تعطیلی شنبه و خطای شناختی فقیهان

محمد موسوی عقیقی، پژوهشگر فقه و حقوق، در کانال تلگرامی خود نوشت: «در هفته‌ی گذشته، پیرامون طرح تعطیلی شنبه دو تن از فقیهان قم به مخالفت پرداختند. جعفر سبحانی تبریزی بنا به اینکه «در چنین روزهایی که دشمن صهیونیست فزون از هفت ماه، به نسل کشی پرداخته و هزاران شهروند غزه را به خاک و خون کشیده» تعطیلی شنبه را به صلاح ندانسته است.

همچنین ناصر مکارم شیرازی بیان کرده است:
«تعطیلی روز شنبه از احکام و رسوم و نمادهای دین یهود است و انجام این کار در بلاد مسلمانان تشبه به یهودیان و تضعیف فرهنگ اسلامی است».

در اینجا فقیهان دچار خطای شناختی شده‌اند. به عبارتی فقیهان در موضوع تعطیلی شنبه‌ها به دام «مغالطه‌ی بی‌ربطی» (Non sequitur) افتاده‌اند؛ به این صورت که یهودی‌ها کافرند، دین آن‌ها یهودیت است، پس قبول رسومات یهود، تشبه به کفار است.

قرآن در آیه‌ی ۴۴ سوره‌ی مائده تورات را «نور و هدایت‌گر» معرفی می‌کند و در آیه‌ی ۱۳۷ سوره‌ی بقره بیان کرده که یک مسلمان باید به تورات و انجیل، همانند قرآن، ایمان داشته باشد و در آیه‌ی ۶۸ سوره‌‌ی مائده تورات و انجیل در کنار قرآن از کتاب‌های بالادستیِ فهم دین دانسته شده است.

اما در آیاتی از قرآن بیان شده که یهودیان کفر ورزیدند (آل‌عمران: ۹۰؛ نساء: ۴۶). حال آیا به کار گرفتن بخشی از آیین‌های دینِ یهود، ممنوع است؟

تعطیلی شنبه در یهود را «شبات» می‌گویند که نزدیک به ۴۰ بار در تورات بیان شده است. (ر.ک به: کتاب یشیعا، ۵۶:۲؛ کتاب تثنیه، ۱۵:۵) از نگاه من تحریف تورات باوری غلط است، ولی به فرض که درست هم باشد، شبات جزء تحریفات، بنا به قدمت تاریخی‌اش، نیست.

مطابق آیه‌ی ۱۴۹ سوره‌ی آل‌عمران «اطاعت از کفار» و روایاتی «تشابه به کفار» ممنوع شده است. درحالی‌که خواندید تورات، هرچند همین توراتِ تحریف‌شده در زمان نزول قرآن، مورد تأیید قرآن واقع شده، به طوری‌که باید آن را در فهم دینی درنظر داشت.

در این صورت، «تشبه به دین یهود» از بیخ‌و‌بُن متفاوت از «تشبه به کفار» است؛ زیرا دین یهود و تورات مورد قبول خداوند و محمد بن عبدالله(ص) قرار گرفته و تنها «شباهت رفتاری با یهودیان» که خارج از «سنت‌‌های دینی» باشد، ممنوع شده است. مطابق تورات تعطیلی شبات برای یهودیان یک «سنت الهی» است. (کتاب خروج، ۳۵:۲) آیا خطای دینی یا رفتاری یهودیان باید به پای خداوند نوشته شود؟ اگر خدای یهود و خدای اسلام یکسان است، چگونه سنت الهیِ او، عنوان «شباهت با کفار» به خود می‌گیرد؟

ما مسلمانان مؤظف به انجام فرمان‌های قرآن هستیم. از سوی دیگر اجرای تورات و انجیل در کنار قرآن دستور خداوند است: «أَقَامُوا۟ ٱلتَّوْرَىٰةَ وَٱلْإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيْهِم مِّن رَّبِّهِمْ» (مائده: ۶۶) و به دلیل اینکه نباید میان کتاب‌های آسمانی تفاوتی بگذاریم: «وَ مَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ» (بقره: ۱۳۶)، مسلمانان باید در فرمان‌های دینی تورات، انجیل و دیگر کتاب‌های پیامبران را در نظر بگیرند.

حال چگونه می‌توان شباهت به دین یهود که مورد تأیید خداوند است و شباهت با کتاب آسمانیِ تورات را که مورد تأیید قرآن است، «تشبه به کفار» دانست یا آن را مردود اعلام کرد؟

انتهای پیام