در دادگاه هم‌میهن چه گذشت؟ [+دفاعیات کرباسچی]

دادگاه روزنامه‌ی هم‌میهن برگزار شد. ماجرا به کاریکاتوری منتشر شده در این روزنامه بازمی‌گشت که برخی مدعی بودند توهین به حضرت ایوب است.

بنا بر گزارشی که در این روزنامه منتشر شده، غلامحسین کرباسچی، مدیر مسئول، درباره‌ی دفاعیات خود گفت:

• کسی در این کاریکاتور به حضرت ایوب کاری ندارد و اینجا داریم از ضرب‌المثلی صحبت می‌کنیم مثلاً وقتی درباره‌ی زیبایی کسی صحبت می‌شود، می‌گوییم حُسن یوسف، یا درباره‌ی بلندای عمر می‌گوییم، عمر نوح  که این‌ها تمثیل‌ هستند و کسی به آن شخصیت کاری ندارد.
• نه متن توهین‌آمیز است، نه کاریکاتور حالت توهین دارد. شِمایی از کسی است که خیلی سالخورده است، ولی توهینی در آن نیست. 
• نماینده‌ی دادستان گفت، چرا سر حضرت ایوب مو ندارد و ما گفتیم که مگر شما می‌دانید که سر ایوب در آن زمان مو داشته یا نه، ثانیاً این‌که اگر مو داشت دیگر توهین نبود؟ یعنی هیج استدلال معقولی در این باره مطرح نشده است.

روزنامه‌ی هم‌میهن در گزارشی نوشت:

چندی پیش دادستانی تهران علیه روزنامه هم‌میهن اعلام جرم کرد؛ آن‌هم به‌خاطر انتشار کاریکاتوری که به‌زعم دادستانی توهین به حضرت ایوب بوده است. در این کاریکاتور که در واکنش به سخنگوی دولت درباره‌ی حل مشکلات اینترنت و فیلترینگ منتشر شد، پیرمردی به تصویر کشیده شده بود که از وعده‌های تحقق‌نیافته‌ی مسئولان به ستوه آمده بود.

تصویری که با نگاه کردن از آن فقط به یاد صبر ایوبی می‌افتی که در تمام سال‌ها در مقابل وعده‌ها‌ و وعیدها به خرج داده‌ای و در آن وهنی به حضرت ایوب نمی‌بینی. این تصویر فقط برای مسئله‌ای اجتماعی است، مثل خیلی از مسائل اجتماعی که بر گرده‌ی کسی جز مردم نیست که تحملش صبر ایوب می‌طلبد. اما همین تصویر که هدفش کنایه به مسئولانی بود که قول می‌دهند اما عمل نمی‌کنند، جنجال‌برانگیز شد.

بعد از دو ماه از انتشار این تصویر، روز گذشته پرونده غلامحسین کرباسچی، مدیرمسئول روزنامه هم‌میهن، با شکایت معاون دادستان تهران با اتهام توهین به حضرت ایوب پیامبر و تخفیف شخصیت بررسی شد که در این جلسه هیئت‌منصفه پس از شنیدن دفاعیات غلامحسین کرباسچی و وکیل او، مدیرمسئول روزنامه «هم‌میهن» را با اکثریت آراء (پنج رأی از مجموع 9 رأی) مجرم شناخت، اما او را به اتفاق آراء مستحق تخفیف دانست اما رأی نهایی در آینده صادر خواهد شد و این قاضی است که باید حکم نهایی را بدهد.

هیئت‌منصفه محافظه‌کار

با این‌حساب وقتی هنوز حکم نهایی صادر نشده، نمی‌توان هم‌میهن را مجرم دانست. غلامحسین کرباسچی، مدیرمسئول روزنامه‌ی هم‌میهن، با ارائه‌ی توضیحات بیشتری درباره‌ی حکم صادرشده توسط هیئت‌منصفه می‌گوید: «این هیئت باید به گزارشات گوش دهند و مدارک را بررسی کرده و قضاوت کنند که آیا پرونده مجرم است یا نه و درنهایت رأی‌شان را صادر کنند اما این قاضی است که تصمیم نهایی را می‌گیرد که حکم مجرمیت دهد یا نه.»

طبق ماده ۳۶ قانون مطبوعات، هر دوسال یک‌بار اعضای جدید هیئت‌منصفه دادگاه‌های مطبوعات و سیاسی تعیین می‌شوند که تعداد این اعضاء در تهران ۲۱ نفر و در سایر استان‌ها ۱۴ نفر است. هیئت‌منصفه‌ی فعلی سال گذشته در دولت قبلی انتخاب شدند و تا سال آینده به کار خود ادامه می‌دهد تا انتخابات جدید برگزار شده و اعضای دیگری انتخاب شوند.

به گفته‌ی غلامحسین کرباسچی: «این هیئت‌منصفه، اسامی یکدستی هستند که تقریباً از افراطی‌ترین جناح راست تشکیل شده‌اند؛ غیر از علیرضا محجوب که او هم بسیار محافظه‌کار است و گاهی چند قدم از آن افراطی‌ها هم فراتر می‌رود. این افراد دیدگاه‌های مشخصی دارند. هم‌میهن تاکنون چندبار به دادگاه رفته است، هربار هم این‌ افراد هم‌میهن را محکوم کرده‌اند اما قاضی‌ها معمولاً حکم آن‌چنانی ندادند، بعد که هم‌میهن اعتراض کرد، دیوان همه‌ی آن‌ احکام را رد کرده و شکسته و هم‌میهن محکومیتی دریافت نکرد.»

نه متن توهین‌آمیز است نه کاریکاتور

همان‌طور که گفته شد، تمام ماجرای این جنجال و اعلام جرم به کاریکاتور حضرت ایوب منسوب شده است که به‌زعم هئیت‌منصفه و نماینده‌ی دادستان، توهین به حضرت ایوب است. مدیرمسئول روزنامه‌ی هم‌میهن برای روشن شدن بحث در دادگاه روز گذشته درباره‌ی این تصویر صحبت کرد و گفت: «کسی در این کاریکاتور به حضرت ایوب کاری ندارد و اینجا داریم از ضرب‌المثلی صحبت می‌کنیم مثلاً وقتی درباره‌ی زیبایی کسی صحبت می‌شود، می‌گوییم حُسن یوسف، یا درباره‌ی بلندای عمر می‌گوییم، عمر نوح که این‌ها تمثیل‌ هستند و کسی به آن شخصیت کاری ندارد.

نه متن توهین‌آمیز است، نه کاریکاتور حالت توهین دارد. شِمایی از کسی است که خیلی سالخورده است، ولی توهینی در آن نیست. نماینده‌ی دادستان گفت، چرا سر حضرت ایوب مو ندارد و ما گفتیم که مگر شما می‌دانید که سر ایوب در آن زمان مو داشته یا نه، ثانیاً این‌که اگر مو داشت دیگر توهین نبود؟ یعنی هیج استدلال معقولی در این باره مطرح نشده است.»

درحالی‌که خیلی‌ها در انتظار رسیدگی به پرونده‌هایشان در راهروهای عریض‌وطویل دادگاه‌ها هستند، برگزاری چنین دادگاهی بی‌اساس است و چیزی جز هدر دادن وقت و انرژی افراد نیست درحالی‌که می‌شد به جایش به چند پرونده‌ی دیگر رسیدگی کرد. این همان چیزی است که کرباسچی در جلسه‌ی این دادگاه گفته است: «این‌همه پرونده در کشور وجود دارد و ده‌ها میلیون نفر منتظر دادگاه هستند، بعد 10 یا 15 نفر هیئت‌منصفه، چهار، پنج قاضی و منشی را اینجا علم کرده‌اید برای کاریکاتوری که در یک روزنامه منتشر شده که حداکثر هزار نفر شاید آن را دیده باشند.

اگر دنبال توهین به اسلام هستید، یک آقایی در لباس روحانیت در سحر ماه رمضان می‌آید و می‌گوید پیامبر اسلام (العیاذ بالله) گوشت تلخ بوده است و کسی به او چیزی نمی‌گوید و دستگاه قضایی هم واکنش نشان نمی‌دهد، مسلماً این توهین به اسلام و پیامبر است اما وقتی آقای انصاریان صدایش درمی‌آید، صداوسیما شب بعدش به او تریبون می‌دهد تا حرف‌هایش را توجیه کند که توجیهش عذر بدتر از گناه است. آن‌طرف آن‌همه مطالب رطب‌ و یابس در بعضی سخنرانی‌ها و تریبون‌ها گفته می‌شود که از هرکدامش 10 تا کلیپ درمی‌آید که تمام دنیا در فضای مجازی می‌بینند و مسخره می‌کنند و هیچ‌وقت کسی نمی‌آید یقه‌ی این‌ها را بگیرد.

یکسری مطالبی که جعلیات و اسرائیلیات است و هیچ سندی ندارد به اسم مسلّمات دین مطرح می‌کنند که باعث دست انداختن مقدسات می‌شود و کسی نیست جلویش را بگیرد حالا در روزنامه‌ای گفته شده صبر ایوب، می‌گویند به حضرت ایوب توهین شده است. هروقت کیهان در هیئت‌منصفه رفته، تبرئه بیرون آمده و هروقت هم‌میهن و روزنامه‌های این‌طرفی رفته‌اند، مجرم در آمده‌اند.»

حکم نهایی برای روزنامه‌ی هم‌میهن در روزهای آتی اعلام خواهد شد و انتظار می‌رود که دایره‌ی وسیع جرم‌انگاری محدود شود و با نگاهی متعادل‌تری به مسائلی نگریسته شود که تنها بازتاب چیزی است که در جامعه اتفاق می‌افتد. ضمن‌ این‌که در طول سال‌های مختلف بارها در فیلم‌های بسیار، پیامبران به تصویر کشیده شده‌اند و حتی کتاب‌های زیادی داریم که چهره‌ی آن‌ها را منتشر می‌کنند و تاکنون محل اشکال نبوده است اما با دایره گسترده‌ی جرم‌انگاری که وجود دارد، معلوم نیست چرا تصویر یا متنی به‌یک‌باره محل اشکال و گاهی جرم می‌شود و ما هم چاره‌ای نداریم جز این‌که بگوییم برای سروکله زدن با این امور خدا به ما صبر ایوب دهد.

احمد عربانی: به دیده اغماض بنگرید

احمد عربانی، کارتونیست، که کاریکاتور «صبر ایوب» را کشیده است، در متن کوتاهی نوشت: غرض از مزاحمت می‌خواستم در مورد کاریکاتور «فیلترشکن» و «حضرت ایوب(ع)» متذکر شوم که منظور اصلی از آن سوژه، مسئله‌ای اجتماعی بود که همگان درگیر آن هستند و جناب آقای رئیس‌جمهور قول رفع آن را داده بودند و سخنگوی محترم گفته بود، «صبر کنید، درست می‌شود» و من براساس ضرب‌المثل معروف و قدیمی که در کتاب‌های مختلف و در محاوره به‌کار گرفته می‌شود و هرجا سخن از «صبر» می‌شود، به شخصیتی که این امر را شامل می‌شود (حضرت ایوب(ع)) حواله می‌دهند و اصلاً و ابداً به قداست آن حضرت ربطی پیدا نمی‌کند و از نظر مذهبی اسائه ادبی را شامل نمی‌شود. به هر حال خواهشمند است این سوژه را به دیده اغماض بنگرید.

انتهای پیام