فیلتر اکثریت!

مهدی نورمحمدزاده، در یادداشت ارسالی به انصاف نیوز درباره‌ی فیلترینگ اخیر، نوشت:

اگر آنگونه که از برخی زمزمه‌ها برمی‌آید فیلترینگ دایمی اینستاگرام عملی شود، به نظر می‌رسد یکی از پرحاشیه‌ترین تصمیمات نظام در سالهای اخیر رقم خواهد خورد. فیلترینگ اینستاگرام منطق عقلانی ندارد، بنا بر دلایل متعدد، از جمله:

اینستاگرام به مدد فراگیری گسترده اش، فرصت بی نظیری برای رونق شفافیت و نظارت عمومی در جامعه است. انعکاس ضعف ها و ناهنجاری های مدیریتی و اجرایی در این رسانه، معمولا واکنش فوری مسئولان را در پی داشته است. تنبیه بدنی برخی دانش آموزان، تحقیر و توهین به ارباب رجوع، وعده های انتخاباتی فراموش شده و حتی خطاهای سریالی گشت ارشاد از جمله مواردی هستند که در سالهای اخیر به مدد قدرت رسانه ای اینستاگرام امکان طرح، رسیدگی و گاه اصلاح پیدا کرده اند. این ابزار نظارتی و کنترلی ارزشمند است، مخصوصا در جامعه ای که رسانه های رسمی و شناسنامه دار معمولا برای در امان ماندن از اتهام سیاه نمایی، جرات و جسارت انتشار چنین اخباری را ندارند. این روند رو به رشد مطالبه و نظارت مردمی اتفاقی مبارک است که می تواند مسئولان و برنامه ریزان اسلوموشن جامعه ما را در مسیر اصلاح و بازتعریف سیاستها و ساختارهای اجرایی وادار به حرکت کند!

ماهیت غالب محتواهای پرمخاطب اینستاگرام در حوزه طنز، سرگرمی، مهارت های زندگی، کسب و کار و نقادی های جسورانه است. البته بخشی از محتوای اینستاگرام هم غیراخلاقی و ضد امنیتی است. اما این بخش اولا مخاطبان کمتری دارد، ثانیا رسانه های دیگر هم در این حوزه ها فعال هستند و اینستاگرام نقش انحصاری ندارد که با فیلتر آن همه این اشکالات رفع شود!

حتی فرض سوءاستفاده از فضای رسانه ای اینستاگرام هم توجیه منطقی برای عدم دسترسی به آن نیست! مگر از صداوسیما و روزنامه های دولتی سوءاستفاده نمی شود؟ مگر از مسئولیت ها و بیت المال امانت مردم، سوءاستفاده نمی شود؟! این چه منطقی است که بخاطر سوء استفاده عده ای قلیل از یک فرصت، امکان استفاده از آن به روی عده ای کثیر مسدود شود؟! فیلتر اینستاگرام صرفا فیلتر یک برنامه نیست، فیلتر جمعیت انبوهی است که در فقدان رسانه های شجاع و مردمی، به طنزها، نقدها و حتی تحلیل های ساده و پیچیده و گاه آبکی این فضای رسانه ای خو کرده اند. فیلتر اینستاگرام فیلتر جمعیت جوان و نواندیشی است که با هزار زحمت و تلاش کسب و کارهای مجازی و خلاقانه راه انداخته و بخشی از وظیفه حاکمیت در تامین اشتغال جوانان را به انجام رسانده است!

حضرات! شما که کمک بلد نیستید، لااقل دکان این جمعیت چند میلیونی را تخته نکنید!

فیلتر اینستاگرام خطرناک است، چون معنایی جز فیلتر هزاران کسب و کار جدید و افزونی مشکلات اقتصادی و بالاتر از همه اینها بی اعتنایی به رای و نظر اکثریت ندارد! همان اکثریتی که مثل دختران آقای رییسی با اینستاگرام زندگی، تفریح و خرید و فروش می کنند!

رونق اینستاگرام علاوه بر جذابیت های فنی و نرم افزاری، بخاطر نبود سانسور و ممیزی و اطمینان مردم (و لو نسبی) به حفظ حریم و اطلاعات شخصی‌شان در فضای این رسانه است. پیام رسان داخلی، حتی اگر از نظر فنی هم بتواند میلیونها کاربر را پشتیبانی کند و امنیت اطلاعات کاربران خود را حفظ کند، چه تضمینی برای عدم اعمال ممیزی و سانسور دارد؟! مگر می تواند در برابر سیاست های اعلام شده مقامات امنیتی و قضایی مقاومت کند؟! توصیه مردم به جایگزینی اینستاگرام با روبیکا یا هر تحفه دیگر شبیه جوک است، وقتی همه می دانیم بیش از نصف محتوای فعلی اینستاگرام در فضای روبیکا قابل دسترس نخواهد بود و پیام آشنای «با استناد به قانون جرایم رایانه ای، دسترسی به محتوای موردنظر امکان پذیر نمی باشد»، رونقی دوباره خواهد گرفت!

اینستاگرام مهم است نه بخاطر شاهکار و بی نقص بودن نرم افزارش، بلکه فقط بخاطر اینکه چهل میلیون ایرانی عضو آن هستند. این یعنی یک رسانه فراگیر و کاملا مردمی! مگر صدا و سیمای ما چند میلیون مخاطب دارد؟! سایت ها و روزنامه های ما چطور؟! عده ای از همین فراگیری و مخاطب انبوه اینستاگرام نگرانند، آنها می خواهند این اجتماع چهل میلیونی را متفرق کنند، چون می ترسند که این فراگیری و ارتباطات گسترده باعث شکل گیری «کلونی» شود. کلونی یعنی جمعیت زنبور عسل داخل کندو که همه باهم هماهنگ هستند و تصمیم جمعی شان حتی بالاتر از اراده ملکه است، جمعیتی که یک هدف واحد را دنبال می کنند؛ تولید عسل و بقای کندو! آخر کجای این ترسناک است؟!

به نظر می رسد مهمترین استدلال طراحان فیلتر اینستاگرام، نه دلایل فرهنگی و اجتماعی و حتی اخلاقی، بلکه دلایل سیاسی و امنیتی است. فیلتر  موقت برخی رسانه ها در ایام بحران و التهاب جامعه، شاید قابل توجیه باشد، اما فیلتر رسانه ها در شرایط عادی، ماهیت سیاسی پیدا می کند و توجیه امنیتی نخواهد داشت. فضای رسانه های مجازی برخلاف رسانه های رسمی ما، دو طرفه و حتی چند طرفه است و همین عامل جذابیت آن است. نقل روایت ها و تحلیل های تاریخی، اجتماعی و سیاسی متفاوت(علی رغم وجود آفت هایی از قبیل دروغ بافی و سطحی نگری)، در مجموع آگاهی سیاسی و اجتماعی مردم را ارتقا داده است و باعث تشکیک در بسیاری از فرض ها و آموزه های تک بعدی و تثبیت شده سالهای گذشته شده است. برایم بسیار جالب بود که یکی از دوستان حزب اللهی که تاچندی پیش سیر تا پیاز انقلاب و نظام را منطبق بر وحی و آموزه های اخلاقی آن می دانست، پس از تماشای مصاحبه دهباشی با عباس امیرانتظام و شنیدن خاطرات تلخ زندانش، از خود بی خود شده بود و آدرس اینستاگرام زندانیان سیاسی بعد انقلاب را از من می خواست!

علاوه بر دلایل تحلیلی، بر حسب تجربه های آماری نیز سیاست مقابله با اینستاگرام اشتباه و محکوم به شکست است. فیلترینگ اینستاگرام محکوم به شکست است به همان دلایلی که تحریم موسیقی، مقابله با ویدیو و ماهواره، محدودیت سرعت اینترنت، تحریم مکالمه تصویری، منع ورود زنان به استادیوم و لغو سریالی کنسرت ها محکوم به شکست بود!

حالا گیرم چند صباحی با ابزار قانون فیلتر هم کردیم، برای رواج قانون شکنی و استفاده از فیلترشکن ها و صدها مفسده ریز و درشت آن که اولین آن بی اعتباری قانون در متن جامعه است، چه باید کرد؟! با اینترنت ماهواره های استارلینک جناب ایلان ماسک چه خواهیم کرد؟!

انتهای پیام