برداشتهای کاملا متفاوت: آیا دانشجوی امروز سیاسی است؟
ذوالفقاری: نه، دوقطبی است | هاشمی: سیاسیتر از همیشه است اما نه تشکلگرا
هادی ذوالفقاری، دبیر سابق انجمن اسلامی دانشگاه علامه، معتقد است دانشجوی امروز نهتنها از سیاست فاصله گرفته، بلکه در میان اقلیتی فعال، یک شکاف عمیق دوقطبی شکل گرفته است.
او میگوید دانشجو احساس تأثیرگذاری ندارد، امیدش به آینده کاهش یافته و هزینه فعالیت سیاسی چنان بالا رفته که بسیاری را به سکوت کشانده است. ذوالفقاری تأکید میکند فضای دانشگاه از جنبش پیشرو به جریان پیرو تبدیل شده است.
دانشجو فاصله گرفته، هزینه سیاست بالا رفته
هادی ذوالفقاری در گفتوگو با انصاف نیوز با اشاره به تغییر رفتار سیاسی دانشجویان میگوید: بخش عمدهای از دانشجویان، دیگر احساس نمیکنند نقشی در تصمیمسازی یا ساختار قدرت دارند. به گفته او، دانشجو امروز خود را در جزیرهای جدا از ارکان تصمیمگیری میبیند و همین احساس، نخستین عامل دوری از کنش سیاسی است.
ناامیدی از آینده و سقوط آرمانگرایی
او دومین عامل را ناامیدی نسبت به آینده میداند؛ وضعیتی که انگیزه برای مشارکت سیاسی را کاهش داده است. این فعال دانشجویی سابق به انصاف نیوز میگوید: وقتی دانشجو نه تأثیرگذاری میبیند و نه آیندهای روشن، انرژی لازم برای کنشگری را از دست میدهد.
بهگفته او، مهمترین ضربه اما افول آرمانگرایی و جایگزینی آن با منفعتطلبی است؛ تغییری که جریان دانشجویی را از «پیشرو» به «پیرو» بدل کرده است.
ذوالفقاری در ادامه میگوید :ابزار سیاسی عوض شده، اما ماهیت کنش تغییری نکرده است. قبلاً بیانیه میدادند، امروز توییت میزنند؛ بلندگو عوض شده، نه محتوا.
گسست شدید و شکلگیری دو قطب متعارض
او معتقد است برخلاف گذشته که جریانهای متعدد دانشجویی فعال بودند، امروز تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد دانشجویان فعالیت میکنند و این اقلیت کوچک به دو قطب کاملاً متضاد و بدون امکان گفتگو تقسیم شدهاند.
او هشدار میدهد: پیروزی هر قطب، امکان زیست را از قطب دیگر میگیرد؛ این برای هر اندیشهای خطرناک است.
فضای امروز از سیاست به انقلابیگری
بهگفته او، این فعال دانشجویی سابق فاصله میان دو قطب به حدی رسیده که فعالیتها بیشتر رنگ و بوی انقلابی پیدا کرده تا سیاسی ذوالفقاری میگوید: قبلاً دانشجو دنبال اصلاح و راهحل بود؛ امروز بخشی از دانشجویان بهخاطر شکافهای عمیق، رفتار انقلابی پیدا کردهاند.
نسل جدید بیتفاوتی گسترده و اقلیت پرشور
او با اشاره به تجربه میدانی خود در دانشگاه میگوید: اگر قبلاً ۶۰ تا ۷۰ درصد دانشجویان گرایش سیاسی داشتند، اکنون شاید ۲۰ درصد فعال باشند و از میان آنها هم دو گروه پنجدرصدی در برابر هم ایستادهاند.
او معتقد است حتی اگر دانشجو از همه موانع عبور کند احساس تأثیرگذاری، امید، آرمانگرایی در نهایت با چالشی بزرگ روبهرو میشود: هزینه بالای فعالیت سیاسی. چه در داخل دانشگاه و چه بیرون، برخوردهای تنبیهی مانع کنشگری میشود و دانشجو را دوباره عقب میراند.
او در پایان میگوید: اگر فضای باز سیاسی، علمی و نخبگانی ایجاد شود، دانشجو بهطور طبیعی به سیاست برمیگردد. مشکل، نبود فضاست نه نبود انگیزه.
دانشجوی امروز سیاسیتر از همیشه نه تشکلگرا، بلکه مسئلهمحور
احسان هاشمی، دبیر سابق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران، در گفتوگو با انصاف نیوز درباره نسبت دانشجوی امروز با سیاست تأکید میکند که برخلاف تصور رایج، دانشگاه غیرسیاسی نشده است؛ بلکه نوع سیاستورزی دانشجوی امروز تغییر کرده است.
او میگوید: دانشجو دیگر حزبمحور و تشکلمحور نیست، اما زیر فشار مسائل کلان اجتماعی، اقتصادی و حکمرانی، سیاسیتر از گذشته شده و آگاهی و خشم بیشتری نسبت به دهههای قبل دارد. دانشجوی امروز، برخلاف برداشت رایج، کمتر سیاسی نشده است، بلکه شکل سیاستورزی او دگرگون شده است.
احسان هاشمی با اشاره به تجربه دهههای ۶۰، ۷۰ و ۸۰ میگوید: جنبش کلاسیک دانشجویی دیگر وجود ندارد، اما مسائل امروز جامعه، دانشجو را بیش از گذشته سیاسی کرده است. او معتقد است فشارهای اقتصادی، بیعدالتی اجتماعی، فساد و ناکارآمدی، دانشجو را با موضوعاتی فراتر از دانشگاه درگیر کرده است موضوعاتی که مسیر زندگی او را تحتتأثیر قرار داده و ناگزیر او را سیاسی نگه میدارد.
دانشجو درگیر مسائل فرادانشگاهی
احسان هاشمی میگوید: برخلاف دهه ۷۰ که دغدغه دانشجو بیشتر صنفی یا در محدوده دانشگاه بود، امروز مسائل کلان جامعه از ناترازی انرژی و مشکلات معیشتی تا فساد ساختاری بخش جداییناپذیر زیست دانشجو شده است.
به گفتهی او «دانشجو امروز همزمان با تحصیل، با رانت، تبعیض، تورم، بیعدالتی اجتماعی و ناکارآمدیهای مدیریتی مواجه است. این مواجهات او را نسبت به گذشته آگاهتر، مطالبهگرتر و به مراتب سیاسیتر کرده است.
سیاستورزی جدید بدون تشکل اما با کنش
او تأکید میکند که اگرچه دانشجوی امروز در قالبهای قدیمی تشکلهای سیاسی، گروههای حزبی و انجمنهای ایدئولوژیک فعال نیست، اما این به معنی بیعلاقگی سیاسی نیست.
به گفته او: نمونه روشنش سال ۱۴۰۱ بود؛ همان دانشجویی که هیچ عضویت تشکیلاتی نداشت، در صحن دانشگاه فریاد سیاسی زد. این نشان میدهد که جنس سیاستورزی عوض شده، نه اینکه سیاستزدایی رخ داده باشد.
دانشجوی امروز خشمگینتر است
هاشمی مهمترین تفاوت نسلی را شدت مواجهه با مشکلاتمیداند.
او میگوید: دانشجوی امروز با فقر، تورم، بیثباتی، بلاتکلیفی آینده شغلی و نابرابری درگیر است. اینها خشم میسازد، خشم سیاسی.
به باور او، این خشم نه در قالب تشکل که در رفتار روزمره دانشجو بروز میکند.
فشار ساختار دانشگاه نظارت زیاد، مشارکت کم
بخش مهمی از نقد هاشمی متوجه سیاستهای دانشگاه است. او معتقد است: قوانین محدودکننده، نظارت حداکثری و برخورد با فعالیتهای بیرون از چارچوب رسمی باعث شده دانشجو در بستر رسمی دانشگاه حضور نداشته باشد اما این پنهانبودن به معنی غیرسیاسی بودن نیست.
او میگوید: وقتی ساختار مشارکت را تنگتر میکنیم، دانشجو جایی دیگر و به شکلی دیگر فعالیت میکند. ما چشممان را بستهایم، نه اینکه او حضور ندارد.
هاشمی در پایان میگوید: دانشجوی امروز سیاسی است چون با مسائل سیاسی زندگیاش تهدید میشود.
او تأکید میکند که مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی امروز بهگونهای گسترده در زندگی دانشجویان مداخله میکند که نمیتوان از آنها انتظار داشت فقط درس بخوانند.
انتهای پیام
