یک پیشنهاد «وحدت‌زا» درباره‌ی زیارت عاشورا
حجت الاسلام احمد حیدری در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:
زیارت شریف عاشورا، افزون بر نسخه رایج کنونی (که برگرفته از نسخه‌های خطی متأخّر ”مصباح المتهجّد“ شیخ طوسی است) دو نسخه دیگر با اندکی تفاوت مهم دارد:
1. در ”کامل الزّیارات“ ابن‌قولویه قمیبا همین عنوان زیارت عاشورا و با همین سند در ص176-179.
2. در نسخه‌های متقدّمِ کتاب ”مصباح المتهجّد“ شیخ طوسی(ر.ک مصباح التهجد، ج2، ص777).
نکته مهم این است که در هیچ‌یک از دو نسخه فوق عبارت ”وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلاً ثُمَّ الثَّانِی وَ الثَّالِثَ وَ الرَّابِعَ“ [که ظهور احتمالی وحدت شکن و بهانه‌ده به دست دشمنان اهل بیت دارد]، نیامده است.
آن دو نسخه با توجّه به معیارهای:
۱. قدمت؛
۲. اعتبار منبع؛
۳. اعتبار سند؛
۴. سازگاری عبارت مورد نظر با بقیّة متن؛.
۵. سازگاری با سیره امامان (ع).
نسبت به نسخه رایج و معروف پذیرفتنی‌ترند و عبارت ”اَللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظَالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلاً ثُمَّ الثَّانِی وَ الثَّالِثَ وَ الرَّابِعَ“ که دستآویز دشمنان و وحدت‌شکنان است، فقط در نسخه رایج زیارت عاشورا (که به نسخه‌های متأخر ”مصباح المتهجّد“ باز می‌گردد) وجود دارد و در نسخه‌های کُهن‌تر مصباح المتهجد این گونه است: «اللهم خص انت اول ظالم باللعن منی وابدا به جمیع الظالمین لهم اللهم العن یزید و العن عبیدالله …» (مصباح التهجد، ج2، ص777، پاورقی 320-322).
عبارت مورد بحث در نگارش ”کامل الزّیارات“ هم این گونه است: ”اَللّهُمَّ خُصَّ أنْتَ أوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ آلَ نَبِیکَ بِاللَّعْنِ ثُمَّ الْعَنْ أعْداءَ آلِ مُحَمَّدٍ مِنَ الْأوَّلینَ وَ الْآخِرینَ. اَللّهُمَّ الْعَنْ یزیدَ وَ أباهُ.“
بنابراین، نسخه ”کامل الزّیارات“ و نسخه متقدم ”مصباح المتهجّد“ ــ دست‌کم درباره عبارت مورد بحث ــ رجحان دارند.
نگارش مشهور از نظر زمانی هم، متأخر است و با شرایط تاریخی زمان امام باقر (ع) و با سیره عمومی اهل بیت (ع) در إنشاء زیارات مأثور نمی‌سازد اما نگارشی که در ”کامل الزّیارات“ [و نسخه های قدیمی مصباح المتهجد) نقل شده است:
اولاً، قدمت بیشتری دارد؛
ثانیاً، با سیره ائمه (ع) در إنشاء زیارت‌های مأثور سازگاری دارد؛
ثالثاً، دارای انسجام محتوایی و سازگاری درونی با بقیه متن است.
نتیجه:
بیاییم با جایگزین‌کردن این نسخه، به تقریب بین مذاهب اسلامی و جوامع اسلامی یاری رسانیم و بهانه به دست دشمنان اسلام برای اختلاف‌افکنی، و به داعشیان و امثال “سپاه صحابه” برای ریختن خون شیعیان ندهیم.
انتهای پیام
