وزیر‌کشی روی‌آنتن
روزنامه ی شرق در گزارش نوشت: حمله به دولت در صداوسيما؛ اين‌بار اما نه از يك زاويه؛ هجمه‌‌اي سه‌جانبه به سه وزير دولت. ١٠ ساعت مستمر حمله به وزير راهوشهرسازي در برنامه‌هاي خبري با سانسور گزارش تحقيق و تفحص مجلس مبني بر مقصرنبودن اين وزارتخانه، در منگنه قراردادن وزير بهداشت و درمان در برنامه «ثريا» و البته پاسخ صريح قاضي‌زاده‌هاشمي به مجري برنامه و حمله غیرمستقیم مهران مدیری به محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، در برنامه «دورهمي». انتخاب گزينه‌هاي فعال از میان وزراي دولت بي‌دليل هم نيست. سه وزيري كه سه سال روي‌كاربودن دولت، به‌خوبي از پس فعاليت‌هاي محوله برآمده‌اند، هرچند انتقاداتي هم بر آنها وارد است. هماهنگي در اين حملات تنها اين گزاره را به ذهن متبادر مي‌كند: «وزيركشي روي آنتن.» اين حملات پيش‌تر هم عليه دولت به كار گرفته شده بود. حمله به برجام در برنامه‌هاي خبري از مهم‌ترين اين حملات بود. حمله به برجام نه آغاز و نه پايان اين حملات بود. سيل انتقادات به قراردادهاي نفتي از يك سو و حمله ادامه‌دار صداوسيما به ماجراي حقوق‌هاي نجومي هم از سويي ديگر مورد توجه ويژه رسانه ملي قرار گرفت. البته اين موارد فقط بخشي از حملات صداوسيما به دولت در سه سال اخير بود. حال آنكه از ديگر سو، رسيدگي به املاك نجومي تقريبا از سوي اين رسانه سانسور شد. اين حملات در حجم گسترده سبب شد روزنامه «شرق» دست به نگارش سه گزارش در رابطه با اين حملات در صفحات اقتصاد، هنر و جامعه بزند.
[توضیح انصاف نیوز: روزنامه ی شرق در حوزه ی بهداشت به شدت از سیاست های وزارت بهداشت دفاع می کند]
١٠ ساعت حاشیه علیه آخوندی
حمله به دولت در صداوسيما اتفاق جديدي نيست؛ اما اين‌بار وزير راهوشهرسازي سكوت را در برابر آن مجاز ندانست و در نامه‌اي به رئيس صداوسيما، اعتراض خود را به سانسور و تحريف گزارش تحقيق‌وتفحص در مجلس شوراي اسلامي بيان كرد. گزارش ناقص كميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي درباره سانحه برخورد دو قطار در سمنان كه اتفاقي بي‌سابقه در طول دوره فعاليت مجلس بود، كم بود، حالا صداوسيما در اقدامي بهت‌آور وارد عمل شده و با تحريف و سانسور اخبار، حمله مستقيم به وزارت راه و شهرسازي به عنوان بخشي از دولت را در دستور كار خود قرار داده است.
عباس آخوندي در نامه‌اي تكان‌دهنده به عبدالعلی علی‌عسکری، رئيس‌صدا‌وسيما، نسبت به انتشار اخبار دروغ، تحریف‌شده و جریان‌ساز علیه وزارت راهوشهرسازی گلايه كرد و نوشت: «شهروندان به‌وضوح دیدند و شنیدند که به مدت ۱۰ ساعت در تمام بسته‌های خبری صداوسیما و در زیرنویس‌های خبری و مشخصا شبکه خبر اخبار دروغ، تحریف‌شده و جریان‌سازی علیه وزارت راهوشهرسازی جریان داشت».
او در اين نامه از رئيس سازمان صداوسيما خواسته بود براي جلب اعتماد مردم به اخبار صداوسيما، نامه به رئيس سازمان صداوسيما، به موجب ماده ٣٠ اساسنامه سازمان صداوسيما در همان شبكه‌ها با دو برابر تعداد تكرار، قرائت شود؛ امري كه مشخص نيست صداوسيما به آن پايبند باشد.
دلواپسي براي ازدست‌رفتن فرصت استيضاح
آن‌طور كه پيداست، دلواپسان سر آن ندارند كه كمي از خواسته استيضاح وزير راهوشهرسازي با وجود اثبات تخلف‌نداشتن اين وزارتخانه و راه‌آهن به‌عنوان يكي از زيرمجموعه‌هاي آن، كوتاه بيايند. با اينكه در گزارش کمیسیون عمران مجلس آمده بود: «وزير راهوشهرسازي و مديرعامل شركت راه‌آهن جمهوري اسلامي به دليل مسئوليتي كه در اداره كلان و كنترل و هدايت سيستم به سمت اهداف عالي حمل‌ونقل داشته و در كنترل لحظه‌اي رفتارهاي انساني و سيستمي پايين‌دست و عوامل نهايي منجر به سانحه، نقش‌آفرين نبوده و عوامل ناشي از اشكالات ساختاري و نتيجه چندين دوره مديريتي و عملكرد سالهاي متمادي ساختار، زمينه‌ساز بروز سانحه بوده است»، صداوسيما در واكنشي اعجاب‌بر‌انگيز، با سانسور اين بخش از گزارش، به مديريت اين وزارتخانه حمله كرده و آن را مقصر اصلي اين سانحه جلوه داده است.
عملكرد جناحي صداوسيما
عملكرد جناحي صداوسيما در سالهاي اخير بر كسي پوشيده نيست؛ زيرا در تخلفاتي كه در ساليان گذشته در شهر تهران رخ مي‌دهد، اين رسانه به سبب نزديكي ديدگاه صداوسيما به ديدگاه مديريت شهري تهران، سكوت را انتخاب كرد؛ اما حمله به دولت در همين دوره سه‌ساله، بسیار فراتر از اینها بود. در برنامه‌هاي خبري پيش از برجام، برنامه‌هايي پخش مي‌شد كه عملكرد دولت را خيانت جلوه مي‌داد و سعي در تخريب مذاكرات داشت؛ حتي پس از امضاي برجام هم، اين رسانه فروگذار نكرده و به كوچك‌شماري آن ادامه مي‌داد. اين كافي نبود که بحث حقوق‌هاي نجومي را پيش كشيدند و آن را بارها در برنامه‌هاي خبري گنجاندند تا اذهان عمومي را به عملكرد دولت بدبين كنند. اين در حالي بود كه سكوت در برابر املاک نجومي درباره عملكرد شهرداري تهران، از سوي اين رسانه، مجاز شمرده شد.پيش‌تر سخنان تركان را علم كرده بودند و در واكنش به افشاگري‌هاي تند او درباره فسادها در دولت‌هاي نهم و دهم، ماجراي سكه‌هاي هديه و توهين او به چهار وزير دولت را پيش كشيدند.در همين روزهاي اخير وزير بهداشت هم پاسخي دندان‌شكن به عملكرد جناحي اين رسانه در برنامه‌اي زنده داد. حسن قاضی‌زاده‌هاشمی در برنامه زنده «ثريا» با بيان اينكه «مردم حرفهای رسانه ملی را اصلا قبول ندارند و نمی‌پذیرند» در واکنش به اعلام نتایج نظرسنجی اين برنامه درباره طرح «تحول سلامت» گفت، «آن نظرسنجی‌هایتان هم مثل فیش‌هایی است که نشان می‌دهید».
جزئيات نامه آخوندي به رئيس صداوسيما
در نامه وزیر راه و شهرسازی به رئیس سازمان صداوسیما که رونوشت آن برای سران قوای مجریه و مقننه ارسال شده، آمده: «چهارشنبه ٢٤/٩/١٣٩٥ شهروندان به‌وضوح دیدند و شنیدند که به مدت ۱۰ ساعت در تمام بسته‌های خبری صداوسیما و در زیرنویس‌های خبری و مشخصا شبکه خبر اخبار دروغ، تحریف‌شده و جریان‌سازی علیه وزارت راهوشهرسازی جریان داشت. وقتی رسانه ملی یک خبر رسمی را که ناظر بر رابطه قانونی بین مجلس و دولت است، این‌گونه تحریف می‌کند، چگونه می‌توان انتظار داشت که مردم به ديگر خبرهای شما اعتماد کنند». در بخش ديگري از اين نامه با اشاره به سانسور بخش اصلي گزارش كميسيون عمران مجلس، نوشته شده است: «خبر شما همه‌گونه مطلبی را گفت، غیر از همین نکته کانونی گزارش. صداوسیما نه‌تنها این موضوع را سانسور کرد؛ بلکه با تکرار سخنان برخی نمایندگان محترم و رئیس جلسه، گزارش کمیسیون را وارونه جلوه داد و حقیقت را قلب کرد. در همان جلسه، نمایندگان دیگری بودند که از وزارتخانه و عملکرد سیستم دفاع کردند؛ اما دریغ از حتی یک اشاره کوچک. بحث بر سر دفاع از عملکردها نیست که آن فرصت و جای دیگری می‌خواهد. مسئله محوری مسئولیت‌های قانونی، موازین اخلاقی و اصول حرفهای در نشر اخبار رسمی است. وقتی حادثه‌ای تلخ در کشور رخ می‌دهد، مردمی به سوگ می‌نشینند و احساسات و عواطف عمومی جریحه‌دار می‌شود، آیا رسانه ملی جز ایجاد آرامش، حفظ وحدت ملی و درعین‌حال موشکافی حادثه از طریق پرداختن به مسائل فنی و قانونی و از طریق مجاری تخصصی و کارشناسی وظیفه دیگری دارد؟ مگر به حکم قانون،کمیسیون عالی سوانح مرجع رسمی و قانونی این اظهارنظر نیست؟ تنظیم‌کنندگان از این موضوع مطلع بودند و می‌دانستند که مرجع قانونی اظهارنظر کمیسیون مذکور است و اعلام نظر به نام مجلس شورای اسلامی نیازمند رأی‌گیری از نمایندگان محترم است و آنچه از سوی رئیس جلسه اعلام شد، صرفا یک اظهارنظر شخصی بود. این نحوه اطلاع‌رسانی که مسائل اصلی را کنار می‌گذارد و صرفا مسائل حاشیه‌ای را در کانون خبری قرار می‌دهد، در عرف رسانه کاری غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی است. این روش، چه کمکی به فهم حقیقت، شناخت اشکالات و تنگناهای ساختاری و رفتاری یا درس‌آموزی از حوادث برای جلوگیری از تکرار آنها می‌کند؟»در بخشي از اين نامه نگاهي به بخش‌هاي خبري صداوسيما در رابطه با سانحه قطار هم شده است: «خبر ۱۴ شبکه يك با این شروع شد که اظهارنظر مشاور رئیس‌جمهور و اعلام علت سانحه یک اظهارنظر شخصی بوده است. آقای مهندس ترکان پیش از این، به‌عنوان سرپرست تیم بررسی‌‌کننده سانحه از سوی معاون اول رئیس‌جمهور صحت عملکرد سیستم را بر اساس بررسی‌هایی که این تیم انجام داده بودند اعلام کرده بود. خبر با برجسته‌سازی این موضوع می‌خواهد این قضاوت را سست کند. غافل از آنکه همین گزارش نیز صحت کارکرد سیستم را تأیید می‌کند. افزون‌براین، اگر قرار باشد به این استناد شود، این حکم نسبت به سخن دیگران نیز تسری دارد، اعم از نظر موافقان و یا مخالفان وزارتخانه و حتی اظهارنظر کمیسیون. همچنان‌که در گزارش کمیسيون آمده است، تنها مرجع رسمی و قانونی اظهارنظر دراینباره، کمیسیون عالی سوانح است. این کمیسیون طی دو اطلاعیه مقدماتی که آخرین آنها در ١٨/٩/١٣٩٥ بود، رسما نظر خود را اعلام کرد و نهایتا در تاریخ ٢٢/٩/١٣٩٥ آن را در اختیار دادستانی منطقه قرار داد. لیکن صداوسیما در شکل‌دهی به خبر هیچ اشاره‌ای به آن نکرد». بخشي از اين نامه به دروغ‌پردازي‌ها در بسته‌هاي خبري هم اشاره مي‌كند: «خبر اشاره به بیش از دوهزاربار خرابی ATC داشت. عدد دوهزار را از کجا آورده‌اند؟ و در کجای گزارش به آن اشاره شده است؟ همچنین در خبر آمد که «بسیاری از انتصاب‌های کلیدی و مناصب حرفهای راه‌آهن یا مغایر با قانون و تخلف بوده و یا…». این عبارت در کجای گزارش آمده بود؟»
آخوندي در اين نامه بي‌اعتمادي مردم را به رسانه ملي به رئيس آن گوشزد مي‌كند و مي‌نويسد: «آیا بی‌اعتمادساختن میلیون‌ها ایرانی و ۲۵میلیون مسافری که سالانه با استفاده از قطار به مقاصد خود سفر می‌کنند، ناظر بر منافع ملی است؟ آن هم سیستمی که در مقایسه با تمام شقوق حمل‌ونقلی ایمن‌ترین آنهاست؟ آیا این نوع خبررسانی جفا به جان‌باختگان و ملت ایران نیست؟ آیا آنان‌که صداوسیما را ابزار کرده‌اند و خون جان‌باختگان را دستاویز تسویه‌حساب سیاسی خود قرار داده‌اند نمی‌دانند که گزارشگری گزینشگرانه و برجسته‌سازی امور حاشیه‌ای یا دروغین و بازی با افکار عمومی برای مطامع گروهی تا چه حد خطرناک است؟ در این میانه یکی به فکر فروش کالای روسی است و دومی به فکر فروش ریل است و در این آشفته‌بازار سیاست‌بازان مقصر تعیین می‌کنند». به گفته وزير راهوشهرسازي در اين نامه، او چهارشنبه به محض اطلاع از انتشار وارونه خبر، سه‌بار با رئيس سازمان صداوسيما تماس گرفت. آخوندي به ذكر جزئيات اين تماس تلفني پرداخت. او از جريان‌سازي رسانه‌اي در مجموعه صداوسيما به رئيس آن گلايه كرد و نوشت: «اولین آنها حدود ساعت سه بعدازظهر بود و از شما درخواست کردم که خبر را مطابق آنچه مخبر کمیسیون قرائت کرده است تصحیح فرمایید. من به شما گفتم که از شما هیچ انتظار خاصی ندارم جز خواندن صحیح گزارش. مطمئن هستم که شما هم دستور داده‌اید و این را در جریان پیگیری موضوع دریافت کردم. لیکن تا ساعت ۹ شب هیچ‌گونه تصحیحی صورت نگرفت. به گمانم شما هم به گفتمان‌سازی‌های صداوسیما گرفتار آمده‌اید. تحریف آشکارا و به‌وضوح در موضوعی با این درجه حساسیت در افکار عمومی و بی‌توجهی به دستور شما چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ آیا این جز جریان‌سازی رسانهای، آن هم به‌صورت بسیار ابتدایی و مبتذل معنی دیگری دارد؟» به نوشته اين نامه: «در شرکت راه‌آهن بیش از ٢٢هزار نفر زحمت می‌کشند و روزانه صدها سیر و حرکت را سامان می‌دهند. شوربختانه حجم خدمات عظیمی که در این شرکت صورت گرفته و می‌گیرد همه تحت‌الشعاع این حادثه غمبار قرار گرفته است. آنان‌که این‌گونه فضا می‌سازند آیا نمی‌دانند چگونه با روحیه این خیل عظیم خدمتگزاران بازی می‌کنند و هر لحظه امکان وقوع حوادث سخت‌تر و فاجعهآمیزتری را فراهم می‌کنند؟ البته من تمام مسئولیتِ دفاع از همکاران را شخصا برعهده می‌گیرم و به آنان روحیه خواهم داد. لیکن؛ شایسته است رسانه نیز به این مهم واقف باشد. من منتظر قرائت این نامه و تصحیح و جبران خبر اعلامی از سوی شما خواهم ماند». در اين گزارش ديدگاه حقوقي يك حقوق‌دان را درباره انتشار خبر كذب و تحريف‌شده صداوسيما درباره سانحه برخورد دو قطار جويا شديم.
رسانه باید بی‌طرفانه عمل کند
کامبیز نوروزی، حقوق‌دان، ابعاد حقوقی این رفتار نادرست صداوسیما را این‌گونه بررسی می‌کند: انعکاس ناقص یک خبر، موجب ورود اطلاعات غلط در ذهن مخاطب می‌شود. از نظر رسانهای یک خبر اگرچه ممکن است طولانی باشد و نیازمند تلخیص، اما باید در تلخیص آن رسانه به شکلی عمل کند که ابعاد و محورهای مختلف یک خبر به مخاطب منتقل شود.
اصل بی‌طرفی در صداوسیما سال‌هاست رعایت نمی‌شود
او می‌افزاید: البته در تلویزیون سال‌هاست با این مسئله مواجه هستیم که اصل بی‌طرفی رسانه رعایت نمی‌شود. بنا بر اصل بی‌طرفی، رسانه موظف است خبر را به‌طور سالم به مخاطب منتقل کند؛ به شکلی که مخاطب از جوانب و محورهای مختلف یک خبر آگاه شود. نوروزی ادامه می‌دهد: اگرچه صداوسیما طبق قانون اساسی یک رسانه عمومی و متعلق به عموم ملت است؛ اما در اغلب اوقات کارکرد یک رسانه جناحی را پیدا می‌کند. وقتی اصل بی‌طرفی در رسانه رعایت نشود، طبیعتا ذهن مخاطب به سمت سیاسی خاصی که رسانه طالب آن است، گرایش پیدا می‌کند. به گفته او، در امر مهمی مانند راه‌آهن که بسیار کارشناسی و پیچیده است، دقت رسانه برای انتقال خبر باید بسیار بالا باشد. نوروزی در پاسخ به این پرسش که از بُعد حقوقی جایی برای شکایت علیه صداوسیما از سوی وزارت راهوشهرسازی وجود دارد، می‌گوید: در اینجا معتقد نیستم جرمی اتفاق افتاده است؛ اما مسئله این است که درباره یک وزارتخانه و سیستم حمل‌ونقل بین‌شهری (راه‌آهن) صحبت می‌کنیم. اینکه درباره اشکالات یک وزارتخانه صحبت شود و ضعف‌های یک دستگاه به مردم منتقل شود، کاري درست و ضروری است؛ اما این اطلاع‌رسانی باید در گام نخست با واقعیت منطبق بوده و در مرحله بعدی بی‌طرفانه باشد.
جهت‌گیری سیاسی در پخش اخبار
او با بیان اینکه شکایت مشکلی را حل نمی‌کند، به بیان نمونه‌ای در جهت‌گیری سیاسی صداوسیما اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر بخواهیم وضعیت مدیریت شهر تهران را مقایسه کنیم، با این اتفاق خواهیم دید اکثر کارشناسان شهرسازی و حقوق شهری متفق‌القول هستند كه اتفاقاتی که در چندین دهه در شهر تهران رخ داده، شهر تهران را دچار بحران‌های عمیق کرده است. انواع و اقسام فجایع شهری در شهر تهران در حال رخ دادن است؛ اما کسی در تلویزیون به مدیریت شهری تهران اشاره‌ای نمی‌کند. در واقع در این زمینه سمت‌گیری سیاسی تلویزیون کاملا مشهود است. نوروزی می‌افزاید: نبود اطلاع‌رسانی دقیق صداوسیما درباره گزارش تحقیق‌وتفحص مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت مدیریت شرکت راه‌آهن و سانحه دو قطار بین‌شهری در نزدیکی سمنان، نشان می‌دهد نوعی جهت‌گیری سیاسی هم در این زمینه وجود دارد. این حقوق‌دان با بیان اینکه تصور می‌کنم جایی برای شکایت وجود ندارد، می‌گوید: بااین‌حال، این حق وزارت راهوشهرسازی است که از رئیس صداوسیما بخواهد پاسخ وزیر راهوشهرسازی به صداوسیما را به طور کامل قرائت کند.
جبران انعکاس خبر نادرست در برنامه‌های خبری
او تصریح می‌کند: از نظر عدالت رسانهای باید نامه وزیر راهوشهرسازی به شکلی در بخش‌های خبری تلویزیون پوشش داده شود که نقصی را که صداوسیما درباره پخش خبر اصلی داشته، جبران کند. درواقع مسئله این است که با شیوهای که صداوسیما دراینباره کار کرده، اطلاع‌رسانی نادرست به افکار عمومی انجام شده است. در نتیجه شیوه اطلاع‌رسانی صداوسیما از این نامه باید به شکلی باشد که بتواند اطلاع‌رسانی غلط را در افکار عمومی جبران کند. این شیوهای رسانهای است که چندان هم مبهم و پیچیده نیست. این حقوق‌دان در واکنش به این پرسش که اگر صداوسیما از پوشش این جوابیه امتناع کند، قانون چه پاسخی برای آن خواهد داشت، می‌گوید: قوانین دراینباره ساکت است. برخلاف قانون مطبوعات که در ماده ٢٣، انتشار جوابیه را الزامی می‌داند، درباره تلویزیون قانون خاصی وجود ندارد و تلویزیون هم به دلیل تمایل به گشاده‌دستی، تمایلی به تصویب قانون نداشته است؛ اما براساس عمومات حقوقی این امکان برای وزارت راهوشهرسازی وجود دارد که از طریق طرح دادخواست در دادگستری، خواستار الزام تلویزیون به پخش این جوابیه شود.
دورهمی یا زخم‌زبان
«مهران‌خان مدیری» خطابش کردند؛ دورهمی‌اش را «هجونامه» و خودش را «فاقد تخصص» نامیدند. اینها، بخشی از حملات کاربران فضای مجازی به کارگردان و بازیگر پرحاشیه طنز ایران است. مدیری در برنامه دو شب پیش خود در دورهمی با موضوع شجاعت، در سخنانی گفت: «عده‌ای جرئت کردند وارد عملیاتی شوند که به آنها گفته شده بود، برگشتی در آن نیست. اگر ما بودیم چه‌کار می‌کردیم، امروز که شرایط کاملا عادی است، جواب آن دل و جرئت خارق‌العاده را با سازش‌کاری و منفعت‌طلبی می‌دهیم. اگر دل و جرئت بعضی از کارها را ندارین، چرا پست‌هایی را می‌گیرید که انجام وظایفش دل و جرئت می‌خواهد، تو که نمی‌تونی بتمرگ خانه‌ات». هرچند مدیری در این صحبت‌ها به اسم خاصی اشاره نکرده؛ بااین‌حال بسیاری می‌گویند منظور مهران مدیری در این جملات، برخي مسئولان دولتي بوده است.
جنجال، سر خط
هنوز مدت‌زمان زیادی از صحبت‌های مدیری در برنامه «دورهمی» درباره حق طلاق زنان و طعنه و کنایه‌های او به مردان و «جوگیر»خواندنشان از طرف او نمی‌گذرد؛ برنامه‌ای که باز هم سیلی از انتقادها به گفته‌های اخير او در برنامه را به‌همراه داشت یا قبل‌تر، ماجرای اعتراض ٢٠ نفر از نمایندگان فراکسیون اهل سنت مجلس که مدتی قبل در تذکر کتبی خواستار برخورد جدی با عوامل تولید و مجری برنامه دورهمی به‌دلیل آنچه اهانت به بزرگان اهل سنت می‌خواندند، شدند. تذکر این نمایندگان به بخشی از برنامه دورهمی بود که با موضوع «تظاهر و ریا» پخش شد. در این برنامه، مدیری، داستان فرد ریاکار و نان به‌نرخ‌روزخوری را روایت می‌کند که برای استخدام مراجعه کرده و براساس جو موجود و تنها از روی ریاکاری و نان‌به‌نرخ‌روزخوری بدون هیچ ارتباطی با موضوع استخدام به دو نفر از بزرگان اهل سنت لعنت می‌فرستد.
اما برنامه جمعه‌شب مدیری با موضوع شجاعت روی آنتن رفت. مدیری در بخشی از برنامه‌اش گفت: «جرئت نقطه مقابل سازش‌کاری است که ما اسمش را می‌گذاریم عملکرد جنتلمنانه یا پاس‌دادن به هم برای بقا. اجرای خیلی چیزها نیاز به جرئت دارد و کسانی که پرونده پاکی دارند جرئت عبور از سازش‌کاری را دارند.
یکی تصادف می‌کند هیچ‌کس به او کمک نمی‌کند چون می‌گویند شاید پای ما هم وارد ماجرا شود. بعد تصور کنید چگونه یک عده جرئت کردند وارد عملیاتی بشوند که به آنها گفته‌اند برگشتی در آن نیست. اگر ما بودیم چه‌کار می‌کردیم؟ امروز که شرایط کاملا عادی است جواب آن دل و جرئت خارق‌العاده را با منفعت‌طلبی و سازش‌کاری می‌دهیم. اگر جرئت انجام بعضی کارها را ندارید پس چرا پست‌هایی را می‌گیرید که انجام وظایفش دل و جرئت می‌خواهد؟» صحبت‌های مدیری در برنامه، واکنش‌های بسیاری در صفحات مجازی به دنبال داشت و برخی صحبت‌های او را نقدی به سیاست خارجی دولت یازدهم تعبیر کردند. اعتراض مردم در شبکه‌های اجتماعی تا آنجا ادامه یافته که حتی کمپین‌هایی علیه مدیری به راه افتاده است. «بالاخره آقا مهران کدوم طرفی؟»؛ بالاخره ما نفهمیدیم ایشون طرفدار دولت قبل بود یا دولت مستقر یا اصلا یک کمدین بی‌نظیر ایران است که می‌تواند نقدهایی در قالب کمدی مطرح کند. بنده خدا هرچی گفت، یک عده ناراحت شدن؛ از طرفداران دولت قبل بگیرید تا وزارت بهداشت و وکلا و… صحبت هم که بشه، میگن ما مردم خیلی بافرهنگی هستیم، ولی نمیتونن یک برنامه طنز رو دووم بیارن. «همین که صداوسیما به این متن اجازه انتشار داده یعنی باهاش موافق بوده. پس سیاسیه… همین برنامه‌رو از اول بادقت ببینین چندبار وصله‌پینه شده بود»؛ اینها بخشی از واکنش‌های کاربران فضای مجازی به اظهارات دو شب پیش مدیری است.
شوخی با تحصن نمایندگان مجلس ششم
ورود مستقیم مدیری به مسائل سیاسی روز و موضع‌گیری‌های نابهنگام او، چیز تازه‌ای نیست. شوخی او با تحصن سیاسی نمایندگان مجلس ششم از اولین حواشی سیاسی زندگی حرفهای این بازیگر محسوب می‌شود؛ تحصنی که در ادامه به روزه سیاسی کشیده شد و همین روزه سیاسی موجب شد تا مدیری در همان ایام با این سوژه شوخی کند! دی ماه ۸۲ و هم‌زمان با ردصلاحیت برخی از نمایندگان مجلس ششم، چهره‌های ردصلاحیت‌شده در مجلس تحصن كردند و برخی از متحصنان با انتشار بیانیه‌ای اعتراض خود را اعلام کردند. مدیری که آن زمان برنامه نقطه‌چین را در دست داشت، سر شوخی را با نمایندگان باز کرد. قصه از این قرار بود که کاسبی تصمیم می‌گیرد جزء هیأت‌مدیره صنف خودش باشد، اما بعد از ثبت‌نام، صلاحیتش از طرف اتحادیه رد می‌شود و این فرد به همراه دوستانش تحصن می‌کند. آنها جلو چشم خبرنگاران به خودشان سرم وصل می‌کنند، اما وقتی کسی نیست یواشکی غذا می‌خورند. این مسئله با انتقاد شدید برخی نمایندگان از جمله داود سلیمانی، ناصر قوامی، محسن آرمین و… مواجه شد. این نمایندگان نمایش این طنز را اهانت به نمایندگان اصلاح‌طلب عنوان کردند. مرحوم کیومرث صابری‌فومنی هم در یادداشتی او را از دایره هنرمندان خارج دانست. این انتقاد از آنجا که به‌طورکلی با سیاست‌های صداوسیما هم‌راستا نبود، چندان از طرف آنها جدی گرفته نشد و تلویزیون اینجا کاملا پشت مدیری ایستاد. حتی در جاهایی هم به این نکته اشاره شد که یک طنز تلویزیونی که مربوط به مشکلات صنفی یک قشر جامعه است، چه ارتباطی با نمایندگان مجلس دارد! البته در نهایت هیچ مشکلی برای ادامه پخش «نقطه‌چین» پیش نیامد و سریال ادامه پیدا کرد.
مدیری و قالیباف
صحبت‌های مدیری درباره شهردار تهران هم از دیگر مواردی است که حواشی بسیاری را به همراه داشته. در برنامه‌ای که پروفسور سمیعی حضور داشت، این برنامه به زعم بسیاری، تبلیغی تمام‌عیار برای قالیباف از زبان یک جراح مشهور دانسته شد و البته تمجید‌هایی که در برخی از برنامه‌های او از قالیباف صورت گرفته، این برنامه را به حمایت از قالیباف متهم کرده است.
پاتک روی آنتن زنده
«من آمده‌ام اینجا نشسته‌ام اما شما می‌خواهید چهار فیش حقوقی بگذارید جلوی من. خب قبل از این آن را به من نشان بدهید تا ببینم راست است یا دروغ. آنچه می‌گویید صددرصد دروغ است. امیدوارم باقی حرف‌هایتان دروغ نباشد». این بخشی از حرفهای حسن هاشمی وزیر بهداشت است که روز پنجشنبه در برنامه تلویزیونی ثریا مطرح کرد. حرفهای صریح و گزنده‌ای که به گفته خود واکنشی بود به «رویه تخریبی سازمان صداوسیما علیه دولت».
وزیر بهداشت در این برنامه زنده تلویزیون که از شبکه یک سیما پخش می‌شود، به‌شدت از آنچه رویه تخریبی سازمان صداوسیما علیه دولت خواند، انتقاد کرد. او در بخش دیگری از حرفهای خود که در میان واکنش‌های مجری برنامه مطرح می‌کرد، گفت: «اگر واقعا می‌خواستید روشنگری کنید و آن انتظاری که از صداوسیما هست که دانشگاه باشد را انجام دهید، این را قبل از برنامه به من می‌دادید، اصلا چرا به من؟ به دستگاه قضائی بدهید».وزیر بهداشت اضافه کرد: «اگر قانون را قبول ندارید و بنای شما فقط این است که بیایید جلوی دوربین و به‌اصطلاح خودتان افشاگری کنید که این کار را ادامه بدهید؛ فقط این شعارتان را عوض کنید. ننویسید دیدبانی برای پیشرفت ایران. این رفتار باعث پسرفت کشور می‌شود».وی در ادامه ضمن انتقاد از سکوت صداوسیما در مقابل فسادهای دولت احمدی‌نژاد گفت: شما چرا تا حالا ساکت بوده‌اید. چرا زمان دولت قبل صدایتان درنیامد. چرا درباره آن همه تخلفات هیچ چیزی نگفتید». هاشمی خطاب به مجری گفت: «به خدا من به خاطر خودتان می‌گویم، مردم حرفهای شما را اصلا نمی‌پذیرند». در این حین، مجری برنامه ثریا به نظرسنجی‌های صداوسیما اشاره کرد که براساس آن افراد ناراضی از طرح تحول سلامت از افرادی که اعلام رضایت کرده بودند، بیشتر بود. وزیر بهداشت در پاسخ به این حرف مجری نیز گفت: «آن نظرسنجی‌هایتان هم مثل فیش‌هایی است که نشان می‌دهید».وزیر بهداشت در ادامه، با انتقاد به تخریب دولت در صداوسیما گفت: مردم حرفهای شما را قبول ندارند، چون وزارت اطلاعات، سازمان صداوسیما و مرکز ملی آمار از ائمه جمعه، نمایندگان مجلس و مردم نظرسنجی می‌کنند. اگر می‌خواهید به کشور خدمت کنید، عینک بدبینی را بردارید. واکنش صریح و تند وزیر بهداشت در این برنامه زمانی برانگیخته شد که مجری برنامه تصاویری از چندین فیش حقوقی میلیونی مربوط به پزشکان نشان داد، هاشمی درباره این فیش‌ها اظهار کرد: یکی از این فیش‌ها که اعلام شد متعلق به یکی از افراد ستاد وزارت بهداشت است، متعلق به یکی از معاونان من است. ایشان ماهی ٣٤٠ میلیون تومان کار کرده و ٦٨ میلیون تومان به او داده‌اند. برای این موضوع نیز پرونده‌ای تشکیل و بررسی شد اما سازمان بازرسی کشور هیچ حکمی برای آن نداد؛ چراکه حق او بود. اگر نظام پرداخت کارانه اشتباه است، ای کاش از ٢٣ سال پیش اجرا نمی‌شد». هاشمی همچنین فیش حقوقی ٥٨٥میلیون‌تومانی یک پزشک برای یک ماه را تکذیب کرد و گفت: «این فیش دروغ است، باید به حوزه سلامت، مانند امنیت توجه شود. در این دوره توانستیم با بضاعت کم خود، دولت و مجلس را نسبت به مشکلات حوزه سلامت حساس کنیم».هاشمی همچنین اعلام کرد: «رهبری فرمودند من حقوق پزشکان را مصداق فیش‌های نجومی نمی‌دانم؛ این درآمد مصداق حق‌الکشف است. اگر حقوق ٦٠میلیون‌تومانی می‌گرفتند و کار نمی‌کردند، حقوق نجومی بود. یکی از فیش‌هایی که نشان دادید متعلق به یک متخصص زنان در یکی از محروم‌ترین مناطق سیستان‌وبلوچستان است که ٢٨٥ عمل زایمان انجام داده بود. اگر ٢٥ عمل زایمان داشت، آیا رقم دریافتی وی با این رقم یکی بود؟».
سناریوسازی برای تخریب طرح تحول سلامت
پس از پخش‌شدن این برنامه واکنش‌های زیادی به آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نشان داده شد. علاوه بر این مشاور وزیر بهداشت و رئیس مرکز روابط‌عمومی این وزارتخانه نیز درباره جزئیات دیگر این برنامه و نحوه دعوت از وزیر برای شرکت در برنامه توضیحاتی ارائه داد. دکتر عباس زارع‌نژاد دراینباره گفت: برای اطلاع مردم فهیم و دلسوزانی که پیگیر اجرای این طرح و به‌ثمرنشستن آن هستند، می‌گویم از مدت‌ها قبل برنامه ثریا بدون حضور کارشناسان وزارت بهداشت و به‌طور یک‌سویه برنامه‌های انتقادی درباره طرح تحول سلامت به‌ویژه در هفته‌های اخیر تهیه و پخش کرد و این طرح مردمی را مورد نقد غیرمنصفانه قرار داد، اما چندی‌پیش نامه‌ای به امضای تهیه‌کننده برنامه برای ما ارسال شد و در صحبتی که با عوامل برنامه داشتیم از طرف آنها دو گزینه پیشنهاد شد. وی گفت: نخستین گزینه پیشنهادی عوامل برنامه ثریا حضور کارشناسان یا معاونان وزیر همراه با دیگر منتقدان طرح تحول سلامت بود و دومین گزینه حضور شخص وزیر بهداشت به‌تنهایی طبق روال برنامه‌های گفت‌وگومحور رسانه ملی در این برنامه بود و انتخاب این دو گزینه را نیز به روابط‌عمومی وزارت بهداشت واگذار کردند و ما هم گزینه دوم که حضور وزیر بهداشت در این برنامه بود را با وجود اینکه در دو سال گذشته هیچ وزیری در این برنامه حضور پیدا نکرده بود، به عوامل برنامه اعلام کردیم. زارع‌نژاد تأکید کرد: محورهای گفت‌وگو در برنامه نیز طبق جدولی از سوی عوامل برنامه ثریا برای ما ارسال شد که البته متأسفانه در برنامه ثریا عامدانه به بسیاری از این محورها پرداخته نشد. مشاور وزیر بهداشت با انتقاد از گره‌زدن طرح تحول سلامت با موضوع تعرفه‌های پزشکی و فیش‌های نجومی از سوی عوامل برنامه ثریا گفت: مجری برنامه در طول پخش آن سعی کرد با آمارها و نمودارهای غیرعلمی، طرح تحول سلامت را که با اقبال عمومی مردم و به‌ویژه محرومان مواجه شده، تخریب کند، هرچند نتیجه نظرسنجی اعلام‌شده در آخر برنامه هم، نشان داد مردم همیشه بهترین و درست‌ترین قضاوت‌ها را دارند. زارع‌نژاد افزود: مردم عزیز مشاهده کردند این برنامه روال منطقی هم نداشت؛ صحبت‌های طولانی مجری و پریدن‌های مکرر او در لابه‌لای صحبت‌های وزیر، پخش گزارش‌های منفی و خارج از عرف برنامه‌های این‌چنینی و سیاه‌نمایی‌های طولانی، خواندن پیامک‌های منفی و… عملا توازن و تعادل برنامه را به سمت نقد غیرمنصفانه و تخریبی به‌هم زد و البته رونمایی از یک فیش جعلی که در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت. همه اینها، نشان داد برخلاف ادعای عوامل برنامه ثریا، وزیر بهداشت در این برنامه در مقابل آیتم‌های متعدد انتقادی تنها بود و درواقع ما تابع شرایط تحمیلی این برنامه شدیم و البته با همه این سناریوچینی‌ها، آنچه مردم در آخر برنامه به آن رأی دادند، رضایت‌مندی نسبی از طرح بزرگی بود که به تأیید مقام معظم رهبری، دولت و مجلس برای ایجاد عدالت در سلامت رسيده است. رئیس مرکز روابط‌عمومی وزارت بهداشت افزود: استناد به آمارهای یک نهاد عمومی غیردولتی و نپرداختن به محورهای مهم و اصلی طرح تحول، از اشکالاتی بود که سناریوسازی را بیشتر به ذهن متبادر می‌کند تا یک نقد کارشناسی و منطقی؛ حال که مسیر و نتیجه برنامه براساس آنچه عوامل برنامه طراحی کردند، حاصل نشده است، شایسته نیست آنها با توجیهات غیرمنطقی در برخی خبرگزاری‌ها، شأن و جایگاه رسانه ملی را به‌عنوان رسانهای که تحمیل‌ها را می‌پذیرد، زیر سؤال ببرند. درعین‌حال زارع‌نژاد تأکید کرد: رسانه ملی همواره با رویکرد حل مشکلات مردم از طرح تحول سلامت نقش حمایتی داشته و با بیان انتقادهای کارشناسانه، کوشیده است مشکلات طرح را بیان کند و از صداوسیما به دلیل این نگاه منطقی سپاسگزاریم.
انتقادهای سابقه‌دار
این اولین‌بار نیست که مسئولان دولت به نحوه پوشش اخبار دولت در صداوسیما انتقاد می‌کنند. در سال ٩٣، علی یونسی، دستیار ویژه رئیس‌جمهور، در مصاحبه‌ای با سایت جماران درباره عملکرد صداوسیما درباره پوشش اخبار دولت گفت: «متأسفانه صداوسیما در جایگاه رسانه، در قبال دولت اپوزیسیونی عمل می‌کند؛ این در حالی است که جایگاه رسانه ملی، جایگاه یک رسانه اپوزیسیون نیست. اصولا صداوسیما باید حامی رئیس‌جمهور باشد و درعین‌حال، نظرات مردم را در رابطه با دولت منعکس کند. دولت به رفتار صداوسیما در قبال دولت نقدهای جدی دارد. شخص رئیس‌جمهور و ارکان دولت هم منتقد رفتارها و عملکرد صداوسیما در قبال دولت هستند». وی در ادامه گفت: «علاوه بر شبکه‌های سراسری، در استان‌ها هم، صداوسیما عملکرد مناسبی در قبال دولت و سفرهای استانی رئیس‌جمهور ندارد. در سفر رئیس‌جمهور به استان ایلام، همراه ایشان بودم؛ اصولا در آن روز مهم‌ترین خبر استان ایلام سفر رئیس‌جمهور و تعداد زیادی از اعضای هیأت دولت به ایلام بود؛ ولی وقتی تلویزیون استان ایلام را می‌دیدم، متوجه شدم به‌طور عجیبی به مسائل فرعی و طنزآلود می‌پردازند و پوشش مناسبي به سفر دکتر روحانی و هیأت دولت نمی‌دهند؛ طوری که انگار هیچ اتفاقی در این استان روی نداده است».در موردی دیگر در همان سال ٩٣، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در سفر استانی خود به اردبيل، در جلسه شورای اداری این استان در سخنانی با تأکید بر اینکه کارهای بسیار بزرگی باوجود تحریم‌ها در کشور انجام شده است، گفت: رسانه ملی حاضر نیست خدمات دولت را برای مردم تبیین کند و دولت از لحاظ تبلیغاتی دست تنها است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، وی افزود: متأسفانه خدمات دولت برای مردم بیان نمی‌شود و این برخلاف تأکید امام راحل است. امام (ره) همواره تأکید می‌کردند دولت باید خدماتش را به مردم بگوید و خدمات دولت باید در صداوسیما به‌خوبی منعکس شود و رسانه‌ها باید خدمات دولت را برای مردم تشریح کنند؛ اما درباره اینکه چرا نمی‌گذارند همه خدمات دولت برای مردم تبیین شود، به موقع سخن خواهم گفت. روحانی با اشاره به دیدارهایش با مردم، گفت: «مردم بارها به من می‌گویند می‌دانیم چه کسانی و کجاها و چرا شما را اذیت می‌کنند، شما راهتان را ادامه بدهید. حضور مردم در صحنه بسیار مهم است و همین محبت مردم نشان می‌دهد که آنان تنها گوششان به رادیو یا چشمشان به تلویزیون نیست و چشم و گوش آنان خیلی وسیع‌تر می‌بیند و می‌شنود و خیلی خوب می‌توانند قضاوت کنند».
در اردیبهشت سال ٩٤ نیز حجت‌الاسلام والمسلمین مجید انصاری، معاون وقت پارلمانی رئیس‌جمهوری، با انتقاد از عملکرد صداوسیما گفت: این رسانه در پخش دستاوردها و توفیقات دولت یازدهم کم‌لطفی می‌کند. انصاری دراینباره افزود: صداوسیما با کم‌لطفی نسبت به دولت یازدهم، مانند دوره‌های قبل به توفیقات و دستاوردهای به‌دست‌آمده نمی‌پردازد. سایت‌ها و رسانه‌های دیگر نیز به جای همراهی و کمک به دولت فشار زیادی را به دولت تحمیل می‌کنند. دولت مقابل تمام فشارها ایستادگی کرده و در تلاش برای ایجاد آرامش در کشور است؛ به‌طوری‌که با قرارگرفتن محور ثبات در خاورمیانه، می‌تواند به خود افتخار کند. در مهر ماه سال ٩٥ (سه ماه پیش)، رئیس‌جمهور در سفر به استان قزوین بار دیگر انتقاد خود را به صداوسیما مطرح کرد و در سخنرانی خود بزرگان، روزنامه‌نگاران و صداوسیما را خطاب قرار داد و گفت: «چرا واقعیت را به مردم نمی‌گویید؛ مردم بدانید در یک سالی که گذشت، با افت قیمت نفت نه تنها ما از ذخیره برداشت نکردیم، بلکه ٢٠ درصد از درآمدمان را نیز به چرخه ملی وارد کردیم».
وزیر بهداشت چه گفت
البته همه زمان حضور وزیر بهداشت در این برنامه به بحث‌های انتقادی نگذشت؛ او در صحبت‌های خود در آنتن زنده شبکه یک، ادامه داد: دولت‌ها به‌طور متوسط در تمام عمر خود هزارو ٦٠٠ تا هزارو ٧٠٠ تخت بیمارستانی ایجاد می‌کردند، اما این دولت تا امروز ۱۲هزار تخت ایجاد کرده و قول داده است تا پایان دولت ۲۱ هزار تخت دیگر راه‌اندازی کند. وزیر بهداشت، با تأکید بر اینکه به جای سرکوب بخش خصوصی، باید عمل کرد، ادامه داد: افزایش توزیع پزشک به صورت صحیح، افزایش تخت‌های بیمارستانی، کاهش پرداختی مردم و… بخشی از اقداماتی بود که برای رقابت با بخش خصوصی انجام دادیم. در دو سال گذشته حدود ٤٠ هزار تخت بیمارستانی تعویض شد. افزایش رجوع به بخش دولتی در دو سال گذشته به دلیل افزایش خدمات بود، با فشار و متهم‌کردن بخش خصوصی نمی‌توان با آن رقابت کرد. وی در پاسخ به این پرسش که چرا برخلاف سیاست‌های ابلاغی رهبری، تعرفه‌های بخش خصوصی ٢,٥ برابر افزایش پیدا کرد، گفت: اولین نکته در این سیاست‌های ابلاغی از سوی رهبری، تأمین منابع مالی پایدار است. این سیاست‌ها، یک بسته است که نمی‌شود تنها یک بند از آن را اجرا کرد و سایر را خیر. درعین‌حال نرخ تورمی که دولت برای حوزه سلامت مشخص کرده است، ١.٤ برابر میزان تورم عادی است. بخش خصوصی مورد اقبال مردم است و هزینه چندین‌برابری نسبت به بخش دولتی دارد. وقتی این سیاست‌ها اجرائی می‌شود که بخش دولتی قوی باشد، ما در حال ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تقویت بخش دولتی مانند جذب بیشتر پزشک، توسعه تخت‌های بیمارستانی و… هستیم. آن زمان است که می‌توان رقیب بخش خصوصی شد. هاشمی در ادامه تأکید کرد: هفت تا ١٠ هزار میلیارد تومان زیرمیزی در تعرفه‌ها توزیع شد. زیرمیزی، نتیجه بی‌توجهی دولت‌ها و مجالس به حق پزشکان بود. وزیر بهداشت در بخش دیگری از برنامه، با بیان اینکه اگر درآمد کسی بالاست، باید سیستم مالیاتی را اصلاح کنید، تصریح کرد: حقوق با کارانه تفاوت دارد. بخشی از درآمدی که کادر درمان برای دولت ایجاد می‌کند، به آنها پرداخت می‌شود. در دولت قبل، رقم این درآمد از سوی کادر درمان، ١٠ هزار‌میلیارد تومان بود که در این دوره، به ٢٦ هزار میلیارد تومان در بخش دولتی رسید. به گفته هاشمی، حضور ٨٤٣ پزشک مقیم در ٤١٢ بیمارستان، راه‌اندازی پنج‌هزارو ٨٠ پایگاه سلامت، هزارو ٩٠٢ مرکز جامع خدمات سلامت و دوهزارو ٥٠٠ خانه بهداشت جدید، تأمین یک مراقب سلامت به‌ازای هر سه هزار نفر، راه‌اندازی یک پایگاه سلامت به ازای هر شش تا ١٢هزارو ٥٠٠ نفر، تأمین یک خانه بهداشت برای هر هزار جمعیت روستایی، افزایش تخت‌های ویژه، راه‌اندازی هزارو ٩٠٢ مرکز جامع خدمات سلامت، بازسازی دو میلیون مترمربع فضای درمانی و… را بخش دیگری از موفقیت‌های طرح تحول نظام سلامت عنوان کرد.
انتهای پیام
