زندگی عاریتی و عدم اتخاذ موضع | مصطفی ملکیان

بخشی از سخنرانی «مصطفی ملکیان»، اندیشمند معاصر و فیلسوف اخلاق با عنوان «اصلاح فرد و بهسازی جامعه» را به نقل از کانال تلگرامی آقای ملکیان در ادام می‌خوانید:

یکی از ویژگی های زندگی عاریتی انتقال دادن دانسته ها بدون اتخاذ موضع درباره آنهاست . هیدگر در کتاب “هستی و زمان” خود بر این خصیصه تاکید می کند .در آنجا در باب اینکه سه ویژگی در زندگی آدمیان وجود دارد که موجب انحطاط روحانی و معنوی آنها شده است، بحث خیلی عالی ای دارد. یکی از این سه ویژگی، آن است که آنچه را می آموزیم، بدون اینکه در باب آن اتخاذ موضع کنیم، به دیگران انتقال می دهیم. به این جهت انسان‌های فراوانی را می بینید که در باب هر مسئله ای می توانند اقوال فراوانی نقل کنند، اما اگر بگوییم کدام یک از این اقوال درست اند، تنها می توانند بگویند، در این باب اقوال فراوانی وجود دارد. مثلاً می پرسید در باب زمان چه نظری دارید؟ می گویند، در باب زمان شانزده نظریه وجود دارد و آن نظریه ها را یک یک برمی شمارند. اما اگر بگویید کدامیک از آنها درستند، می¬گویند البته باید در این باب تحقیق کرد. معنای این سخن آن است که خود من نمی‌دانم کدام یک از این‌ها درستند.

این بدان معناست که آهسته آهسته دیگر نمی دانید در جهانی به سر می برید که متناهی است، یا در جهانی به سر می برید که نامتناهی است. زیرا هم اقوالی درباب متناهی بودن وجود دارد و هم اقوالی در باب نامتناهی بودن جهان. در باب هیچ کدام اتخاذ موضع نکرده اید. همچنین نمی دانید در جهانی به سر می برید که خدا در آن وجود دارد، یا در جهانی به سر می برید که خدایی در آن وجود ندارد و یا نمی دانید خدا دارای چه ویژگی هایی است. زیرا فقط می دانید بیست و نه تصور در باب خدا وجود دارد، اما نمی دانید که کدام یک از آنها واقعیت دارد. می گویید در این باب اظهارنظر نمی کنیم. معنای سخن شما این است که نمی¬دانید در چه جهانی به سر می برید.این نکته بسیار مهم است و از این نظر هیدگر می گفت، به این دلیل سرگشته ایم. سرگشتگی غیر از این نیست که آدم در مکانی به سر برد و خصوصیات آن مکان را نشناسد.

فرض کنید در اتاقی زندگی کنم و بگویید در اتاق شما چند صندلی وجود دارد؟ بگویم، اقوال فراوانی در این باب وجود دارد، بعد بگویید از این اقوال کدام یک درست است؟ بگویم نمی دانم. اگر بگویم نمی دانم دیگر نمی توانم زندگی کنم. در این حال سرگشته و سر گردانم. واقعا در زندگی عاریتی که داریم سرگردانیم. این خصیصه ای است که هیدگر در باب آن سخن می گفت. باید بتوانیم در باب هر مسئله ای کند و کاو کنیم و با کمال صداقت و جدیت موضعی اتخاذ کنیم. هر چند ممکن است به دلیل آنکه معصوم نیستیم، فردا یا پس فردا برهانی اقامه شود و معلوم شود که اتخاذ موضع دیروز ما درست نبوده است. اما به هرحال باید اتخاذ موضع کنیم تا زندگی مان، زندگی ای باشد بر اساس فهم و دریافت خودمان، نه براساس اینکه چنین گفته شده است و کسانی چنین گفته اند.

انتهای پیام