بخشی از مناظره‌ی فرشاد مؤمنی و مسعود نیلی
ماهنامه‌ی اندیشه پویا مناظره‌ای بین فرشاد مؤمنی و مسعود نیلی با دو دیدگاه اقتصادی متفاوت را که برگزار کرده در کانال تلگرامی خود منتشر کرده است که در پی می‌آید.
نیلی: آقای دکتر، من فراتر از این جلسه به شما پیشنهاد می‌کنم شروع کنید، تمرین کنید و ایجابی با جامعه حرف بزنید تا پیام شما را متوجه بشوند.
مؤمنی: شما چون مطالب مرا نخوانده‌اید، چنین تصوری در ذهن دارید و آن را مرتب تکرار می‌کنید.
نیلی: من می‌گویم در چارچوب مطلوب شما، با فرض مهیا شدن همه چیز، قیمت ارز چند نرخی‌ست؟ شناور است؟ ثابت است؟
مؤمنی: پس ایجابی یعنی آنچه در ذهن شما تعیین‌کننده است؟ چنان‌که توضیح دادم، تا زمانی که سیاست‌گذار اهدافش را مشخص و صریح ذکر نکرده باشد…
نیلی: فرض کنید شما نفر اول کشور هستید، سیاست‌گذار هستید و قرار است همه چیز همان بشود که شما می‌گویید و همه‌‌ی اجزا را شما چیدمان می‌کنید. در این چیدمان، نرخ ارز ثابت است یا شناور است یا چند نرخی؟ یا شکل چهارمی دارد که من نمی‌دانم؟
مؤمنی: من داشتم همین را توضیح می‌دادم که تصمیم‌گیری درباره‌ی نرخ ارز، یک تصمیم‌گیری منتزع از سایر سیاست‌ها نیست. از نظر من دو شاقول کلیدی وجود دارد که باید مبنای قاعده‌‌گذاری برای نرخ ارز باشد. آن دو شاقول کلیدی این است که بحران معیشت مردم تشدید نشود و بنگاه‌های تولیدی هم از سرمایه‌گذاری در زمینه‌ي تولید منصرف نشوند. در چارچوب این دو شاقول، این در می‌آید که صرف‌نظر از این‌که یک یا چند نرخ ارز داشته باشیم، حیاتی‌ترین مسئله برای تصمیم‌گیر اقتصادی، پیش‌بینی‌پذیری آینده باشد.
نیلی: کدام یک از این سه نوع، یعنی تک‌نرخی، شناور یا چندنرخی، پیش‌بینی‌پذیرتر است؟
مؤمنی: بستگی به این دارد که درباره‌ی برنامه‌ای با افق کوتاه‌مدت و فوری صحبت می‌کنید یا میان‌مدت یا بلندمدت؟
نیلی: از نظر شما کدام را باید مبنا قرار بدهیم؟
مؤمنی: از نظر من باید اصل را بر جهت‌گیری‌های بلندمدت قرار داد و اهداف کوتاه‌مدت و میان‌مدت را متناسب با آن هم‌راستا کرد.
نیلی: شما در آن جهت‌گیری بلند‌مدتی که دارید، برای نرخ ارز چه برنامه‌ای دارید؟ فرض کنید تمامی سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها می‌گویند هرچه دکتر مؤمنی بگوید همان را اجرا خواهیم کرد. شما به عنوان تصمیم‌گیر اصلی کشور به رئیس کل بانک مرکزی می‌گویید به سمت چه مدلی در نرخ ارز برود؟ تک‌نرخی، شناور یا چندنرخی؟
مؤمنی: من همین را داشتم توضیح می‌دادم اما صبوری شما کم است. اگر مسئله به همین شسته‌ورفتگی که شما می‌فرمایید بود با این همه نارسایی در امور پیش‌بینی‌نشده روبه‌رو نبودیم. من به صورت اجمالی توضیح دادم که در شرایط کنونی اقتصاد ایران که تعداد بحران‌ها پرشمار است و این بحران‌ها با یکدیگر تعامل و تنیدگی پیدا کرده‌اند، صرفاً بر اساس یک برنامه…
نیلی: در آن برنامه راجع به نرخ ارز چه نوشته شده؟
مؤمنی: در آن برنامه راجع به نرخ ارز چنین گفته شده که برای ما همان اندازه که نرخ ارز اهمیت دارد، سازوکارهای تخصیص و مواضع اصابت تخصیص‌ها هم اهمیت دارد.
نیلی: من واقعاً می‌خواهم شما راجع به نرخ ارز یک جمله‌ی ایجابی بگویید. اگر شما این حرف‌ها را به رئیس کل بانک مرکزی‌تان بزنید، به شما خواهد گفت، لطفاً به من بگویید من باید در خصوص قیمت ارز به کدام سمت بروم؟
مؤمنی: آن رئیس بانک مرکزی که این پرسش را می‌کند، فرض بر این است که از اهداف بلندمدت و میان‌مدت آگاهی دارد و راجع به زمان حال بر اساس آن اهداف می‌پرسد. من اجمالاً برای شما گفتم که برای توسعه‌ی ملی حیاتی‌ترین مسئله، پیش‌بینی‌پذیری است. این پیش‌بینی‌پذیری تبعیت می‌کند از شرایط ما در سال‌های برنامه. شما از من می‌خواهید که از الان حکمی را صادر کنم که برای افق‌های میان‌مدت و بلندمدت و کوتاه‌مدت هم صادق باشد؛ من می‌گویم این انتظار شما دقت لازم را ندارد.
نیلی: پس من متأسفانه جواب دقیقی برای سؤالم از شما نگرفتم. کسی که رئیس‌جمهور است، مثلاً آقای پزشکیان، باید به رئیس کل بانک مرکزی، یک جمله‌ای بگوید و روشن بکند که چه کار کند.
انتهای پیام
