«دولت پزشکیان اعتماد زنان معترض 1401 را جلب خواهد کرد»

متین رمضانخواه، جامعه‌شناس، در گفتگو با انصاف نیوز از پتانسیل‌های دولت چهاردهم در مسائل اجتماعی و شرایطی که تحویل گرفته است می‌گوید.

هر چند پیش‌بینی برای او سخت بود اما فکر می‌کند این دولت ممکن است با زنان معترضی از جنس 1401 نیز به نقطه اشتراک و وجه مصالحه برسد. خانم رمضانخواه همچنان درصدی که در این انتخابات شرکت نکرده‌اند و اعتماد اجتماعی را مسئله‌ی مهمی برای این دولت می‌داند.

اسب زین شده‌ی تیتر کیهان یا کاریکاتور هادی حیدری؟!

متین رمضانخواه، جامعه‌شناس در پاسخ به این سوال درباره‌ی شرایط اجتماعی‌ای که دولت چهاردهم تحویل گرفته است می‌گوید به طور کلی و حتی تاریخی وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران چندان خوب نیست. اما او نکته را در این بخش می‌دانست که در برهه‌هایی حتی همین سطح از سرمایه و حس همبستگی اجتماعی ایرانی‌ها کاهش پیدا کرده است. دلیل این اتفاق را البته سیاست دولت‌ها می‌دانست.

او با اشاره به اصطلاح روزنامه کیهان یعنی «اسب زین شده» گفت: یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که برای ارزیابی وضعیت سرمایه اجتماعی در جوامع بررسی می‌شود مسئله‌ی مشارکت سیاسی آن جامعه است. این خودش نشان‌دهنده‌ی این است که این اسب چقدر زین شده است!

رمضانخواه از رای آوردن کسی که به مسائل فرهنگی و اجتماعی نگاه امنیتی ندارد ابراز خرسندی می‌کرد اما اهمیت گروهی که در انتخابات شرکت نکرده‌اند را نیز غیر قابل انکار می‌دانست. یعنی آن‌ها که عملا قهر کرده‌اند و از پشت میز گفت‌و‌گو با سیستم خارج شده‌اند.

این بار به کاریکاتور هادی حیدری از اسب زین شده اشاره کرد و گفت: در چنین شرایطی به نظر می‌رسد به دلیل عدم مشارکت فعالان فرهنگی و اجتماعی، این حوزه‌ها خیلی وضعیت خوبی ندارند. شاید بشود گفت که وضعیت به کاریکاتور هادی حیدری شبیه‌تر باشد تا اصطلاح روزنامه‌ی کیهان!

گفتمان پزشکیان شکاف‌های اجتماعی ما را ترمیم خواهد کرد

این جامعه‌شناس از این موضوع گفت که در ایران به طور کلی و تاریخی شرایط شاخص‌های اجتماعی خوب نبوده است و اتفاقا یکی از ماموریت‌های مهم دولت پزشکیان همین موضوع خواهد بود یعنی ترمیم و بازسازی وضعیت اعتماد و همبستگی اجتماعی.

رمضانخواه در این مورد به دولت پزشکیان خوش‌بین بود و گفت: به نظر می‌رسد مجموعه ویژگی‌های فردی آقای پزشکیان و حتی گفتمانی که دنبال می‌کنند خواهند توانست که این دوگانه‌ها و مرزهای جامعه‌ی ما را بشکند و افق جدیدی را نسبت به وضعیت سیاسی ایران باز کند.

پذیرش و انکار مشکلات اجتماعی

او مهم‌ترین موضوع یا مسئله‌ی پیش‌رو در حوزه‌ی مسائل اجتماعی و دیگر حوزه‌ها را اصل پذیرش مسائل و مشکلات می‌دانست. به باور او این کار در دولت سیزدهم کمتر انجام شد و اصل وجود مسائل انکار می‌شدند. رمضانخواه می‌گفت بخش‌های مرتبط دولت باید بپذیرند که جامعه امروز ایران با انباشتی از مسائل حل‌نشده اجتماعی مواجه است.

به باور رمضانخواه نمی‌توان گفت مصداقی از مشکلات اجتماعی از آن یکی مهم‌تر است چرا که تمام مسائل پیامدهای برهم‌کنشی دارند و یک هم‌آیندی از بحران‌ها را در وضعیت عمومی ایران فراهم می‌کنند. او این موضوع را اینطور توضیح می‌داد که مثلا وضعیت اقتصادی نابسامان یک فرد باعث حس ناکافی بودن او می‌شود؛ همین احساس در خانواده بازتاب خواهد داشت و همینطور از خانواده هم این زنجیره به فضای عمومی و عدم رواداری و اعتماد در جامعه نیز کشیده می‌شود.

مهمان انصاف‌نیوز بحث در موضوع اعتماد اجتماعی را دقیق‌تر ساخت. خانم رمضانخواه می‌گفت اعتماد از ارکان مهم در یک جامعه است و به سه سطح تقسیم می‌شود یعنی اعتماد فردی، اعتماد بین فردی و اعتماد مردم به ساختار حاکمیت.

او شرایط ایران را در هر سه موضع بد می‌دانست و دولت را با شرایطی حساس مواجه می‌دید. رمضانخواه موقعیت دولت چهاردهم را در بازسازی سرمایه اجتماعی فرصتی تاریخی می‌دانست.

کمیت قوانین در حوزه‌ی زنان لنگ می‌زند

خانم رمضانخواه در مورد حل مسائل اجتماعی این نکته را اضافه کرد که راه‌حل‌ها نباید از یک نگاه بیرونی منتج شوند یعنی مثلا در حوزه‌ی مسائل زنان نمی‌توان با نگاهی بیرونی و امر و نهی‌مآبانه شرایط را به شکلی که خودمان می‌خواهیم تغییر دهیم.

او خاصا در موضوع زنان به ناکافی بودن قوانین و ضعف آن‌ها اشاره کرد. رمضانخواه اضافه کرد: عدم سازگاری بین قوانین رسمی و زیست عمومی جامعه باعث شده که جامعه نتواند به ساختارهای رسمی اعتماد کند. حتی وقتی اعتماد می‌کند در اثر چند بار برخوردهای قهری از سوی ساختارهای رسمی خودش مسیر دیگری را در پیش می‌گیرد و شروع می‌کند به ساختن گفتمان خودش. انگار جامعه‌ی جدیدی شکل می‌گیرد که مدل جدیدی از کنشگری را هم خلق می‌کند.

وزارتخانه‌ها متناسب با نیازهای جوانان بازتعریف ساختاری انجام دهند

خانم رمضانخواه از مسائل حوزه‌ی آموزش و پروش و آموزش عالی و جوانان نیز صحبت کرد. او خدماتی که این وزارتخانه‌ها ارائه می‌دهند را نامتناسب با نیازهای جوانان می‌دانست: آموزش و پرورش و آموزش عالی ما باید بر حسب نیاز کودکان، نوجوانان و جوانانی که وارد این سیستم آموزشی می‌شوند در خودش بازاندیشی انجام دهد و بازتعریف ساختاری انجام بدهد.

نشنیده گرفتن صدای جامعه بازتاب دارد

این جامعه‌شناس تاکید می‌کرد که جامعه با تمام وجود بی‌توجهی سیاستمداران و سیاستگذاری‌ها به نیازها و نگرانی‌هایش را درک می‌کند و به آن پاسخ می‌دهد. در همین موضوع به نتیجه‌ی مشابه طرح‌های نگرش سنجی دو دهه‌ی گذشته اشاره کرد. در تمام این نگرش سنجی‌ها مردم ایران گفته‌اند که نگران آینده‌ی فرزندانشان هستند.

به همین دلیل است که یکی از کارهای اصلی دولت برای بازسازی اعتماد و هم‌بستگی اجتماعی می‌تواند انتخاب سیاست‌ها و برنامه‌هایی باشد که به مردم این احساس را بدهد که آینده فرزندان شما ایمن است.

دولت‌ها در حل مسائل اجتماعی بی‌تاثیر نیستند

متین رمضانخواه درباره‌ی استدلال گروهی که می‌گویند بعضی کاستی‌های دولت سیزدهم مربوط به سیاست‌های کشور است و نمی‌تواند مربوط به دولت باشد اینطور توضیح داد که هرچند مسائل اجتماعی پیچیده، بدخیم و پایدار هستند اما سیاستگذاران با رویکردهایی که در پیش می‌گیرند می‌توانند از سطح بغرنج بودن این مسائل بکاهند و به جامعه این احساس را بدهند که صدایشان شنیده می‌شود و بازیگرند. در اثر این رویکرد اعتماد اجتماعی هم افزایش می‌یاید.

این فعال سیاسی در نهایت پاسخش را اینطور خلاصه کرد: واقعیت ماجرا این است که علی رغم درست بودن این گزاره به صورت کلی، اینکه چنین نتیجه‌ای را از آن بگیریم که چون مسائل اجتماعی در طولانی مدت حل می‌شوند پس کاملا وابسته به حکومت‌ها هستند و نه دولت. این کاملا حرف نادرستی‌ست.

مثال رمضانخواه در این مورد اشاره‌ی وزیر ارتباطات دولت چهاردهم به رفع فیلترینگ بود. او مثالش را اینطور توضیح داد: ممکن است زورش برسد یا نرسد اما این پیغام را به جامعه می‌دهد که من نیاز تو و صدایت را درک کردم. یا مثال دیگر پس گرفتن شکایت‌های دولت از رسانه‌ها. این‌ها ایجادکننده‌ی اعتماد اجتماعی و تضعیف‌کننده‌ی مجموعه بحران‌های اجتماعی‌اند.

او به مشکلات تحزب در ایران و کاری که مسعود پزشکیان برای انتخاب وزرا انجام داد نیز اشاره کرد: بالاخره وقتی برای اولین بار آقای پزشکیان یک الگو و سازوکار مشورتی برای تعیین کابینه می‌گذارد خب رضایت‌بخش است. این احساس وجود دارد که حداقل گزینه‌ها به یکباره از جایی فرمایشی نیامده‌اند بلکه در یک سازوکار مشورتی بالا آمده‌اند. ضمن اینکه من شنیده‌ام تعدادی از وزرای انتخاب شده در همین فرآیند به بچه‌های داخل آن وزارتخانه قول داده‌اند از نیروهای همانجا به عنوان مدیران داخلی استفاده کنند.

متین رمضانخواه می‌گوید به نظر می‌آید یک وفاق ملی در سطح ارکان حاکمیت رخ داده اما مسئله‌ای که باقی مانده آن جمعیت معترض از مردم و پذیرش حضور آنان است. او می‌گوید دولت و تمام حاکمیت نیاز به جلب اعتماد مردم دارد.

این جامعه‌شناس با اشاره به رفتارهای مسعود پزشکیان تاکید می‌کرد نگاهی که می‌گوید آن دختر کم حجاب هم دختر ماست و از طرفی در شروع ایام محرم به هیئات مذهبی مختلف سر می‌زند باعث کاستن از شکاف‌ها اجتماعی و ترمیم همبستگی اجتماعی خواهد شد.

پزشکیان با زنان معترض 1401 هم به نقطه اشتراک خواهد رسید

رمضانخواه می‌گفت این دولت می‌تواند با زنان معترض از جنس 1401 نیز به نقطه اشتراک و وجه مصالحه برسد. مثال این امر نیز می‌تواند انتخاب و اعتماد به یک وزیر زن در یک وزارتخانه‌ی سخت افزاری باشد. او امیدوار بود در بخش‌های میانی و خرد دولت نیز از زنان استفاده شود و سیاستگذاری‌ها نیز با در نظر گرفتن زنان و مسائل آنان صورت گیرد. متین رمضانخواه همچنین اظهار امیدواری می‌کرد که این دولت در تربیت نسلی دیگر از زنان برای نقش‌آفرینی در مناصب کلان نیز نقش‌آفرینی کند.

او عملکرد این دولت در موضوع زنان و جلب اعتماد آنان را تا به حال حداقل مثبت و امیدوارکننده می‌دید.

امیدوارم در چهار سال پیش رو دیگر به مسائل اجتماعی انگ امنیتی نزنند

این جامعه‌شناس در مورد وضعیت اجتماعی کشور پس از چهار سال نیز علیرغم سختی پیش‌بینی خوش‌بین بود و این نکات را اضافه کرد: امید دارم که انشاالله دیگر به مسائل اجتماعی انگ امنیتی نزنند. امید دارم که بلک باکس مسائل اجتماعی در کشور کمرنگ شود و غبارآلودگی آن از بین برود. مسائل شفاف شوند و قابلیت گفت‌وگو داشته باشند.

امیدوارم در جامعه شاهد احساس بازیگری و تعلق اجتماعی باشیم و سطح اعتماد اجتماعی نیز افزایش یابد. امیدوارم رویکردهای انتظامی و امنیتی در مسائل اجتماعی حذف شوند و کار به دست کسانی سپرده شود که حوصله و تخصص بیشتری دارند.

انتهای پیام