تحلیل شروط ۱۳ گانه اعراب برای قطر
ترکیه هیچ مانعی برای عبور از عربستان و متمایل شدن به قطر بر سر راه سیاست‌های خود نمی‌بیند بلکه مناسبات اقتصادی و حلقه‌های وصل ایدئولوژیک دلیل نزدیک شدن آنکارا به دوحه است.
«نصرت‌الله تاجیک» سفیر سابق ایران در اردن در تحلیل ابعاد مختلف درخواست ۱۳ بندی عربستان و کشورهای عربی از قطر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: با نگاهی به خواسته‌ها و مطالبات عربستان از قطر که در قالب ۱۳ بند مطرح شده است، اولین مساله‌ای که باید مورد نظر قرار گرفته شود این است که چنین درخواست‌هایی آن هم در سیاست‌های خاورمیانه‌ای و منطقه‌ای جایگاه خاصی ندارد؛ چراکه چنین شروطی را درباره کشورهایی تبیین و تدوین می‌کنند که در ادبیات سیاسی از آن به عنوان یک دولت ضعیف و شکست خورده نام برده شود تا نهایتاً در امتداد آن کشور مورد نظر به زانو درآید و تمامی بندها و شرایط را قبول کرده و خواسته‌ها را به امضاء برساند. از این جهت خاستگاه این ۱۳ بند و کشور هدف که این خواسته‌ها برای آن طراحی شده، باید مورد بررسی منطقی و ریشه‌ای قرار بگیرد.
وی ادامه داد: ریشه ۱۳ بندی که قطر را مورد خطاب قرار داده است تا حد زیادی مشخص است. به گونه‌ای که در اجلاس سران شورای همکاری خلیج‌فارس در سال ۲۰۱۴ که در ریاض برگزار شد، برخی از مفاد خواسته‌هایی که عربستان به قطر فرستاده است مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود و کشورهای عضو شورای همکاری ملزم به رعایت آن بودند. به عبارتی دیگر بیشتر این ۱۳ بند از گذشته تبیین و تدوین شده است اما هیچ‌گونه خبری مبنی بر مفاد آن جلسه در سال ۲۰۱۴ تاکنون توسط رسانه‌های به بیرون درز نکرد و کاملاً مبهم مانده بود که نهایتاً امروز شاهد هستیم از سوی عربستان به عنوان مطالبات جدی از قطر خواسته می‌شود. در این بین باید توجه داشت که برخی دیگر از این بندها بر اساس شرایط و وضعیت فعلی تبیین و تدوین شده است که وضعیت منطقه و تنش میان ریاض و دوحه در تدوین آنها تاثیرگذار بوده است.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با اشاره به دورنمای تنش میان عربستان و قطر بیان کرد: متغیرهای بسیار زیادی در تنش میان دو کشور وجود دارد که موضوع اخوان‌المسلمین یا قطع روابط دیپلماتیک با ایران بخش کوچکی از این پازل به حساب می‌اید؛ اما نباید فراموش کنیم که قطر و عربستان در طی سال‌ها گذشته عملاً بر کنار گذاشتن بشار اسد و تشدید بحران سوریه با یکدیگر اتفاق نظر داشتند. از این جهت به نظر می‌رسد که اگر سعودی‌ها بخواهند همانند وضعیت فعلی بر سیاست‌های خود پافشاری کنند دو سناریو محتمل خواهد: ۱- اوضاع به درجه‌ای می‌رسد که دو کشور به هر وسیله‌ای مشکلاتشان را با یکدیگر حل می‌کنند و در این بین برخی از کشورها مانند کویت به عنوان میانجی ایفاء نقش می‌کنند ۲- آمریکا و خصوصاً انگلیس به دلیل سابقه نفوذ در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای حل و فصل تنش میان عربستان و قطر وارد صحنه خواهند شد که در این بین احتمال دارد سناریوهای دیگری مطرح شود.
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که ترکیه در تنش به وجود آمده میان دوحه و ریاض به چه صورت عمل خواهد کرد، گفت: بر اساس سوابق و مستنداتی که از گذشته تاکنون وجود دارد باید بگویم که ترکیه پیوندهای مشخصی با قطر به خصوص در موضوع اخوان المسلمین و سرمایه‌گذاری و همکاری‌های نظامی دارد. از جهتی دیگر مناسبات اقتصادی ترکیه هم در این میان باید مد نظر گرفته شود. لذا اگر عربستان سعودی بخواهد روی مواضع فعلی خود پافشاری کند، ترکیه به سمت قطر متمایل خواهد شد؛ چراکه حلقه‌های وصل آنکارا و دوحه بیشتر از ارتباط‌های ترکیه و عربستان بوده و اختلاف‌ها و حساسیت‌های این دو نسبت به یکدیگر هم بیشتر است. به نظر نمی‌رسد که درگیری و شدت تنش میان دو کشور قطر و عربستان به سطح نظامی برسد و بیشترین احتمالی که متصور خواهد بود، قطع روابط اقتصادی و دیپلماتیک عربستان و متحدان وی با قطر خواهد بود.
انتهای پیام
