیجیتالی هستم؟ آیا این چیزی است که خانواده متوفی از آن حمایت می‌کنند؟ اجازه ندهید ارتباطات آنلاین بر استرس شما بیفزاید.

عزاداری یک فرآیند طولانی با فراز و نشیب‌های زیاد است و آخرین چیزی که نیاز دارید درگیری بی مورد با غریبه‌ها است. اگر هر زمانی از نظرات یا پاسخ‌ها در یک انجمن یا صفحه فیس‌بوک استرس گرفتید، یا اگر احساس کردید مورد حمله قرار گرفته‌اید، به یاد داشته باشید که می‌توانید کامپیوتر را ببندید و از آنجا دور شوید. سپس می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید عضویت خود را در انجمن حذف کنید یا دیگران را از حساب فیسبوک خود مسدود کنید یا خیر. در واقع عزاداری زمانی است که باید از خود محافظت کرده و میزان فرسایش ارتباطات بیرونی را به حداقل برسانید. به یاد داشته باشید که زیاده‌روی نکنید.

ارتباط و درک شدن چیزهای شگفت انگیزی هستند، اما مانند همه‌ی چیزهای خوب می توانند به اشتباه استفاده شوند و اعتیاد آور شوند. رفتار اعتیاد آور به بهبودی ما کمک نمی کند. بنابراین اگر تمام وقت خود را به صورت آنلاین صرف پست کردن و ارسال پیام به دیگران در مورد متوفی یا اندوه خود می کنید، از خود بپرسید که آیا این کار واقعاً به من کمک می کند تا از غم و اندوه عبور کنم یا باعث می شود که احساسات فعلی را سرکوب کرده و آن‌ها را نادیده بگیرم؟

یادداشت نویسی کنید، ژورنال نویسی یک انجمن خصوصی برای رها کردن احساسات شما است و ایده مفیدی است که قبل از آنلاین شدن و ارسال پست، ابتدا دردفتر خود خود بنویسید. چرا؟ یادداشت نویسی «بار عاطفی» را از ناراحتی شما کم می کند و این احتمال را افزایش می‌دهد که از یک موقعیت آرام پست ارسال کنید، به این معنی که بعداً از چیزی که پست کرده اید پشیمان نخواهید شد. حتی ممکن است متوجه شوید که مکاشفه های مفیدی برای شما به ارمغان می آورد که می توانید آن را به صورت آنلاین با دیگران به اشتراک بگذارید و احساس خوبی در مورد آن داشته باشید.

همچنین آگاهی بر این نکته ضروری است که نباید پشتیبانی واقعی و روابط اجتماعی خود را مسدود نکنید. پشتیبانی آنلاین می تواند مفید باشد. اما نمی تواند شما را در آغوش بگیرد یا به شما شانه ای بدهد که روی آن گریه کنید، و به ندرت به یک ارتباط طولانی مدت تبدیل می شود. اجازه ندهید پشتیبانی آنلاین باعث شود که حواس تان پرت شود تا جایی مساعدت ارتباطات فیزیکی را کنار بزنید.

ممکن است شریک زندگی شما دقیقاً درک نکند که در حال گذر از چه‌چیزی هستید، اما به احتمال زیاد او واقعاً دوست دارد در کنار شما باشد. و بچه های شما ممکن است خودشان عزادار باشند و بیش از آنچه فکر می کنید به حمایت شما نیاز دارند. گروه های آنلاین را با کمک یک متخصص اشتباه نگیرید.

عزاداری با دیگران مهم است و بخش بزرگی از روند شفا است، اما حمایت دیگرانی که در حال گذراندن شرایط شما هستند مانند حمایت یک حرفه ای نیست. اگر احساس می‌کنید غم و اندوه شما کاهش نمی‌یابد، یا ممکن است غم و اندوه قدیمی‌تر دیگری را در شما ایجاد کرده باشد، ممکن است زمان آن فرا رسیده باشد که از یک مشاور سوگ یا درمانگری که برای کمک به شما در حرکت رو به جلو آموزش دیده است، فکر کنید.»

انتهای پیام