رادیو ایران، پرش مهندس حشمت و اقتصاد بزرگ کنکور!

علی نیلی، انصاف نیوز: رادیو ایران هر روز پس از پخش اخبار 8 صبح، یک رپورتاژآگهی 10 دقیقه‌ای برای گروه آموزشی پرش مهندس حشمت روی آنتن می‌برد که بیش از هر چیز، نشانه‌ای است از اقتصاد بزرگ کنکور و کمک آموزشی.

خبر 8 صبح رادیو ایران یکی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های همه شبکه‌های رادیویی کشور است و حتی شنوندگان پروپاقرص رادیو پیام، رادیو آوا و رادیو جوان هم معمولا این بخش خبری رادیو ایران را از دست نمی‌دهند.

خبر 8 صبح رادیو ایران تقریبا 20 دقیقه زمان می‌برد و بعد هم بین 10 تا 15 دقیقه پیک بامدادی پخش می‌شود که چند گزارشی است از پیگیری‌های بیشتر خبرها.

پس از پایان خبرها اما هر روز رپورتاژآگهی گروه آموزشی پرش روی آنتن رادیو ایران می‌رود و آقای مهندس حشمت به عنوان کارشناس کمک آموزشی به پرسش‌های خانم خاطره ارج، مجری رادیو پاسخ می‌دهد.

گرچه تلاش قابل توجهی شده که برنامه زنده به نظر برسد، اما مخاطبان دیرپا و مدت طولانی رادیو ایران متوجه می‌شوند که برنامه‌ها ضبط شده است و هر روز به نوبت یکی از ابتکارات مهندس حشمت برای ترغیب شنوندگان رادیو ایران به خرید بسته‌های آموزشی گروه پرش پخش می‌شود!

آقای مهندس حشمت یک روز از اهمیت یافتن پایه‌های مختلف سخن می‌گوید، روز دیگر از آزمایش دیوارهای شیشه‌ای آکواریوم! یک روز از تحلیل نتایج امتحانات نوبت اول شروع می‌کند و یک روز از رجحان بسته‌های معلم خصوصی حرف می‌زند. در نهایت اما همه این صحبت‌ها یک نتیجه دارد؛ «پدر مادرهای عزیز! اگر شما هم به آینده فرزندان‌تان اهمیت می‌دهید، همین الان پایه تحصیلی او را به سرشماره فلان پیامک کنید تا هم از تخفیف برخوردار شوید و هم مشاوره بگیرید…»

غیر از آموزشی پرش مهندس حشمت که رپورتاژ خود را بعد از خبر سراسری 8 صبح از رادیو ایران پخش می‌کند، «گزینه یک» از همین شبکه هر روز ساعت 19 و 45 دقیقه آغاز می‌شود و تا 8 شب هم ادامه می‌یابد. کارشناس این برنامه آقای «کامیاب کیا دربند سری» است که با «گروه مشاوران متخصص‌اش» به دانش‌آموزان پایه دهم به بعد کمک می‌کند در کنکور موفق باشند. در این رپورتاژآگهی هم مشتری باید عددی را به یک سرشماره پیامک کند.

رادیو جوان با «کلید طلایی»، «برتر شو»، «موج دانش» و «کنکور جوان» سهمی از اقتصاد کمک آموزشی و کنکور برده است. مثلا برنامه «برتر شو» روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 15 و 45 دقیقه پخش می‌شد و با «هیراد ذاکر» گفت‌وگو می‌کرد که رتبه‌اش تک‌رقمی بوده، فیزیک کنکور را 100 درصد زده و مجوز مشاوره تحصیلی از وزارت علوم داشته است. طبق همان الگوی آشنا این‌جا هم باید عددی به سرشماره‌ای پیامک می‌شده تا در نهایت خدمت آموزشی خرید شود.

نه به پرش مهندس حشمت می‌توان ایراد گرفت و نه به سایر کارشناسان و مشاوران تحصیلی. شاید باید تحسین‌شان هم کرد که برای کار خود ارزش قائل هستند و از صداوسیما برای رساندن پیام خود و جذب مشتری بهره برده‌اند. اما پرسشی که تکرار هر روزه این برنامه‌ها به ویژه برنامه گروه آموزشی پرش مهندس حشمت به ذهن شنونده متبادر می‌کند این است که حجم گردش مالی این گروه آموزشی چقدر است که توانسته گل ساعت رادیو ایران را در اختیار بگیرد و بهترین باکس تبلیغاتی رادیو ایران را – که احتمالا یکی از گران‌ترین باکس‌های تبلیغاتی معاونت رادیو صداوسیماست – بخرد؟

تنوع برنامه‌های مشارکتی صداوسیما با گروه‌های آموزشی و مشاوره تحصیلی گوناگون، می‌تواند گواه معتبری برای بزرگی اقتصاد کمک آموزشی و کنکور باشد و از یک گردش مالی خیره‌کننده در این حوزه خبر دهد. گرچه پیش‌تر تبلیغات پرحجم رادیو تلویزیونی، محیطی و شبکه‌ای گاج، قلمچی، خیلی سبز، مبتکران، مدرسان شریف و… حافظه جمعی چند نسل از ایرانیان را انباشته بود و خیلی‌ها را با این واقعیت آشنا کرده بود که کیفیت آموزش به کمیت هزینه برای آن گره خورده است!

اما آن‌چه بر اهمیت اقتصاد بزرگ کمک آموزشی و کنکور در ایران می‌افزاید، گمانه‌زنی‌های فزاینده‌ای است که درباره قدرت تاثیرگذاری و تصمیم‌سازی ذی‌نفعان بزرگ این اکوسیستم مطرح شده و هر روز اِماره‌ها و نشانه‌های بیشتری برای اثبات آن در دسترس قرار می‌گیرد.

به عبارت دیگر گفته می‌شود بازار کنکور سالانه صدها میلیارد تومان سود می‌سازد و صاحبان این سودهای بزرگ در موسسات کمک آموزشی، موسسات مشاوره‌ای و موسسات نشر کتاب‌های مرتبط، علاقه‌ای ندارند که این بازار کوچک شود و بنابراین با هر طرح و برنامه‌ای که نظم موجود در گزینش دانشجو را تغییر دهد، به سختی مخالفت می‌کنند.

شاید برای این ادعاها هیچ مدرک مستدلی وجود نداشته باشد اما نمی‌توان از این واقعیت غافل شد که در دو دهه اخیر تقریبا همگی طرح‌هایی که درباره کنکور مطرح شده، ابتدا جنجال‌آفرین و سپس بایکوت شده و به هر بهانه‌ای، در نهایت وارد فاز اجرا نشده است.

انفعال عجیب وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش در این‌خصوص، در حالی‌ست که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نظام‌های حکمرانی در جهان امروز، مدیریت قدرت ناشی از ثروت است. در روشن‌ترین مثال، گفته می‌شود کارخانه‌های داروسازی مولتی‌برند بسیار ثروتمند هستند و این ثروت سرشار، به آنان این قدرت را می‌دهد که شرکایی در ساختار قدرت سیاسی پیدا کنند تا مسیر حداکثرسازی سود آنان را هموار نگه دارند. به همین علت شرکت‌های داروسازی تحت شدیدترین نوع نظارت‌ها هستند؛ هم نظارت‌های فنی، هم نظارت‌های بهداشتی، هم نظارت‌های مالی و مالیاتی. بر همین اساس است که ابزارهایی مانند مالیات یا قوانین ضدانحصار یا مدیریت تعارض منافع، به شاخصه‌های سنجش حکمرانی خوب تبدیل شده‌اند. هر چه این ابزار کارآمدتر باشد، ممانعت از بازی‌سازی کانون‌های ثروت راحت‌تر و روان‌تر می‌شود.

بنابراین به نظر می‌رسد بازخوانی ماجرای کنکور در ایران از منظر قدرت تصمیم‌سازی ناشی از ثروت، برای نظام حکمرانی راه‌گشاست؛ شاید متولیان آموزش‌های پایه و عالی موفق به طراحی سبک‌های جدیدی از گزینش دانشجو شوند که این نظام منحصر منسوخ کنکور را به بایگانی بفرستد یا حداقل به راه‌کارهایی منتهی شود که دولت بتواند طرح‌های مد نظر خود را در فضایی آرام به اجرا بگذارد و نگران جنجال‌های سطحی اما انرژی‌بر و وقت تلف‌کن نباشد.  

انتهای پیام