انزوای آمریکا تا چه حد جدی است؟

«آمریکا این روز و این رای را به یاد خواهد سپرد» این جمله واکنش نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل پس از آرای موافق به پیشنهاد محمود عباس است. این آرای قاطع، آمریکایی‌ها را سخت برآشفته و فلسطینی‌ها را شادمان کرده است. دکتر علی بیگدلی، کارشناس مسایل اروپا و آمریکا درخصوص جایگاه آمریکا بعد از این موضوع می‌گوید: این یک حادثه مقطعی است، چون اتحادیه اروپا و کشورهای عربی از جمله مصر، ترکیه، پاکستان، عربستان و… این اقدام آمریکا را محکوم کرده بودند اما اصل موضوع یک حادثه زودگذر است که از ذهنیت منطقه و صاحبان قدرت برطرف خواهد شد و دوباره رابطه‌ای که میان آمریکا و دولت‌های منطقه حاکم است، همچنان به حیات خودش ادامه خواهد داد و حالت قبل باز می‌گردد.

دکتر علی بیگدلی در گفت‌وگو با شفقنا درباره رای اعضای سازمان ملل در مورد تصمیم ترامپ برای به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسراییل بیان کرد: در شورای امنیت از ۱۵ نفر به غیر از نیکی هیلی ۱۴ نفر رای مثبت به پیشنهاد قاهره دادند و در مجمع عمومی هم بیش از ۱۸۰ کشور رای موافق به پیشنهاد محمود عباس دادند. این مساله بسیار به زیان آمریکا و مقبولیت جهانی این کشور تمام شد.

رای به پیشنهاد محمود عباس باعث شرمندگی آمریکا شد

او تصریح کرد: شاید آمریکا تصور نمی‌کرد به ویژه در شورای امنیت کشورهایی که با او ارتباط نزدیکی دارند مخصوصا کشورهای اروپایی رای مثبت به پیشنهاد محمود عباس بدهند. این موضوع باعث شرمندگی و افت پرستیژ آمریکا در عرصه بین الملل شد.

این کارشناس مسایل آمریکا با اشاره به تصمیم کشورها در مجمع عمومی، توضیح داد: منتهی تصمیمی که مجمع عمومی گرفت، گرچه از جهت اخلاق سیاسی قابل اهمیت است اما چون فاقد قدرت سیاسی است اتفاقی قابل توجه را در بر ندارد یا آمریکا را مجبور نمی‌کند تا عملی که انجام داده را پس بگیرد، اما از جهت حیثیتی به زیان آمریکا تمام شد و به چهره مورد قبول آمریکا ضربه وارد کرد.

کشورهایی که به نفع آمریکا رای ندادند تحت فشار افکار عمومی بودند

این استاد دانشگاه در خصوص رای منفی برخی از کشورها برای به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسراییل، افزود: ترامپ و نیکی هیلی پیشنهاد داشتند آمریکا در کمک‌های خودش به کشورهایی که رای منفی دادند، تجدیدنظر کند. این سیستم بین المللی است هر کشوری که چه از نظر نظامی و چه اقتصادی به کشورهای دیگر کمک می‌کنند، انتظار دارند در مجامع بین الملی بر وفق مراد کشور حمایت کننده رای بدهند و رفتار کنند، اما کشورهای کمک گیرنده تحت فشار افکار عمومی قرار می‌گرفتند و نمی‌توانستند در این مساله از تصمیم آمریکا حمایت کنند.

بیگدلی ادامه داد: برای مثال مصر سالانه از آمریکا ۲ تا ۳ میلیارد دلار کمک دریافت می‌کند؛ آمریکا از سیسی هیچ انتظاری نداشت که در مساله فلسطین از او حمایت نکند، چون کودتای سیسی با حمایت آمریکا به نتیجه رسیده بود. خانم نیکی هیلی و ترامپ پیشنهاد می‌کنند که در کمک به این کشورها تجدید نظر می‌کنند و عرف بین‌المللی این طور است. البته ما هم این‌کار را می‌کنیم مثلا به ونزوئلا و بورکینافاسو کمک می‌کنیم تا بتوانیم رای آنها را داشته باشیم.

رای مجمع عمومی حیثیت و اعتبار فلسطینی‌ها را افزایش داد

او رای مثبتی به پیشنهاد سیسی و محمود عباس را تخریب چهره آمریکا دانست و عنوان کرد: رای مثبت به این پیشنهاد از ترس افکار عمومی کشورها بود. از سوی دیگر حیثیت و اعتبار فلسطینی‌ها را افزایش داد و چهره آمریکا از این آرا آسیب دید؛ چون احتمالا میل باطنی صاحبان قدرت و حکومت‌ها این نبود. مخصوصا آقای سیسی تحت فشار افکار عمومی دست به چنین کاری زد. از طرف دیگر اردن و ترکیه با اینکه کمک‌های زیادی از آمریکا دریافت می‌کردند، به زیان آمریکا رای دادند اما اینکار در اصل موضوع تغییری به وجود نمی‌آورد.

ترامپ کمک اقتصادی و نظامی به برخی از کشورهای خاورمیانه را قطع می‌کند

بیگدلی با اشاره به واکنش توییتری ترامپ مبنی بر اینکه پس از هزینه هنگفت برای خاورمیانه، زمان بازسازی کشورمان رسیده، اضافه کرد: در وهله اول ترامپ کمک به کشورهایی که آنها را حمایت مالی می‌کرد را قطع می‌کند و سعی در جبران هزینه سنگینی دارد که در خاورمیانه متحمل شده، برای مثال قاهره یکی از بزرگترین گیرندگان کمک‌های نظامی و اقتصادی است؛ با اسراییل صلح کرد و سفارت اسراییل در قاهره هم وجود دارد.

این استاد دانشگاه درباره ارتباط ترکیه و آمریکا، افزود: از طرف دیگر ترکیه هم عضو پیمان ناتو و از دوستان قدیمی آمریکاست؛ با چنین اظهار نظرهایی ترامپ می‌تواند مقدار زیادی از کمک‌ها را کاهش بدهد. باتوجه به شعار ترامپ مبنی بر اینکه آمریکا اول است، کمک‌های گسترده خود را به برخی از کشورهای خاورمیانه قطع می‌کند.

این کارشناس مسایل اروپا و آمریکا ادامه داد: ممکن است تغییرات رویکردی در خاورمیانه به وجود بیاید؛ گفتم مصر تحت فشار افکار عمومی بود اما وقتی بحث دولت‌ها پیش می‌آید آنوقت رنگ موضوع تغییر می‌کند وقتی آمریکا با ژانرال سیسی در مورد مسایل خاورمیانه صحبت می‌کند در اینجا نقش مردم مطرح نیست.

آمریکا در انزوای مقطعی قرار می‌گیرد

این پژوهشگر در خصوص انزوای آمریکا، توضیح داد: این یک حادثه مقطعی است، چون اتحادیه اروپا و کشورهای عربی از جمله مصر، ترکیه، پاکستان، عربستان و… این اقدام آمریکا را محکوم کرده بودند. به طور مثال ارتباط بسیار نزدیکی میان عربستان و آمریکا وجود دارد پاشاده عربستان هم این کار را محکوم کرد. اما اصل موضوع یک حادثه زودگذری است که از ذهنیت منطقه و صاحبان قدرت برطرف خواهد شد و دوباره رابطه‌ای که میان آمریکا و دولت‌های منطقه حاکم است، همچنان به حیات خودش ادامه خواهد داد و حالت قبل باز می‌گردد.

این کارشناس مسایل بین الملل در خصوص آینده منطقه و حضور کشورها در خاورمیانه، اظهار کرد: سیاست خارجی یک حرکت دو پهلوست، بخشی سیاست‌ها و مذکرات در میان دولت‌ها اتفاق می‌افتد و مردم هیچ نقشی در آنها ندارند؛ بخشی دیگر هم دولت‌ها برای حفظ جایگاه و موقعیت خودشان باید به نظر مردم هم توجه کنند.

بیگدلی با بیان مثالی تصریح کرد: مثلا سیسی و اردوغان برای اینکه در انتخابات موفق شود در مواقعی باید نظر مردم را هم اعمال کنند اما زمانی که برای اتخاذ تصمیم در خصوص سیاست خارجی می‌رسد مردم نقشی ندارند؛ بنابراین یک حادثه زودگذر است که از ذهنیت منطقه خارج خواهد شد.

او با توضیح درباره اهمیت موضوع فلسطین در جهان، تاکید کرد: مساله فلسطین نسبت به تمام مسایل در دنیا موضوع متفاوتی است هم از جهت عمق تاریخی اهمیت دارد که یک ملتی دهه‌هاست که  زجر می‌کشد و آسیب می‌بیند. حتی نسبت به موضوع فلسطین در آمریکا هم نظرات یکسانی وجود ندارد تا بتوانند فلسطینیان را تحت فشار قرار دهند؛ منتها چون اکثریت قدرت در دست یهودیان قرار دارد، آمریکا تنها کشوری است که چنین اقدامی را انجام داد اما دنیا نسبت به این موضوع حساسیت دارد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا این آرا می‌تواند چهره تخریب شده سازمان ملل را ترمیم کند یا خیر؟ گفت: سازمان ملل هم به عنوان حافظ منافع ملت‌ها، مخصوصا حفظ منفعت برای فلسطین حساسیت زیادی از خودش نشان می‌دهد چون نگاه بین‌المللی نسبت به این موضوع وجود دارد بنابراین آنها هم ناچار هستند که با کشورهای دیگر همسویی کنند و از مساله فلسطین حمایت کنند؛ تا حدی که نیکی هیلی عنوان کرد سازمان ملل تبدیل به کانونی برای دشمنی با اسراییل شده است، به نظر می‌رسد او نباید چنین واکنش عاجزانه‌ای را نشان می‌داد.

این آرای قاطع تا حدی سبب ترمیم چهره سازمان ملل شد

بیگدلی بیان کرد: مساله فلسطین ذهنیت جامعه جهانی را در برگرفته و دنیا نسبت به این موضوع حساسیت دارد و سازمان ملل هم نمی‌تواند بعد از این اقدامی کند. به نظر می‌رسد این آرای قاطع و عملکرد سازمان ملل در مقابل واکنش‌هایی که در مقابل اقدامات عربستان داشت، تا حدی سبب ترمیم چهره و حیثیت سازمان ملل می‌شود.

این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره توقع اسراییل و آمریکا از کشورهای اروپایی گفت: آمریکا از جهت حقوقی این حق را دارد که سفارت خودش را منتقل کند از سوی دیگر کشور مقصد این موضوع را پذیرفته است اما چون اهمیت زیادی دارد این بلوا را آمریکا به وجود آورده است، وگرنه دیگر کشورها از نتایج این اقدام آگاه هستند و دست به چنین اقدامی نمی‌زنند. آمریکا و اسراییل امید داشتند بعد از این اقدامی که از سوی ترامپ انجام گرفته، کشورهای اروپایی از آنها حمایت کنند این درحالیست که نتانیاهو به دیدار مسوولان اروپایی رفت اما با او برخورد خوبی صورت نگرفت و آنها هم به این جریان نپیوستند.

او ادامه داد: پس این حوادثی که الان در فلسطین و نقاط دیگر می‌بینیم، حوادث زودگذری هستند متاسفانه آنقدر در دنیا حادثه پشت حادثه اتفاق می‌افتد و ممکن است این اتفاق هم تا یک ماه آینده فراموش شود. بازگشت سفارت آمریکا به تل‌آویو هم جزو محالات است چون ماجرا ثابت و این جابه جایی صورت گرفته است و همین حمایتی که از فلسطین شده تا حدودی زیادی توانسته است مردم فلسطین را راضی کند.

فلسطینیان می‌توانند شرق اورشلیم را به عنوان پایتخت خود انتخاب کنند

این استاد دانشگاه با توجه به روندصلح در فلسطین، تاکید کرد: از طرف دیگر هنوز بخش شرقی اورشلیم که مورد ادعای فلسطینیان برای پایتخت آینده است، در یک هاله‌ای از ابهام در اظهارات ترامپ مطرح شد و حتی در مورد مرزها و پایتختشان می‌توانند خودشان صحبت کنند. بنابراین اگر روند صلح ادامه پیدا کند، فلسطینان می‌توانند شرق اورشلیم را به عنوان پایتخت آینده خودشان پافشاری و انتخاب کنند. رایی هم که از مجمع عمومی گرفتند می‌تواند یک پشتوانه محکمی برای خواسته آنها باشد.

فلسطین از جهت سیاسی به مرور از ما فاصله می‌گیرد

این پژوهشگر با اشاره به اهمیت فلسطین برای ایران، توضیح داد: مساله فلسطین برای ایران از روزهای اول انقلاب به عنوان یکی از موضوعات اصلی در سیاست منطقه‌ای مطرح بوده است؛ اما محمود عباس در کنفرانس استانبول با آقای روحانی سلام و علیک نکرد و روابط ما با بخش محمود عباس یا گروه فتح رابطه خوبی نیست، با اینکه ما ارتباط نزدیکی با حماس داشتیم اما حماس هم با محمود عباس متحد شده است و زیر نظر او قرار دارند، بنابراین فلسطین به مرور دارد از جهت سیاسی از ما فاصله می‌گیرد و ارتباط اعتقادی و سیاسی آنها با ما کاهش پیدا کرده است.

بیگدلی در پایان اضافه کرد: باتوجه به جایگاه و نقشی که ایران در منطقه دارد، ما در کنفرانس استانبول نقش برجسته‌ای نداشتیم البته در مجموع در این کنفرانس نتیجه قابل توجهی حاصل نشد. نه تنها ایران بلکه اغلب کشورهای مسلمان نقش پررنگی در سرنوشت فلسطین ندارند اما بازیگری‌های اردوغان خیلی چشمگیر‌تر از نقشی بود که ما بازی کردیم.

انتهای پیام