ماجرای دیدار 26 مرداد 32 کاشانی با طیب حاج رضایی!

فرزند طیب حاج رضایی می گوید: حضرت آیت الله کاشانی 25 یا 26 مرداد 32 در حالی که نصیری دستگیر شده بود، پدرم را می بوسد و می گوید که جریان اینطوری است و شاه رفته و مملکت بدون شاه است و کشوری که بدون شاه باشد، ناموس برقرار نیست.

یعنی شعبان جعفری با داش مشتی‌هایی همچون مرحوم پدرتان هیچ ارتباط شبکه‌ای نداشت؟

نه، اصولا نمی توان به شعبان، داش مشتی گفت. او خودش به خودش دیوانه و شعبان بی مخ می گفت! اول با چپی ها بود، بعد مصدقی و بعد با کاشانی شد. بعد از آن داستان، در منزل کاشانی کتکش زدند و بیرون رفت، شاه دوست شد. یعنی تقریبا تمام سطوح را آمد تا به زورخانه ای که در ضلع شمال پارک شهر ساخته بود، رسید که در 15 خرداد هم آنجا را آتش زدند و بعد دوباره ساخته شد. یکسری تعاریف به او مترتب است. البته کارچاق کنی می کرد و برای دیگران کاری انجام می داد و پولی می گرفت. عکس شاه را در وزارتخانه ها می برد. به خاطر آن عکس مقادیری پول از افراد مختلف می گرفت و درواقع زندگی نکبت باری داشت ولی به هر صورت به عنوان کسی که می توانست یک موقعی، یک حرکتی بکند، شاه او را در گوشه زندگی خودش داشت.

شما خودتان او را از نزدیک دیده بودید؟ چیزی از شخصیت شعبان بی مخ در ذهن دارید؟

بله. سال 56 یکی از آقایان پایین شهر فوت شده بود، در خانقاه صفی علی شاه به مجلس ختم او رفتیم. البته من خیلی جوان بودم و به احترام رفته بودم. وقتی خواستیم داخل شویم، او را دیدم. شعبان کوتاه قد بود. تعدادی اطرافش بودند و به خوشمزگی هایی که می کرد، می خندیدند. یعنی شخصیتی نبود که تحسین برانگیز یا جذاب باشد و بتواند کسی را جذب کند. خیلی ها آنجا بودند ولی هیچکدام مثل او نبودند. حتی در یکی، دو مقطع در حال و هوای جوانی بودم و براق شدم که او را بزنم ولی اطرافیانم مانع شدند. آخرین باری که او را دیدم همان موقع بود ولی از آمریکا پیغام های متعددی توسط خیلی از رفقای ما می داد که به فلانی (یعنی من) بگویید که بخدا من علیه پدرت هیچ کاری نکردم و حتی برایش شهادت دادم. البته اینها را بعد از انقلاب می گفت هرچند می دانستم که دروغ می گوید چون اصلا به طور کل یک آدم خاص از نظر اخلاقی بود.

واقعا در قضیه اعدام پدرتان نقش داشت؟!

ببینید! این مسئله اعدام پدرم، طراحی شده و برنامه ریزی شده بود. والا اول به ایشان وصله زدند که یک فرد مصری حدود 100 هزار دلار پول در چمدان جاسازی کرد و به داخل ایران  آورد تا به مرحوم پدرم بدهد و پدرم با گرفتن این پول، با هدف تغییر نظام حاکم در کشور ایجاد اغتشاش و بلوا کند. بعد از آن خنده دار این بود که خودشان ادعا کردند که این پول را در فرودگاه با آن فرد عرب گرفته اند! پس وقتی فرد عرب دستگیر و پول هم از آن گرفته شده، دیگر پولی وجود نداشته که به پدرم بدهد تا او بخواهد خرج کند. بعد از آن پرونده دیگری ساختند که این دستور حضرت امام بوده و ایشان چنین دستوری صادر کرده اند و فشار روی مرحوم پدرم بود که با امام رودررو شود و خطاب به او بگوید که تو پول دادی که ما این کار را کردیم که البته این داستان خودش را دارد.

پدرم از 28 مرداد تا حدود یکسال بعد در زندان بود. در همین ایام زندانی بودن پدرم، دار و دسته شعبان جعفری حسین فاطمی را دستگیر و مضروب کردند. بنابراین اصلا مرحوم پدرم، حسین فاطمی را نگرفت و با او هیچ برخوردی هم نداشت ضمن آنکه اصلا در خصلتش نبود که 50 نفری سر یک آدم بیچاره بریزند.

در همین ایام زندانی بودن پدرم، دار و دسته شعبان جعفری حسین فاطمی را دستگیر و مضروب کردند بنابراین اصلا مرحوم پدرم، حسین فاطمی را نگرفت. اصلا با او هیچ برخوردی هم نداشت ضمن آنکه اصلا در خصلتش نبود که 50 نفری سر یک آدم بیچاره بریزند.

آنها دار و دسته شعبان بودند و چاقو را هم شعبان به مرحوم حسین فاطمی می زند و او را مضروب می کند. شاه در یکی از بازدیدهایی که به صورت سنواتی از زندان قصر داشت، پدرم را 11 ماه بعد از زندانی شدن در محوطه می بیند. زندان قصر یک فضای بسیار بزرگی بود که زندانیانی مثل مرحوم پدرم در آنجا کشاورزی کرده و خیار و گوجه می کاشتند و از آنجا این بار را هم به میادین می دادند. مشغول کار بودند که شاه وارد زندان می شود و مرحوم پدرم را می بیند و می پرسد «شما اینجا چکار می کنید؟» پدرم می گوید ما «جاوید شاه» گفتیم و اینجا آوردند اگر «مرگ بر شاه» می گفتیم، تا الان باید مرده بودیم! شاه سرش را پایین انداخته و عذرخواهی می کند و دو روز بعد حکم آزادی را می دهد که پدرم و بندگان خدایی که در زندان بودند، آزاد می شوند. یعنی بعد از 28 مرداد جایزه مرحوم پدرم، یکسال زندان بود! یعنی هیچ منافعی نداشت چون اصلا آدمی نبود که دنبال منافع باشد.

قبل از 28 مرداد، کاسب بود و در میدان کاسبی می کرد و صدها نفر با او کار می کردند و احتیاجی به این نداشت که از شاه چیزی بگیرد. آن موقع هم ارتباط آقای کاشانی با مصدق خراب شده بود و چنین دستوری داد. آقای محمود خان کاشانی کاملا در جریان این وقایع است چون آقا محمود هم با من هم سن و سال است. پس در 28 مرداد هیچ رابطه ای بین پدرم و دربار وجود نداشت جز اینکه اگر آنها کاری داشتند، نوعا در جنوب تهران مطرح می کردند و پدرم در چارچوب عقلانیت انجام می داد. در زمینه راه اندازی و برهم زدن نظم آن روز و اتهام به خیلی مسائل مرحوم پدرم، آقای کاشانی ذیمدخل بودند و خود ایشان دستور ملاقات با تیمسار زاهدی را دادند و اردشیر زاهدی هم در جریان این مسئله هست. بعد از 28 مرداد، چرخشهای نظام شاهنشاهی تغییر کرد، با آمدن بختیار به عنوان رئیس شهربانی، شهربانی تقریبا کار اطلاعاتی هم می کرد. بختیار اگر کاری داشت برای دیدار با پدرم به میدان می آمد. در مقابلش هم گرفتاری که برای مردم پیش می آمد، مرحوم پدرم زنگ می زد.

سال 1335 بختیار را گرفتند، تقریبا زمانی که ساواک یعنی سازمان امنیت کشور پایه گذاری شده بود و بختیار به عنوان مسئول بود. ولی با توجه به مسائلی که با آمریکایی ها داشت، هنوز مدیر سازمان نبود. بعد از اینکه سازمان امنیت بوجود می آید فشار روی مردم زیاد می شود. از آن جا مرحوم پدرم اصلا با شاه بد شد. یعنی بعد از اینکه نصیری، رئیس شهربانی شد با توجه به سبقه ای که سر بند به دنیا آمدن پسر شاه با نصیری داشت این اتفاق افتاد. ماجرا این بود که آن قدیمها بزرگان کشور روز عید باید خدمت شاه می رفتند و سلام می دادند و سکه ای هم می گرفتند. در سلام نوروز فرح حامله بود و شاه از جلوی پهلوانان و قهرمانان که رد می شد، پسر پهلوان اکبر خراسانی شاه را صدا می زند. شاه بر می گردد و می گوید که چیه پهلوان؟ می گوید که خواهشی از شما دارم، بگذار ولیعهد کشور در بین مشتی های پایین شهر بدنیا بیاید! شاه می گوید مگر می شود؟ و پسر پهلوان اکبر خراسانی می گوید که بگذار در جنوب شهر بدنیا بیاید و راه و رسم مشتی گری را بداند.

شاه می گوید که ما آنجا امکانات نداریم. او هم جواب می دهد که طیب را خبر کنید، همه این کارها را او درست می کند. این ایده را پسر پهلوان اکبر به شاه می دهد. چند روز بعد پدرم را می خواهند و مسئله را با او در میان می گذارند. پدرم به سه شرط قبول می کند که هیچ هزینه ای ندهند، هیچ ماموری وجود نداشته باشد، هیچ دخالتی هم در کارش نشود. شاه هر سه مورد را قبول می کند. روز تولد پسر شاه نیز از میدان شاه سابق که امروز میدان قیام است تا میدان اعدام، از آن طرف از سه راه سیروس تا امامزاده طاهر، از چهارراه مولوی تا میدان شوش فرش شد. در کنار هر 150 متری هم چادر و کیوسکی زده بودند که شربت و لیموناد می دادند. چون آن موقع نوشابه نبود، شربت و خوراکی دست پیچ خانگی می دادند. این همه فرش قابل کرایه نبود لذا مردم فرش های خانه خود را آورده بودند یعنی در هیچ خانه ای دیگر فرش پیدا نمی شد. از خانه خود ما بگیر تا خانه های پایین تر و بالاتر. در روز به دنیا آمدن ولیعهد طاق نصرتهای متعدد زده بودند. برای محل تولد هم چند ماه قبل درمانگاهی را تخریب کردند و بیمارستان فرح پهلوی سابق و مادران فعلی را در همان منطقه باغ فردوس ساختند. جلوی بیمارستان هم طاق نصرت زدند.

مرحوم پدرم صبح های خیلی زود سر کار می رفت و ظهر می آمد که سر بزند و کارها را بررسی کند قبل از اینکه زن شاه را برای زایمان بیاورند و بعدازظهر هم که از خانه بیرون می آمد قبل از اینکه به هر کاری برسد، باز به اینجا سر می زد. روزی که فرح را برای زایمان آوردند، هیچ حفاظتی هم وجود نداشته و خود بچه های پایین شهر حفاظت از ملکه را برعهده گرفته بودند. پدرم ماشینی داشت که این ماشین را زیر طاق نصرت می گذاشت. یعنی رو ماشین به طرف شرق، ته ماشین به طرف غرب، کنار طاق نصرت می ایستاد و آنجا پیاده می شد و همه می شناختند که این ماشین چه کسی است. علم آمد و یکسری کارها را انجام داد و سرهنگ نصیری که فرمانده گارد شاهنشاهی بود وقتی آمد، با اینکه می دانست، این ماشین برای کیست حالا یا دنبال این می گشت که به یک فرمی رفاقتی ایجاد کند یا دنبال این می گشت که قدرت خود را ثابت کند، شروع به داد زدن کرد و گفت «این ماشین مال چه کسی است> این را بردارید». مرحوم پدرم محلش نگذاشت ولی نصیری با اینکه از مردم شنید مال چه کسی است به فریاد زدن ادامه داد. مرحوم پدرم یک سیلی در صورتش می زند و می گوید که ما خلاف وعده نکردیم. اصلا قرار نبود که شما بیایید و چه کسی گفته که شما بیایید؟ علم آمد و روی پدرم را بوسید و گفت که شاه در راه است و الان می رسد؛ حالا که کار را انجام دادید، چرا خرابش می کنید؟ به آقای نصیری هم داد و فریاد و ناسزا می گوید که قرار نبود کسی را برای حفاظت بگذارید. به هر صورت نظرش را جلب می کند و زمانی که شاه داخل بیمارستان شد، در سینی منقلی که داشتند، اسپند دود می کردند.

پدرم سینی را از دست اسپندچی می گیرد و دست نصیری می دهد و جلوی شاه می گوید «برای اربابت اسپند دود کن». او هم چاره ای نداشته و می گیرد. برای همین یک کینه بسیار خرکی از این به بعد پدرم و نصیری نسبت به هم داشتند. دیگر به حدی رسیده بود که پدرم هرجا وارد می شد افرادی که کنارش بودند شروع به فحش دادن به نصیری می کردند. نصیری آن موقع دیگر فرمانده گارد هم نبود و رئیس شهربانی بود. ولی اینها فحش می دادند و پدرم خوشش می آمد و اگر در رستورانی بودند، پول میزشان را حساب می کرد! اینها را به نصیری می گفتند و می دانست.

مرحوم پدرم فشار روی ملت و گندکاری هایی که ساواک می کرد را می دید. آن موقع مسئله کشف حجاب و بی چادری اصلا در محله ما نبود، اگر کسی از لس آنجلس هم می آمد باید چادر به سر می کرد و رد می شد والا اجازه این کار را نداشت. لذا اینها تقریبا تغییر و قدم گذاری به تاریخ تمدن بزرگ بود که شاه می گفت. در واقع طیب ها یک ستون و سد مقابل این حرکت بودند و باید از بین می رفتند. سال 42 هم به همین حالت بود.

قبل از واقعه 15 خرداد دو اتفاق می افتد. سال 41 پدرتان جمعیت کثیری را سمت نخست وزیری در اعتراض به شهردار آن زمان می برد. اتفاق دیگر هم بحث محرم بوده که عکس امام را روی علم تکیه خود می زند و ….

البته قبل از 42، را درست می گویید. هرچند که بین 40 یا 41 مشکوکم. ماجرا از این قرار بود میدان خیابان ری شکل سابق خودش را داشت، مرحوم پدرم گوسفندان زیادی را از ابتدای سال نگه می داشت و اینها در میدان می چریدند و در شروع محرم به تواتر ذبح می شدند و خرج خورد و خوراک کسانی بود که برای عزاداری می آمدند. اصلا مردم احترام می گذاشتند و کاری به اینها نداشتند. آن موقع به نظرم اواخر خرداد یا اوایل تیر بود، من هم در میدان بودم، ساعت 8 صبح پدرم جلوی حجره ایستاد. آن موقع دستش را روی ستونی زده بود و داشت نگاه می کرد و بار هم در حال فروش بود. دو، سه تا جیپ داخل میدان آمدند و از در باسکول شرقی داخل شدند. تقریبا جلوی در سه حجره ما ایستادند، از چند نفر پرسیدند که چرا اینجا را تمیز نمی کنید؟ چرا اینجا دستشویی ندارید؟ آن موقع میدان، دستشویی عمومی داشت که افراد به آنجا می رفتند. بعد از آن هم به گوسفندها گیر دادند، درحالی که هیچکس جواب نمی داد. پدرم هم دستش به ستون است ولی بی خیال ایستاده و با اینها حرف نمی زند. به مرحوم پدرم رسیدند و پرسیدند که این حجره ها مال کیست؟ اما پدرم جواب نداد. شهردار کوتاه قدی بود که به شانه مرحوم پدرم زد و گفت «مگر با تو نیستیم؟ زبان داری، یک کلمه جواب بده». پدرم گفت «برو دنبال شر نگرد. برو سوال کن از من چرا می پرسی؟» گفت «از شما بپرسیم، چه می شود؟»، سیلی اول را خورد و 6، 7 متر سکندری خورد.

مردم می ریزند جیپ ها را چپ می کنند، بنزین و کبریت و جیپ ها را آتش می زنند و این 5، 6 نفر را هم جنازه هایشان را از زیر دست و پای مردم درمی آوردند. آن روز پدرم بالای یک چهارپایه رفت و یک الفاظ بسیار بدی گفت که اگر کسی از حالا به بعد کار کند، چنین و چنان است. همه کار را زمین گذاشتند یعنی 8 صبح کار تعطیل شد. ما از درب شرقی میدان که بیرون آمدیم تا به میدان شاه برسیم، پرچم های ایران و پرچم سرخ امام حسین و پرچم سبز آمد. به میدان شاه نرسیده، تقریبا 100 هزار نفر آدم جمع شد. میدان گمرک، میدان عباسی، میدان شوش و تمام میادین بستند و راه افتادند چون فشار زیادی روی مردم بود. اینها حرکت کردند و به سمت خیابان کاخ سابق و فلسطین فعلی آمدند. شاه سفر بود و جمعیت به جلوی نخست وزیری آمدند و مردم هم هرچه بخواهید، می گفتند. از دفتر نخست وزیری پیغام آمد که به طیب بگویید بفرمایید داخل. پدرم گفت «من چرا؟ اینجا بزرگترهای میدان هستند! 10 نفر بزرگتر میدان و ریش سفید همراه من هستند. ادب کن و اول آنها را دعوت کن». گفت آقا خواهش می کنم بزرگترها بفرمایند داخل ناهار بخورند و صحبت کنند. پدرم گفت که کسی داخل نمی آید و اگر قرار است ناهار داده شود باید به همه این جمعیت ناهار داده شود. اینها از صبح بوده اند. خوب یادم است چون خودم آنجا بودم. حدود 15 تا کامانکار ارتشی آمد که عقب اینها دیگ برنج و خورشت قیمه بود. یک نان های بربری مانند دراز بود که پشتش خاک داشت. اینها ظروف مربوط به سربازها را پر از برنج و خورشت می کردند و دست مردم می دادند. بعد پدرم با آن 7، 8 نفر بزرگ میدان داخل رفتند و علم را دید و با او نشست صحبت کرد و مسائل را گفتند.

وقتی برگشتیم بیرون به صبح نرسیده، شهردار، رئیس شهربانی و حتی پاسبان های پست و نظافتچی ها همه عوض شدند.

در سال 42 هم عکس های بسیار زیبایی از حضرت امام -که آن موقع ایشان را آقا خطاب می کردیم و بعد انقلاب 57 لقبشان امام شد- با ریش و سر سیاهی به تعداد 10 هزار تا گرفتند و پدرم گفت که روی علامت ها بگذارید. عکس آن علامت الان هست که عکس امام روی آن نصب است و این سندی در دادگاه سال 42 بر علیه پدرم بود که تو با این کار می خواستی نظام شاهنشاهی را ساقط کرده و نظام روحانیت را برپا کنی.

پدرم 6 ماه یکبار به قم می رفت و چیزی حدود دو ساعت با آقای بروجردی خلوت می کرد. هیچکس هم نمی دانست که به هم چه می گویند. کارها و تسویه حسابش را می کرد و وجوهاتش را پرداخت می کرد. سال 40 بود یا 41 آن موقعها پرده های تکه تکه به پنجره ها می زدند و درحالی که گوشه ای از پرده کنار رفته بود من از آن گوشه نگاه می کردم، دیدم که پدرم سرش را روی زانوی آقای بروجردی گذاشته و گریه می کند.

این واقعه مربوط به چه زمانی بود؟

عاشورای سال 42 حدود نهم و دهم خردادماه بود. چون 6، 7 روز بعد از آن 15 خرداد را داشتیم. این عکسها را روی تمام علامتها زدیم.

پدرتان فقط به خاطر اینکه امام را دوست داشت، این کار را کرد؟

نه او اصلا امام را ندیده بود.

پس چطور عکس امام را روی جلوترین 32 تیغه، گذاشت؟

روی علامت های دیگر هم زده بودیم ما 32 تا علامت داشتیم به اضافه بیرق ها و پرچم ها که همه مملو از عکسهای امام بود. یکی از نمایندگان امام خبر آورد که امکان دارد جلوی دسته یا نشست ما گرفته شود. آقای مهدی عراقی قبل از آن پیغام دادند که اگر به مسجد حاج ابوالفتح در میدان شاه برسید می خواهند که جلوی دسته جات را بگیرند. پدرم هم گفت که جرات نمی کنند و بخاطر اینکه اثبات کنند، عکسهای حضرت آقا را هم بدهید که ما جلوی دسته جات بزنیم. اینها شعبان جعفری را آماده کرده بودند چون قبل از آن هم مسئله فیضیه پیش آمده بود و در فیضیه طلاب را زده و از بالای پشت بام به پایین انداخته بودند. فجایع زیادی در حق طلاب بیچاره ای که آن زمان به خاطر مسائل مالی یک وعده غذا می خوردند، کرده بودند. این را که به پدرم گفتند. او هم سرش برای اینکه چنین مسئله ای پیش بیاید، درد می کرد؛ درنتیجه گفت حالا که اینطور است ما عکس های امام را روی پرچم ها، علامات و کتل ها می چسبانیم که اینها بدانند ما هیچ وحشتی نداریم. ما یک دسته 100 تا 150 نفری هم داشتیم که در حاشیه دسته حرکت می کردند که اگر به جایی خوردند، باشند. آن موقع مسئله حیثیت خیلی مهم بود. البته شعبان جعفری جرات این غلطها را نمی کرد ولی اینکه بگویند یک عده آمدند و جلوی دسته طیب خان را گرفتند، اصلا دیگر دنیا تمام می شد.

هنوز هم مشهور است وقتی دسته حاج طیب می آمد، همه دستجات کنار می ایستادند.

دسته جات از داخل تکیه که حرکت می کرد، سر دسته از ته خیابان ری به سمت سرچشمه می پیچید، ته دسته هنوز توی تکیه بود! ماشین های کمپرسی در سطح شهر می گشت و آدم برای این دسته جمع می کرد. ما 5، 6 تا موزیک کامل داشتیم. یعنی موزیک شهربانی را از قبل می دیدند، می آمد و لباس مشکی می پوشیدند. موزیک ژاندارمری، موزیک نیروی هوایی و نیروی زمینی در فواصل مختلف دسته، مارش عزا می زدند. به هر صورت مرحوم پدرم آن روز دستور خرید این عکسها را داد و من عکسش را دارم و در یک کتابی است که خیلی از سوالات را پاسخ داده ام. ولی متاسفانه این آقایان دانشمندان فعلی که هیچ کدام از پروفسورها کمتر نیستند، قیاس به نفس کرده و بعد تصمیم می گیرند و بعضا مسائل حاشیه را در نظر نمی گیرند که اصلا این چه ربطی داشت و چرا اصلا طیب به 28 مرداد ورود کرد؟ درحالی که ربط قضایا، حضرت آیت الله کاشانی، آیت الله بهبهانی و آیت الله بروجردی بود. پدرم 6 ماه یکبار به قم می رفت و چیزی حدود دو ساعت با آقای بروجردی خلوت می کرد. هیچکس هم نمی دانست که به هم چه می گویند. کارها و تسویه حسابش را می کرد و وجوهاتش را پرداخت می کرد. من در حیاط منزل آقای بروجردی با پسرش که داماد حضرت امام است، سالها بازی می کردیم. ما در حیاط بازی می کردیم تا صحبتهای مرحوم پدرم با آیت الله بروجردی تمام شود. نمی دانم سال 40 بود یا 41 آن موقعها پرده های تکه تکه به پنجره ها می زدند و درحالی که گوشه ای از پرده کنار رفته بود من از آن گوشه نگاه می کردم، دیدم که پدرم سرش را روی زانوی آقای بروجردی گذاشته و گریه می کند. البته صدایشان بیرون نمی آمد که من بشنوم. آیت الله بروجردی هم دلالت هایی می کرد. بعد از یکساعت هم مرحوم پدرم می آمد و خداحافظی می کرد. البته تمام سال میوه منزل آقای بروجردی را از تهران می فرستاد. یعنی اصلا شک نکنید که میوه ای بیاید و ایشان از تهران آن روز با آن وسایل نقلیه به قم نفرستد. یعنی آنقدر به آیت الله بروجردی علاقه داشت.

اما سال 42 که این مسئله بوقوع پیوست، 6 ماه قبل حضرت آیت الله بروجردی فوت شده بود. یعنی کسی که پدرم از او تقلید می کرد، مقلدش فوت شده بود و هنوز هم به جایی نرسیده بود که نفر جدیدی جایگزین شود که قیام 15 خرداد شد و او را گرفتند و بعد هم زندان رفت.

ماجرایی که مهدی عراقی برای برگزاری مراسم در یک مسجد از مرحوم طیب کمک خواست مربوط به عاشورای همان سال بود؟

خیر، آنها یک مراسمی قبل از آن در مسجد حاج ابوالفتح داشتند. خیلی جلوتر از سال 42. به آنها گفته بودند که دار و دسته طیب این مراسم را بهم می زنند. آقای عراقی خودش می فرماید که رفتم با امام صحبت کردم و گفتم که چنین مسئله ای است اما امام گفته بودند «طیب این کار را نمی کند چون در به در دنبال فرصتی می گردد که برای امام حسین سینه بزند و گریه کند ولی برو با او صحبت کن». آقای عراقی به منزل ما آمد و صحبت کرد و پدرم گفت که اصلا با من چنین صحبتی نشده و بشود هم نمی کنم. اینها در زمینه مسئله فیضیه هم با من صحبت کردند و گفتم که من اهل این کارها نیستم. من هیچ موقع روی خانواده عصمت و طهارت دست بلند نمی کنم و اینها هم طلاب جوان هستند و به من ربطی ندارد. شما برو و ناراحت مسئله نباش. از آن طرف پیغام می دهند چون دار و دسته شعبان قرار بوده این کار را بکند، چنین داستانی را با طیب خان صحبت کرده ایم و ایشان گفته که بروید راحت کارتان را انجام دهید. همان روز نزدیک 100 نفر به صورت غیرمستقیم کنار مسجد بودند که اگر شعبان جعفری ورود کند آنجا لت و پارش کنند که هیچوقت شعبان هم در آن روز ورود نکرد. اما سال 42 آقای عراقی تشریف آوردند و گفتند که قرار است جلوی دسته ایجاد موانع بکنند که پدرم نیز گفت حالا که می خواهند این کار را بکنند ما هم این کار را می کنیم.

این مانع از طرف شعبان بود؟

نخیر از طرف دستگاه. شعبان جعفری جرات این کارها را نداشت. شعبان یک دعوا در لنگرود کرد و درحالی که مست بود، یک چک زده بود و به زندان افتاده بود. همان جا در زندان توبه می کند و فردا صبح هم دیگر در تمام عمرش لب به هیچی نزد. شعبان، گردن کلفت نبود.

علم به پدرم پیغام داد که دسته عزاداری تان حرکت کند، ایرادی ندارد ولی عکسهای آخوندی که روی پرچم ها و علامت زده اید را بردارید. پدرم گفت این آخوند، مرجع تقلید مردم است و من نزدم، مردم آمده اند و زده اند. او مرجع تقلید است و می خواهید که مرا نفرین کنند؟! اگر جرات داری برو خودت یکی از عکسها را بکن.

این خبر را آقا مهدی عراقی داد؟

نه تنها آقای عراقی بلکه خیلی ها بازگو می کردند چون حرکت دسته جات را ممنوع کرده بودند و گفته بودند هیچ دسته ای در سال 42 نباید حرکت کند مگر اینکه مجوز بگیرد. پدرم که اهل گرفتن مجوز نبود و اصلا بهاء نمی داد. ما شب تاسوعا برای حرکت دادن دسته آماده می شدیم و این عکسها را زده بودیم. آقایی به نام رسول پرویزی که نویسنده بود و کتابی هم نوشته بود و قد بلندی داشت، با یکی از ماشین های نخست وزیری جلوی تکیه آمد و پیاده شد و به سمت پدرم رفت. من هم بچه بودم و آنجا می گشتم. با پدرم حال و احوال کرد و گفت که آقای علم پیغام دادند که دسته تان حرکت کند، ایرادی ندارد ولی عکسهای آخوندی که روی پرچم ها و علامت زده اید را بردارید. پدرم گفت این آخوند، مرجع تقلید مردم است و من نزدم، مردم آمده اند و زده اند. من جرات نمی کنم که دست بزنم او مرجع تقلید است؛ می خواهید مرا نفرین کنند؟! گفت «آخر شما گفته اید». گفت «من نگفته ام اگر جرات داری برو خودت یکی از عکسها را بکن». رسول پرویزی برگشت و تا وقتی دسته راه بیفتد سه بار آمد که آقای علم خواهش کرده اند و شاه هم گفته که عکس نباشد ولی پدرم گوش نکرد. ما آخوندی به نام آقای نهاوندی داشتیم که هر سال بالای منبر می رفت قبل از اینکه بالای منبر برود از پدرم اختیار می گرفت که هرچه دلش می خواهد بالای منبر بگوید. پدرم هم می گفت هرچه دلت می خواهد با مسئولیت من بالای منبر بگو. خلاصه اینکه آن شب دسته را راه انداختیم و بدون مشکل شام هم دادیم. فردا نه پس فردا روز عاشورا دوباره همان آش و همان کاسه….

آقای نهاوندی علیه حکومت پهلوی چه مطالبی می گفت که قبل از سخنرانی از مرحوم طیب اجازه می گرفت؟

فقط فحش نمی داد ولی حرف هایی که می زد از فحش بدتر بود. البته بعد از سال 42 خبری از او نشنیدم و نمی دانم چه اتفاقی برایش افتاد. روز عاشورا دسته را راه انداختیم، روی علامت ها نیز عکس حضرت امام بود حتی روی علامت ها یک جای خالی نیز وجود نداشت. یکی از ادله دادگاه نظامی برای متهم کردن پدرم درباره بر هم زدن نظم کشور همین بود که عکس دیگری غیر از عکس شاه را روی علامت های دسته عزاداری زدید و هدف هم براندازی رژیم پهلوی بود. روز عاشورا نیز هیچ کس جرأت جلوگیری از حرکت دسته را به خود نداد. 5-6 روز بعد یعنی 15 خرداد 42 مسئله قیام مردم اتفاق افتاد. قسمت اعظم کسانی که به طرف مکان های مختلف تهران حرکت کردند از میدان و همه هم با چوب دستی های بلند بیرون آمدند. عکس های این اتفاق را هم گرفته و به پرونده پدرم ضمیمه کرده بودند. در واقع قیام مردم را به او نسبت دادند.

پدرم چوب دستش نبود و ارتباطی هم با این نداشت که جمعیت خارج شده از میدان قرار است کجا را بگیرند اما سازماندهی داخل میدان بدون اطلاع پدرم نبود. به عبارت دیگر بدون اطلاع پدرم چیزی از میدان بیرون نمی آمد و به داخل میدان هم نمی رفت. یعنی او به همه تحرکات میدان محیط بود.

منظورتان این است که پدر شما با قیام 15 خرداد ارتباطی نداشت؟

نمایش قضایا این بود که پدرم چوب دستش نبود و ارتباطی هم با این نداشت که جمعیت خارج شده از میدان قرار است کجا را بگیرند. اما سازماندهی داخل میدان بدون اطلاع پدرم نبود. به عبارت دیگر بدون اطلاع پدرم چیزی از میدان بیرون نمی آمد و به داخل میدان هم نمی رفت. یعنی او به همه تحرکات میدان محیط بود. از ورامین هم بچه ها راه افتادند در پل خیرآباد دچار گرفتاری شدند. آنها هم داشتند می آمدند که به جمعیت داخل میدان بپیوندند.

سه روز بعد از قیام 15 خرداد که پدر شما را دستگیر کردند، شما در محل دستگیری حضور داشتید؟

آن روزها مادرم خواهر کوچکم را حامله بود، از بعد از ظهر روز 15 خرداد تلفن ها به خانه ما شروع شد که «طیب خان تیر خورده» و «طیب خان را گرفتند». بعضی از این تلفن ها را پدرم جواب می داد و می گفت این حرف ها چیست که می زنید. شایعه این بود که پدرم را می خواهند دستگیر کنند. 17 خرداد بود، من دچرخه سوار بودم از خیابان لرزاده پیچیدم که بیام داخل خیابان پارک دیدم جلوی مسجد لرزاده ماشین پدرم وسط خیابان است. پدرم از در جلوی طرف شاگرد و عموی‌ام از طرف راننده پیاده شده‌اند و در حال صحبت با هم هستند. به آنها نزدیک شدم. دیدم پدرم می گوید «داداش یکسره به من پیغام می دهند برو؛ من برای چی باید بروم، کسی می رود که می ترسد. من هیچ مسئله و مشکلی ندارم.»

عموی من نیز می گفت «حالا داداش چند روز سرکار و خانه نرو». خلاصه با دچرخه به سمت خانه حرکت کردم. گویا عموی من بالاخره توانسته بود پدرم را راضی کند که شب خانه نماند. پدرم آمد و شام خورد و ماجرا را به مادرم گفت و اضافه کرد «داداشم هم گفته خانه نمانم.» مادر نیز گفت «حالا که حاجی هم گفته بهتره حرفش را گوش کنی» بالاخره پدرم راضی شد که آن شب خانه ما و خانه همسر اولش نماند و به خانه شوهر خواهر زنش رفت اما فردا صبح به جای آنکه سرکار نرود حتی یک ساعت زودتر رفت. ساعت 8 صبح 18 خرداد دو ماشین شهربانی به داخل میدان می آیند. سروان طیّبی معاون کلانتری منطقه از ماشین پیاده می شود و به پدرم می گوید تیمسار نصیری رئیس شهربانی شما را خواسته لطفا تشریف بیاورید. پدرم می گوید شما بروید من می آیم. بعد کلید گاوصندوق و چاقوی درون جیبش را به دست عموی‌ام می دهد و سوار ماشین می شود و به اداره شهربانی رو به روی وزارت خارجه می رود. پیاده که می شود چند پله ای بالا نرفته بود که سروان طیّبی می آید و می گوید «طیب خان این تیمسار نصیری با ما هم بد است اگر بفهمد که دستبند به شما نزدیم به ما سخت می گیرد اجازه می دهید دستبند بزنیم؟» پدرم اجازه می دهد. جلوی در شهربانی به پدرم دستبند می زنند. چند قدم داخل شهربانی نرفته بودند دوباره سروان طیبی می گوید «تیمسار نصیری آدم کثیفی است ایراد می گیرد اگر اجازه دهید پابند به شما بزنیم دستبند را باز کنیم». پدرم اجازه می دهد. آنها پابند را که زدند دیگر دستبند را نیز باز نکردند. جلوی در اتاق نصیری، آقایی به نام حسین آقا مهدی بزرگ محله شکوفه را با دستبند و پابند می بیند، می گوید «حسین تو را برای چی آوردند» او هم یک فحشی می دهد و می گوید «من را هم خواسته است».

یک ربعی جلوی در بودند بعد داخل اتاق می روند، تیمسار نصیری هم پشت میزش بود. 10 دقیقه ای می ایستند نصیری در این مدت سرش را بالا نمی کرده که پدرم و حسین آقا مهدی را ببیند، در واقع طوری نمایش می داده که گویا کسی داخل اتاقش نیست. پدرم و حسین آقا مهدی هم زرنگ بودند و با سرفه و صاف کردن صدا به نصیری می فهمانند که سرش را بالا کند. نصیری به محضی که سرش را بالا می آورد شروع به فحش ناموسی دادن به حسین آقا مهدی می کند. حسین آقا مهدی آن موقع 180 کیلو گرم وزن داشت و در واقع یک توده گوشت متحرک بود. پدرم می فهمد که بعد از حسین آقا مهدی فحش ها متوجه او هم شاید بشود، می گوید «تیمسار قرار به فحش دادن نداشتیم، اگر جرمی کردیم بگو». نصیری جواب می دهد «اگر فحش بدهم می خواهد چه شود؟» پدرم می گوید «من هم جواب می دهم خودتی و تازه زن و بچه ات را هم اضافه می کنم». نصیری می گوید « برو مادر …» این را که می گوید، داخل اتاق سرباز نبود. پدرم از یک متری می پرد روی میز نصیری و او را با صندلی گردون زمین می زند دستبندش را به قصد کشت دور گردن نصیری می اندازد. با سر و صداهایی که می شود سربازها می آیند و آنها را جدا می کنند. خلاصه پدرم فحشی نمی ماند که به نصیری ندهد.

تیمسار نصیری می گوید «تو گور خودت را کندی». پدرم می گوید «تیمسار من 20 سال پیش باید در بندرعباس می مردم پس من را از این حرف ها نترسان». از پله ها که می آیند پایین پدرم یکی از بچه های باغ فردوس به نام احمد طاهری را می بیند. احمد طاهری دانشگاه افسری رفت و آن موقع ستوان دو بود، بعد هم سرهنگ و فرمانده آگاهی شد، الان هم به رحمت خدارفته است. او کسی بود که بچه های پایین شهر دوستش داشتند. پدرم در درگیری که با نصیری داشت دکمه سردست طلایش پاره می شود، دکمه سردست را به احمد طاهری می دهد و می گوید «این دکمه را بی زحمت به بچه ها بده و ماجرایی که من می بینم تبعید خواهم شد به اکبر بگو پول بیاورد راه آهن». یعنی پدرم فکر نمی کرد کار بیشتر از اینها بیخ داشته باشد. ما دیگر پدرم را تا 3.5 ماه بعد ندیدیم و هیچ کس یا سازمانی هم به ما اطلاعی از حال او نداد.

گویا در جلسه دادگاه خیلی مرحوم طیب را تحت فشار قرار می دهند که اتهامی را متوجه امام کند اما او زیر بار نمی رود. چه طور پدرتان با وجودی که هیچ ارتباط کلامی تا آن زمان با امام نداشت، جلوی فشارها ایستادگی می کند و حاضر نمی شود کلامی علیه امام به زبان آورد؟

امام سید بود در قاموس مشتی های پایین شهر، سید یک احترام خاص دارد. یعنی اگر سیدی در محفلی وارد می شد همه حتی بزرگترین مشتی هم پیش پای او بلند می شدند. لذا وارد کردن اتهام دروغ کار هیچ مشتی نبود. آنها همدیگر را به قصد کشت می زدند ولی هیچ کدام بر علیه دیگری نمی رفت شکایت کند مگر یکی از آنها می مرد که در آن صورت دولت شاکی می شد.

اتهام پدرتان چه بود؟

آنها از پدرم می خواستند که «جلوی امام بگوید تو پول دادی تا من این قضایا را به پا کنم». پدرم نیز زیر بار گفتن این جمله نمی رفت.

اگر پدرم اتهام پول گرفتن از امام را می پذیرفت در مقابل امام را می کشتند و دیگر انقلاب سال 57 رخ نمی داد. حتی با اطرافیان پدرم صحبت کردند تا آنها بیایند و پدرم را نصیحت کنند که «اگر قبول کند چنین جمله ای را بگوید نه تنها از زندان آزاد خواهد شد بلکه هر آنچه دارد دوبله می گیرد.» پدرم در مقابل این حرف ها می گفت «امکان ندارد، من عمری است حسین حسین می کنم بعد بروم به پسر فاطمه زهرا تهمت دروغ بزنم».

اگر پدرتان آن جمله را می گفت آزاد می شد؟

بله، البته اگر می گفت در مقابل امام را می کشتند و دیگر انقلاب سال 57 رخ نمی داد. حتی با اطرافیان پدرم صحبت کردند تا آنها بیایند و پدرم را نصیحت کنند که «اگر قبول کند چنین جمله ای را بگوید نه تنها از زندان آزاد خواهد شد بلکه هر آنچه دارد دوبله می گیرد.» پدرم در مقابل این حرف ها می گفت «امکان ندارد، من عمری است حسین حسین می کنم بعد بروم به پسر فاطمه زهرا تهمت دروغ بزنم». فشار زیادی می آورند تا به این اتهام اقرار کند. در نهایت پدرم می گوید «من را ببرید این را جلوی خود او بگویم».

امام در یک خانه ای آن زمان تحت الحفظ بود، یعنی نمی گذاشتند کسی به آن خانه تردد کنند. بعدها ما سه-چهار مرتبه رفتیم آنجا حضرت امام را دیدیم. نصیری همراه یک اکیپ پدرم را از زندان عشرت آباد به آن خانه منتقل کرد تا امام و پدرم را با هم رو به رو کند. قبل از ورود به اتاقی که امام در آن بود، پدرم شروع به داد زدن می کند «پیرمرد تو مرد خدایی، پسر فاطمه ای، چه زمانی من را دیدی، کجا به من پول دادی، چرا به این از خدا بی خبرها گفتی به من پول دادی تا انقلاب راه بیاندازم»، یعنی با گفتن این جملات به امام پیام می دهد که من اقرار ندادم. امام نیز همان جا می گوید «تو مرد آزاده ای هستی» و لقب حُر را به مرحوم پدرم می دهد.

یعنی در آن خانه امام و پدرتان همدیگر را می بینند؟

بله، برای اولین بار همدیگر را رو در رو می بینند.

در واقع دیدار پدرتان با امام مهرماه انجام شد.

بله، امام مدت کوتاهی در زندان بود، بعد تحت الحفظ در خانه ای حضور داشت.

بعد چه شد؟

پدرم که از اتاق بیرون آمد تا برود سوار جیپ شود، نصیری به پدرم می گوید «طیب خان این دفعه دیگر رفتی»، پدرم جواب می دهد «تیمسار آن دفعه هم گفتی رفتی ولی الان اینجام. حالا تو مساعدت کن تا من زودتر از این نکبت خلاص شوم». 10 -15 روز بعد دادگاه تجدید نظر برگزار شد و از 5 نفری که دادگاه اول حکم به اعدام آنها داده بود، دادگاه تجدید نظر فقط دو نفر مرحوم پدرم و مرحوم حاج اسماعیل رضایی را محکوم به اعدام کرد. 20 روز آخر بود پدرم غذای بیرون نمی خورد. به دادستان گفتیم «اجازه بدهید برای او غذا ببریم» دادستان هم اجازه داد.

ما در قابلمه کوچک غذا نمی بردیم چون می دانستیم پدرم ببیند قابلمه را پرت بیرون پرت می کند. پس غذا را به تعداد زندانی ها و کادر نگهبانی می بردیم. 15 روزی این کار را انجام دادیم. آخرین دفعه ای که غذا بردیم شب جمعه بود دیدیم در بسته است. سرباز جلوی در را صدا زدیم گفتیم «غذا برای زندانی آوردیم، اجازه بده به داخل زندان برویم.» گفت «اجازه ورود با من نیست به آن آقا بگویید». یک آقایی از ساواک با کروات آنجا بود. ماجرا را برای او تعریف کردیم قبول نمی کرد که غذا را داخل زندان بیاوریم، در حین صحبت کردن با او بودیم تا رضایتش را جلب کنیم که دیدیم فرمانده زندان آمد و اجازه داد وارد شویم. ما در محلی که ایستادیم دیدم پدرم داخل جیپ بین دو سرباز جلوی در است ولی جرأت نمی کردم به مادرم ماجرا را بگویم که پدرم داخل آن جیپ است چون می دانستم مادرم پس می افتد وقتی ببیند پدرم را برای اجرای حکم دارند منتقل می کنند اما یک دفعه دیدم پدرم متوجه ما شد و صدای بلند مادرم را به اسم من صدا می زند و می گوید «بیژن بیژن». آن موقع رسم بود که پدر خانواده همسر خود را به اسم پسر بزرگ صدا می زد.

من واکنشی نشان ندادم چون می دانستم پدرم با من کاری ندارد. مادر برگشت پدرم را دید که با ناراحتی می گوید «یک ساعتی منتظر شما هستم، کجا هستید؟» مادر گفت «یک ساعتی هست آمدیم نمی گذارند داخل زندان بیاییم». ما را به داخل اتاقی بردند و رو به روی هم نشستیم. یک حالت الوداعی با ما داشت، من متوجه صحبت هایش نمی شدم. به من نصحیت می کرد که «مراقب برادرها و خواهرت باش» یک مشت شکلات هم به من داد. من این شکلات ها را داخل جیبم ریختم، هیچ وقت یکی از آنها را هم نخوردم بلکه سال ها شکلات ها را پشت قاب عکسش نگه داشتم. پدرم گفت زمان اجرای حکم اعدام نزدیک است، مادرم معتقد بود پدرم در اشتباه است اما پدرم گفت «نه به همین خاطر دارند من را منتقل می کنند». خلاصه پدرم خداحافظی کرد و رفت؛ مادرم نیز غش کرد و افتاد.

وقتی داشتیم از پادگان عشرت آباد به سمت میدان خراسان و خانه برمی گشتیم این فاصله کوتاه برایم خیلی طولانی به نظر رسید. فردای آن شب هم ما را به زندان هنگ یک زرهی یا پادگان قصر خواستند. پدرم را برای آخرین مرتبه دیدیم و وصیت کرد، بعد هم او را برای اجرای حکم بردند.

مهدی عراقی در خاطرات خود این طور تعریف می کند که سال 58 با امام سر قبر طیب رفتیم. نشستیم که فاتحه بخوانیم دیدیم امام هم نشست، یک ربعی کنار مزار طیب بود. گفتیم نکند امام نمی تواند بلند شود برویم به ایشان کمک کنیم. وقتی برای کمک نزدیک رفتیم دیدیم امام دارد گریه می کند و با سنگ به قبر طیب می زند و می گوید تو را به آن اربابت قسم می دهم که وصی ما هم پیش اربابت بشو»

خاطرم هست سال 66 یا 67 بود من از در جنوبی میدان داشتم خارج می شدم. یکی صدا زد «بیژن خان»، برگشتم یک نفر با چهره آشنا را دیدم اما نشناختم. از ماشین پیاده شدم با هم کنار سنگ های کنار خیابان نشستیم. گفت «من محمد عروسم». در جمع زندانیان 15 خرداد یک نفر سیه چرده، با قدی بلند و بدنی عضلانی بود که به او می گفتند عروس. خلاصه کلی از او عذرخواهی کردم که نشناختمش. به من گفت «کلی دنبالت می گشتم تا پیامی از پدرت بدهم.» هرچه اصرار کردم به داخل حجره برویم قبول نکرد، گفت «آن پنجشنبه آخری که غذا آوردید ما آن غذا را خوردیم، ما را حلال کن» گفتم «نوش جان تان، ما هر روز غذا می آوردیم». گفت «آن روز پدرت را به دادگاه برده بودند تا حکم تجدیدنظر را به او ابلاغ کنند. ساعت 4 بعد از ظهر پدرت برگشت و همه وسایلش را به دیگران بخشید. سپس جلوی درب سلول من آمد و صدام زد محمد آقا محمد آقا. من خجالت می کشیدم بیرون بروم چون همه ما با هم بودیم اما به من حکم زندان و به پدرت حکم اعداد دادند. خلاصه جواب دادم جانم طیب خان، پدرت صورت من را بوسید حلالیت طلبید و گفت من آقا را نمی بینم شما جوان هستید و آقا را می بینید اگر روزی آقا را دیدید به او بگویید طیب گفت قربان جدت برم همه شما را دیدند و خریدند، من ندیده شما را خریدیم. بعد هم رفت.

محمد عروس می گفت: من این داستان را سال 58 در دیداری که با حضرت امام به عنوان زندانیان 15 خرداد داشتیم آخر جلسه تعریف کردم و گفتم یک پیغامی از طیب حاج رضایی دارم. امام فرمود رحمت الله علیه، پیغام چیست؟ و داستان را گفتم، آنجا دیدم یک اشکی در چشمان امام حلقه زد.» پدرم وصیت کرد «زیر پای مردم و در کنار قبر مادرش خاکسپاری شود و قبرش داخل مقبره نباشد.» آقای مهدی عراقی در خاطراتش تعریف می کند که «بعد از آمدن زندانیان 15 خرداد 42، امام منقلب شد و به من فشار آورد که می خواهم حرم حضرت عبدالعظیم سر خاک طیب بروم. هرچه اصرار کردیم وضع مملکت خراب و اسلحه دست همه است، امام قبول نکرد بالاخره ماشین آمد من، سید احمدآقا و امام عقب نشستیم و دو پاسدار جلو بودند. وقتی رسیدیم از واحد مستقر در حرم حضرت عبدالعظیم سئوال کردم کسی مزار طیب را می شناسد؟ همه می شناختند، یک نفر آمد و به باغچه علیجان سر قبر طیب رفتیم. نشستیم که فاتحه بخوانیم دیدیم امام هم نشست، یک ربعی کنار مزار طیب بود. گفتیم نکند امام نمی تواند بلند شود برویم به ایشان کمک کنیم. وقتی برای کمک نزدیک رفتیم دیدیم امام دارد گریه می کند و با سنگ به قبر طیب می زند و می گوید تو را به آن اربابت قسم می دهم که وصی ما هم پیش اربابت بشو» (بغض و چند ثانیه ای سکوت)

ما سال 58 در قم به دیدار حضرت امام رفتیم. خیلی زیاد محبت کردند و در آن دیدار سراغ آن پسر بچه 10 -11 ساله که سال 42 در همان خانه تحت الحفظ او را دیدند گرفتند. سال 58 من 26 سالم شده بود. خودم را معرفی کردم، امام مرا بوسید. امام احوال ما را برای اولین بار بعد از سال 42 پرسید.

بعد از شهادت مرحوم پدرتان تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 حدود 15 سال فاصله بود، در این 15 سال آیا انقلابیون با خانواده شما ارتباطی گرفتند؟

انقلابیون آن زمان یا زندان یا تبعید یا متواری بودند. تماسی با ما گرفته نشد مگر از چند نهاد و تشکل روحانیت مثل مدرسه فیضیه قم، کربلا، نجف و مشهد ارتباط گرفتند و گفتند 50 سال تا 160 سال برای مرحوم پدرم نماز و روزه خریدند وگرنه کس دیگری را ما ندیدیم.

بعد از انقلاب گویا خانواده مرحوم طیب به دیدار امام می روند، فضای آن دیدار را توصیف می کنید؟

بله، حضرت امام مادر من را به نام صدا می زد و می شناخت. ما سال 58 در قم به دیدار حضرت امام رفتیم. خیلی زیاد محبت کردند و در آن دیدار سراغ آن پسر بچه 10 -11 ساله که سال 42 در همان خانه تحت الحفظ او را دیدند گرفتند. سال 58 من 26 سالم شده بود. خودم را معرفی کردم، امام مرا بوسید. ایشان احوال ما را برای اولین بار بعد از سال 42 پرسید. بعد هم که به جماران آمدند سالی یک یا دو مرتبه ایشان را تا قبل از ارتحال شان می دیدیم. سید حسن آقا را هم من ارادت دارم و می بینم و می شناسم.

هنوز با سید حسن آقای خمینی ارتباط دارید؟

بله.

با رهبر انقلاب هم دیدار داشتید؟

بله، حضرت آیت الله خامنه ای هم چندین مرتبه دیدار داشتم که آخرین مرتبه اش برای 7 یا 8 ماه پیش بود. منزل ایشان رفتم و ملاقاتی داشتم. آقای حدادعادل هم آنجا بود. آقای حدادعادل هم هم محله ای ما بود و آن زمان خانه شان به فاصله یک خیابان بالا یا پایین تر از خانه ما بود. زمانی که آقای حدادعادل دیپلم گرفت من کلاس ششم را تمام کردم. پدر آقای حدادعادل نیز اطراف میدان گاراژ داشت.

در دیدار رهبر انقلاب چه صحبت هایی مطرح شد؟

وقتی محضر ایشان رفتیم صحبت هایی درباره شهادت و کار بزرگی که مرحوم پدرم کرد مطالبی را مطرح کردند. حضرت امام هم همین طور بودند. حاج احمد آقا که به خوبی در جریان بود، من با حاج احمد آقا 4 سال بیشتر اختلاف سنی نداشتم.

یعنی آقای حدادعادل را از کودکی می شناسید؟

بله، هم خود او و هم مرحوم پدر ایشان مرحوم حاج رضا را می شناسم. بسیار آدم خوبی بود. تا آنجا که یادم می آید آقای حدادعادل آن زمان یک پسر لاغر و بلند و همه اش نیز دنبال درس خواندن بود.

ارتباطی هم با آقای حدادعادل دارید؟

بله، گاها آقای حداد را در مراسم های مختلف می بینم.

حضرت آیت الله خامنه ای هم چندین مرتبه دیدار داشتم که آخرین مرتبه اش برای 7 یا 8 ماه پیش بود. منزل ایشان رفتم و ملاقاتی داشتم. آقای حدادعادل هم آنجا بود. آقای حدادعادل هم هم محله ای ما بود و آن زمان خانه شان به فاصله یک خیابان بالا یا پایین تر از خانه ما بود. زمانی که آقای حدادعادل دیپلم گرفت من کلاس ششم را تمام کردم. پدر آقای حدادعادل نیز اطراف میدان گاراژ داشت.

شنیدم که معمولا اطراف قبر پدر شما افرادی هستند که دست به سینه می ایستند و به نوعی هنوز هم با احترام بالای قبرایشان حاضر می شوند. فکر می کنید چه فرقی بین لوتی مسلک های آن دوره با لوتی مسلک های این دوره است که با گذشت این همه سال طیب هنوز هم برای مردم طیب است؟

گفتن تا عمل زمین تا آسمان فاصله دارد. پدر من هیچ گاه دروغ نگفت و هر دروغی که به او می گفتند باور می کرد. یکی از مشکلاتی گاها بین پدرم و مادرم پیش می آمد همین بود. مادر می گفت «آخر مرد به این حرفی که زدند فکر کن اصلا چنین امکانی وجود ندارد.» پدرم نیز می گفت «آخر فکر نمی کنم فلانی به من دروغ بگوید» یعنی تا این حد آدم صاف و ساده ای بود. پدرم وقتی اعدام شد 52 سال بیشتر نداشت. به هیچ عنوان در زندگی خود دنبال ناموس کسی نبود، دروغ نمی گفت، ارتباطی با قاچاق مواد مخدر و سیگار نداشت. تا آخر عمر نیز پای خانواده اربابش امام حسین (ع) ایستاد.

سال 30 در باغ فردوس محلی برای معتادان و قماربازان بود. یک روز پدرم عوامل آن محل را جمع می کند و می گوید «این بچه ها آینده ما هستند دنیا دارد عوض می شود، در این محل را ببندید.» به پدرم جواب می دهند که «تو در میدان درآمدت خوب است اگر در اینجا را ببنیدیم درآمد از کجا کسب کنیم؟». پدرم می گوید«شما در اینجا را ببنید بیایید میدان من به شما کار می دهم» که تفاهم نمی کنند و کار به یک دعوای تمام عیار می کشد. پدرم تمام وسایل قمار را خرد کرد و در آنجا را بست. در آن دعوا به صورت پدرم یک چاقو خورد، در کمرش دو چاقو شکست و زیر شکمش نیز پاره شد. بعد از این اتفاق پدرم باید می مرد. قدیما لات ها بیمارستان شیرخورشید سرخ نمی‌رفتند معتقد بودند آنجا بروند کشته می شوند. به مادرم خبر می دهند در حالیکه من را حامله بود. او سریع خودش را به پدرم می رساند و پدرم به زبان رمزی با گفتن اسم احمد محمود، او را متوجه می کند که زیر شکمش چاقو خورده و پاره شده است. احمد محمود نیز یکسال پیش چاقو به همین قسمت شکمش خورده بود و بعد از مدتی خونریزی داخلی کرد و مرد. سریع یک درشکه می گیرند به ابتدای خیابان کاخ می روند، آنجا دکتر بیژن پزشک متخصص زنان و زایمان مطب داشت. دکتر که پدرم را می بیند می گوید رسیدگی به چنین وضعیتی در امور تخصصی او نیست. همراهان پدرم می گویند آقای دکتر الان به وضعیت طیب رسیدگی نکنی حتما می میرد. خلاصه می پذیرد و پدرم را عمل می کند. با این وجود دکتر گفت به احتمال زیاد پدرم می میرد. شکمش عفونت و نفخ می کند. همان شب من به دنیا آمدم. هنگام اذان بود که پدرم به حال می آید و عمویم را صدا می زند و می گوید «تکیه را بستی؟ چند روز دیگر محرم است» عمویم می گوید «شما داشتی می مردی ما به فکر تکیه نبودیم». بلافاصله عمویم را دنبال رسیدگی به امور تکیه عزاداری می‌فرستد و همان روز ظهر نیز از بیمارستان مرخص شد. شب که به خانه آمد گفت «خواب دیدم که آقا بالای سرم آمد و گفت طیب چرا خوابیدی. گفتم آقا مریضم حالم خوب نیست. گفت محرم است تکیه ات را هنوز نبستی. گفتم نمی توانم. گفت بلند شو می توانی. همان موقع چشمانم را باز کردم».

این اعتقاداتی بود که با خون پدرم عجین شده بود و هیچ کس نمی توانست این اعتقادات را از او بگیرد. البته دو نفر هم از طرف مقابل به شدت مضروب شده بودند و داشتند می مردند اما هیچ کدام از دو طرف علیه هم به جایی شکایت نکردند بلکه با هم آشتی کردند آن محل اعتیاد و قمار را بستند و دختران و پسران یک محل را نجات دادند.

به همین خاطر اسم شما را بیژن گذاشتند چون دکتر بیژن جان پدر شما را نجات داد؟

بله، اسم من را بیژن گذاشتند و از روز اول تولدم نیز به من تکلیف کردند که باید دکتر شوم. مرحوم پدرم 8 فرزند داشت. 2 دختر و 6 پسر. همیشه هم برای من سئوال بود که بین 8 فرزند پدرم به اسم علی اصغر، فاطمه، بیژن، حسین، حسن، علی، محمد و طیبه چرا نام من فرق می کند. به من گفتند که به خاطر آن ماجرا و قدردانی از دکتر بیژن نام من را این طور انتخاب کردند. من پسر بزرگ از زن دوم هستم. از زن اول، مرحوم علی اصغر و مرحوم فاطمه خواهرم همسر آقای حمید حاج رضایی (مفسر فوتبال) دو فرزند پدرم بودند. زن اول پدرم 8 سال پیش، اصغر برادرم 10 سال پیش و خواهرم 9 سال فوت کردند. مادرم نیز 2 سال پیش به رحمت خدا رفت. از دیگر فرزندان پدرم من و دو برادرم در ایران هستیم. دو برادرم آمریکا زندگی می کنند. یکی از آنها پزشک متخصص قلب و دیگری استاد دانشگاه است.

یک آقایی توصیف های بسیار احمقانه می کرد و اصلا منکر ارتباط بین مرحوم پدرم با حضرت امام و مسئله 15 خرداد شد و می گفت «وقتی طیب را گرفتند او در دادگاه ارتباطش را با قیام 15 خرداد انکار کرد» این حرف آن آقا خیلی خنده دار بود

برادرانتان قبل از انقلاب به آمریکا رفتند؟

بعد از انقلاب رفتند. من هم قبل از انقلاب برای تحصیل به ایتالیا رفتم و رشته طب می خواندم اما بعد به حقوق تغییر رشته دادم که بعد از انقلاب برگشتم و در دانشکده ادبیات فارغ التحصیل شدم تا به مملکتم خدمت کنم. من ایران و مردمش را عاشقانه دوست دارم.

شما جایی گفته بودید که پسر شهید طیب بودن هم عالمی دارد، توضیح می دهید چه عالمی دارد؟

عالم خاص خودش را دارد. اگر دنبال سوءاستفاده باشیم، باید نقش بازی کنیم. ما این کار را نکردیم. نه در 38 سال بعد از انقلاب که قبل از آن هم نکردیم. دیدیم خودمان باشیم خیلی سنگین تریم چون خیلی هزینه باید بدهیم. طرف با ماشینش به من می زند ماشینم کلی خسارت خورده، بعد می گوید «تو پسر طیّبی بگذر». چه کار کنم؟ اگر بگذرم باید 20 -30 میلیون جریمه بدهم، اگر نگذرم اسم پدرم لکه دار می شود چون می گویند حتما پسر طیب نیستی که نمی گذری.

برخی منکر ارتباط پدر شما با قیام 15 خرداد می شوند، آیا این نوع ادعاها برخوردی داشتید؟

من با پدرم مأنوس بودم. چند وقت پیش فیلمی ساخته بودند، یک آقایی توصیف های بسیار احمقانه می کرد و اصلا منکر ارتباط بین مرحوم پدرم با حضرت امام و قیام 15 خرداد شد و می گفت «وقتی طیب را گرفتند او در دادگاه ارتباطش را با قیام 15 خرداد انکار کرد» این حرف آن آقا خیلی خنده دار بود زیرا چه کسی را در آن دادگاه بردند که قضیه را گردن گرفته باشد و بگوید «بله من انجام دادم»، در واقع هر کس محاکمه شد گفت «اصلا من اهل انجام این کارها نبودم». واقعیت آن است که برای فرار از این مسئله باید آن حرف ها زده می شد ولی متأسفانه برخی یک طرفه و یک تنه به قاضی می روند.

انتهای پیام