کام تلخ بیماران مبتلا به قند خون!

لیلا مقیمی در سایت اصفهان زیبا نوشت: «بیماران دیابتی دیگر جان‌به‌لب شده‌اند و کمبود قلم انسولین در داروخانه‌ها و سهمیه‌بندی آن، آن‌ها را کلافه کرده است. غم و رنج بیماری یک طرف و نبود دارویی که تزریق آن برایشان همچون نان شب واجب است از طرف دیگر، رمقی برای این بیماران باقی نگذاشته است.

کمبود قلم انسولین، اما موضوع تازه‌ای نیست؛ بلکه بیماران مبتلا به قند خون، سال‌هاست که با این مشکل روبه‌رو هستند و هر روزشان را با بیم پیدانکردن دارو به شب می‌رسانند؛ هراس و اضطرابی که برای بیماران مبتلا به دیابت، مثل سم می‌ماند و بیماری‌شان را تشدید می‌کند. انسولین نایاب است و این روزها در قوطی کمتر عطاری پیدا می‌شود! بیماران مبتلا به دیابت، سرگردان شده‌اند و برای یافتن انسولین به‌ناچار از این داروخانه به آن داروخانه در رفت‌وآمد هستند تا شاید بتوانند داروی موردنیازشان را پیدا کنند؛ البته اگر هم این اتفاق رخ دهد و بیماران موفق به یافتن انسولین در داروخانه‌ای شوند، باید آن را به‌صورت سهمیه‌بندی دریافت کنند؛ نه آن تعدادی که پزشک برایشان تجویز کرده است!

قصه بی‌پایان نبود انسولین!

کمبود انسولین در داروخانه، قصه بی‌پایانی است که مدت‌هاست شروع شده و رنج بیماران مبتلا به دیابت را مضاعف کرده است. مهرماه سال 1399 بود که نبود انسولین باعث شد کاربران فضای مجازی «#انسولین_نیست» را به راه بیندازند و از متولیان سلامت بخواهند کاری برای بیماران مبتلا به دیابت انجام دهند؛ البته نگرانی از بابت کمبود انسولین از اسفند سال 1398 آغاز شد و در شهریور سال بعد این نگرانی مضاعف و پایَش به رسانه‌ها باز شد؛ به‌طوری‌که برخی از مسئولان وقت از جمله کریم همتی، رئیس جمعیت هلال‌احمر به این مسئله واکنش نشان داد و در گفت‌وگو با رسانه‌ها کمبود انسولین را تکذیب کرد: «مشکلی که درخصوص داروی انسولین وجود دارد، سود کمی آن برای داروخانه‌های خصوصی است؛ کمبود عمومی داروی انسولین و مشکل واردات نیز وجود ندارد. البته معمولا داروخانه‌های در سطح شهر، داروی انسولین را نمی‌آورند، اما این دارو در داروخانه‌های هلال احمر و داروخانه‌های معین وزرات کشور در سراسر استان‌ها موجود است.»

فقط رئیس وقت جمعیت هلال‌احمر نبود که از کافی بودن ذخیره انسولین در آن زمان سخن به میان آورد؛ بلکه محمدرضا شانه‌ساز که رئیس سازمان غذا و دارو در آن موقع بود نیز همان ماه به رسانه‌ها گفت که کمبود انسولین غیرقلمی (تزریقی) در کشور وجود ندارد: .«بیماران دیابت برای تأمین این نوع انسولین هیچ مشکلی ندارند. محموله جدیدی نیز از انسولین قلمی خارجی طی روزهای گذشته در داروخانه‌ها توزیع شده که به‌صورت مدیریت‌شده در اختیار بیمارانی که به دنبال این نوع انسولین هستند، قرار می‌گیرد تا امکان سوءاستفاده و فروش این دارو در بازار آزاد نیز گرفته شود. اخیرا یک شرکت ایرانی نیز موفق به تولید یک نوع انسولین قلمی از نوع انسولین کلارژن شده؛ اما انسولین‌های قلمی انواع بیشتری دارند و عمده بازار انسولین‌های قلمی همچنان در اختیار واردکنندگان است.»

حالا اما چهار سال از این ماجرا و اظهارنظرها گذشته و اگرچه بیماران مبتلا به دیابت در یکی‌دو سال گذشته تا حدودی وضعیت بهتری را برای تأمین انسولین پشت سر گذاشته‌اند، آن‌ها دوباره با مشکل کمبود و سهمیه‌بندی انسولین مواجه شده‌اند و نگران شرایط خود هستند. مهتاب بیمار دیابتی، حدود هفت سال است که از انسولین استفاده می‌کند. می‌گوید: «متأسفانه حدود یک ماه است که انسولین قلمی “نوومیکس” نایاب شده و داروخانه‌ها می‌گویند به‌خاطر تحریم این دارو وارد نمی‌شود. به داروخانه‌های زیادی سر زده‌ام ولی نتوانسته‌ام “نوومیکس” را پیدا کنم. اگر آشنا در داروخانه داشته باشی، مشابه ایرانی را می‌توانی پیدا کنی که آن هم به بدن من سازگار نیست و استفاده از آن عوارضی را به دنبال دارد.»

پزشکان هم به بیماران معمولا تأکید می‌کنند که از انسولین ایرانی استفاده نکنند و تا جایی که برایشان مقدور است نوع خارجی را جایگزین کنند؛ این در حالی است که انسولین خارجی در داروخانه‌ها نایاب است و اگر هم پیدا شود، بیماران باید آن را به‌صورت سهمیه‌بندی دریافت کنند یا آزاد بخرند؛ قلمی که نرخ آزادش چیزی حدود 138 تا 150 هزار تومان است و باعث می‌شود بیماران مبتلا به قند خون به‌ناچار هزینه زیادی را بابت خرید انسولین هزینه کنند. هرکس باتوجه‌به میزان نیازش انسولین تزریق می‌کند. یک نفر ممکن است این قلم را ۱۰ روزه تمام کند و دیگری در یک هفته.

حسن هم می‌گوید که هر چند وقت یکبار، برای یافتن انسولین باید داروخانه‌های شهر را زیر پا بگذارد: «پدر من سالمند است و پارکینسون هم دارد. چند سالی می‌شود که انسولین قلمی “نوومیکس” تزریق می‌کند. اما این دارو اکنون با سختی در داروخانه‌ها یافت می‌شود؛ در صورتی که برای بیماران دیابتی تزریق انسولین از نان شب واجب‌تر است.»

به گزارش «اصفهان‌زیبا»، برخی از داروخانه‌داران نیز می‌گویند سهمیه آن‌ها محدود شده است و تنها با نسخه پزشک می‌توانند دو یا سه عدد قلم انسولین در اختیار بیمار دیابتی قرار دهند؛ البته به شرطی که موقع مراجعه آن‌ها دارو در داروخانه موجود باشد و دستشان خالی نباشد.

این در حالی است که آمارها گزارش می‌دهند حدود ۱۲ درصد مردم اصفهان مبتلا به بیماری دیابت هستند؛ آماری که باعث شده اصفهان بعد از یزد رتبه دوم مبتلایان به قندخون را به خود اختصاص دهد. شیوع دیابت در استان اصفهان در حال افزایش است. در این میان اما تعدادی از این بیماران دیابت وابسته به انسولین دارند و باید از این دارو حتما استفاده کنند؛ دارویی که حالا نایاب شده و دست بیماران را در پوست گردو گذاشته است.

سیدحیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو در این باره به «ایسنا» گفته است که نیمی از انسولین قلمی موردنیاز بیماران دیابتی از محل تولید داخل و نیمی دیگر از طریق واردات تأمین می‌شود. او با اشاره به اینکه کمبود برخی از انواع انسولین‌های قلمی به دلیل کاهش تولید شرکت خارجی است، اظهار می‌کند: «شرکت نوومیکس تولید خود را کاهش داده و به‌تبع آن تنها یک‌چهارم سهمیه درخواستی ایران را تحویل داده است، اما با کمک تولیدکننده داخلی که این دارو را تحت لیسانس تولید می‌کند، بخشی از کمبود را جبران کردیم.

باتوجه‌به محدودیت منابع مالی امکان اینکه تمام بازار را بتوانیم از منابع خارجی تأمین کنیم، میسر نیست، اما نظر به اینکه برخی از بیماران برای مصرف نمونه خارجی پافشاری دارند، باید از قبل سهمیه آن‌ها مشخص شود. مشابه تمامی انسولین‌های قلمی وارداتی در داخل تولید می‌شود و مشکلی برای تأمین داروی این بیماران وجود ندارد؛ اما برخی بیماران برایشان سخت است که به سمت تغییر دارو بروند و در این زمینه مقاومت وجود دارد. طبق آمارها، سال ۱۴۰۲ بیش از ۹۹ درصد داروهای موردنیاز کشور تولید داخلی و فقط یک درصد وارداتی بود.»

دارو نیست!

مسئولان حوزه سلامت می‌گویند کمبود آن‌چنانی در بازار دارو وجود ندارد؛ اما بیماران مبتلا به دیابت نوع یک، زیر بار این حرف‌ها نمی‌روند و می‌گویند دارو ندارند و کمبود انسولین آن‌ها را به ستوه آورده است. همه این گلایه‌ها را به گوش مسئولان سازمان غذا و دارو در اصفهان می‌رسانیم و روی میز آن‌ها قرار می‌دهیم. محمد سلطانی، مدیر اداره نظارت بر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو، اما سؤالات «اصفهان زیبا» دررابطه‌با کمبود انسولین در اصفهان را به‌صورت مکتوب و مختصر از طریق روابط‌عمومی پاسخ می‌دهد؛ آنجا که می‌گوید: «انسولین‌های قلمی در بازار انواع مختلفی دارند.

یکی از انواع این انسولین‌ها با نام تجاری “نوومیکس” با محدودیت در توزیع مواجه است. دلیل آن عدم توانایی شرکت تأمین‌کننده است و در حال حاضر کمتر از حد نیاز کشور تأمین شده و البته کمبود جهانی کشوری است. بااین‌حال تأمین و ارسال دارو قطع نشده است.» مدیر اداره نظارت بر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو در بخش دیگری از سخنانش اظهار می‌کند: «سازمان غذا و دارو به دنبال تأمین این دارو از کانال‌های موازی و واردات برند مشابه است.

لازم به ذکر است در راستای مدیریت بهتر و دسترسی بیماران، داروخانه‌های مرجع و برخی داروخانه‌های شبانه‌روزی جهت توزیع انسولین در شهرهای مختلف در نظر گرفته شده‌اند. امید است با تدابیر سازمان غذا و دارو مشکل کمبود “نوومیکس” تا ماه آینده حل شود. در خصوص انواع دیگر انسولین‌های قلمی مشکل خاصی وجود ندارد.»

بهزاد ذوالفقاری، داروساز و نایب‌رئیس دوم هیئت‌مدیره سازمان نظام‌پزشکی اصفهان نیز کمبود انسولین را موضوعی جهانی می‌داند؛ آنجا که در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «تولید داروهای ایرانی تا حدودی مشکلات بیماران دیابتی را حل کرده است؛ اما دردسر اصلی این بیماران، کمبود “نوومیکس” است؛ چرا که شرکت تولیدکننده این دارو، داروی دیگری را جایگزین آن کرده که مدعی است هم تأثیرگذاری بیشتری دارد و هم کیفیت بالاتر و عوارض کمتر.

این اتفاق تقریبا حدود 9 ماه قبل شروع شده و این شرکت هم برنامه معرفی داروی جدیدش در ایران را شروع کرده است. در این میان، اما مشکلی که به وجود آمده این است که در سیستم بیمه این دارو هنوز حمایت نشده و به همین دلیل نیز هزینه تأمین آن، برای بیماران بالاست و دارو به‌درستی جایگزین نشده است.

شرکت تولیدکننده مدعی است که واردات به‌درستی انجام شده و شاید توزیع آن مشکل دارد. همه این‌ها اما دست‌به‌دست هم داده تا وضعیت نامطلوبی را برای بیماران مبتلا به دیابت رقم بزند و این دارو حتی به‌صورت سهمیه‌بندی در داروخانه‌ها توزیع شود؛ درحالی‌که ممکن است یک بیمار به میزان بیشتری از مصرف نیاز داشته باشد.» او دررابطه‌با عدم تمایل بیماران به مصرف انسولین‌های ایرانی می‌گوید: «دارویی که وارد بازار می‌شود، باید مورد مطالعات دقیق و کارشناسانه قرار گرفته باشد؛ منتهی انجام این مطالعات، زمان‌بر و طولانی است.

حتما سازمان غذا و دارو از شرکت‌ها مستندات کافی برای صدور مجوز تولید دارو را مطالبه می‌کند. باید بپذیریم که اکنون در شرایط مطلوبی قرار نداریم و تحریم‌ها باعث شده تا امکان واردات برخی از داروها به کشور وجود نداشته باشد؛ به همین دلیل تأمین دارو سخت است. مصرف داروهای ایرانی قطعا بهتر از عدم مصرف آن است؛ ولی دارویی که برند معتبری دارد، مسلما مطالعات بیشتری دررابطه‌با آن انجام شده است.»

بیماران سرگردان!

کمبود انسولین،بیماران و خانواده‌های آن‌ها را نگران کرده است و وعده‌ووعیدها دررابطه‌با تأمین این دارو از سوی مسئولان و متولیان حوزه سلامت نیز هنوز راه به جایی نبرده است. یکی از اعضای انجمن دیابت اصفهان که تمایلی به درج نامش در این گزارش ندارد، به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید بیمارانش حدود چند ماهی می‌شود که با کمبود انسولین مواجه شده‌اند: «آن‌ها حیران و سرگردان از این داروخانه به آن داروخانه می‌روند. تنها جایی که برخی می‌توانند انسولین پیدا کنند، داروخانه هلال‌احمر است که بیمار باید به‌صورت سهمیه‌بندی و همچنین با صرف وقت بسیار دارویش را تأمین کند.»

او می‌گوید که هر بیمار بسته به شرایط بیماری‌اش باید میزان مشخصی از انسولین را دریافت کند و شرایط هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. برخی از بیماران نیز که توانایی رفتن به داروخانه و معطلی بسیار را ندارند، اصلا قید استفاده از انسولین را زده‌اند و داروی خود را قطع کرده‌اند؛ ضمن اینکه برخی نیز توان خرید انسولین آزاد را ندارند؛ متأسفانه قطع انسولین عوارض متعددی همچون نابینایی و زخم پا و… برای این بیماران دارد.» بااین‌وجود آمار مبتلایان به دیابت در کشور بالاست و روزبه‌روز بر تعداد این بیماران افزوده می‌شود.

محمدرضا مهاجری، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم چندی پیش در نشست خبری خود دررابطه‌با دیابت، از عدم موفقیت در کنترل این بیماری سخن گفت: «هزینه جهانی درمان دیابت هزار‌میلیارد دلار است و این هزینه در ایران سال گذشته چهارمیلیارد دلار بود.

تخمین زده می‌شود که تا ۲۰۳۰ میلادی این رقم به ۹ میلیارد دلار هم خواهد رسید. به همین دلیل باید توجه بیشتری از سوی سیاست‌گذاران بهداشتی و درمانی در این باره وجود داشته باشد. البته این تنها برعهده وزارت بهداشت نیست و برای پیشگیری از دیابت همه وزارتخانه‌ها باید پای‌کار بیایند. وزارت ورزش باید سایت‌های ورزشی را درست کرده و مردم را ترغیب به ورزش کند. وزارت آموزش‌وپرورش هم با آموزش به دانش‌آموزان و انتقال اطلاعات از سوی آن‌ها به خانواده‌ها نقش بسیار مهمی در این باره دارد.

ایران هم شامل این کشورها با شیوع بالاست و عواملی از جمله شیوع چاقی، کم‌تحرکی، افزایش سن، پیرشدن جمعیت، مصرف غذاهای با کالری بالا و چربی زیاد و… در این باره دخیل است. عنوان می‌شود که اگر بیماران دیابتی را یک کشور در نظر بگیرند، سومین کشور پرجمعیت دنیا خواهند شد. این نشان می‌دهد که چه میزان این بیماری افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که برای پیش‌بینی دیابت هر سال آماری تخمین زده می‌شود؛ اما عددی که در نهایت اعلام می‌شود، بیشتر از عدد تخمینی است.»

به گفته او، با وجودی که همه تمهیدات در حال انجام است و تصور می‌کنیم آگاهی مردم درباره این بیماری افزایش پیدا کرده، اما هنوز در درمان دیابت موفق نبودیم. هنوز مردم درباره این که به دیابت مبتلا نشوند یا در مرحله پیش‌دیابت چه اقداماتی را انجام دهند که به وضعیت طبیعی برگردند، اطلاعات کافی ندارند.

بااین‌وجود، نبود انسولین قصه تکراری و بی پایانی است که بیماران مبتلا به قند خون از آن رنج می‌برند. به گفته احمد نیلفروشان، مدیر مؤسسه خیریه دیابت در اصفهان، بیماران حدود یک ماهی است که با کمبود انسولین مواجه هستند و باید آن را به‌صورت سهمیه‌بندی دریافت کند.

او به «اصفهان زیبا» می‌گوید حیات بیماران مبتلا به دیابت نوع یک به انسولین وابسته است؛ چراکه در این صورت قند خون آن‌ها کنترل نمی‌شود و عوارض متعدد دیگری آن‌ها را درگیر می‌کند.»

انتهای پیام