آیت‌الله جوادی آملی: کسی که از خودراضی است تحمل نقد را ندارد
یک مرجع تقلید گفت: کسی که از خودراضی است تحمل نقد و شنیدن نقص خود را ندارد تا بتواند به آنها آگاه شود و خود را اصلاح کند لذا با همین عیوب در جامعه ظاهر می شود و دشمنان فراوانی پیدا می کند.
به گزارش شفقنا آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق پنجشنبه های خود که در نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار گردید، به ادامه شرح جملات قصار حضرت امیر علیه السلام در نهج البلاغه پرداخت و اظهار داشت: بسیاری از جملات قصار حضرت، قبلاً در خطبه ها، نامه ها و یا وصایای حضرت بیان شده است. جملاتی که امروز خوانده خواهد شد نیز در یکی از نامه های حضرت به مالک اشتر آمده است و البته در این جملات حضرت در حقیقت اوصاف خاندان عصمت و طهارت(ع) را شرح می دهد و می فرماید: «صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ، وَالْبَشَاشَهُ حِبَالَهُکک الْمَوَدَّهِ، وَالاِْحْتِمالُقَبْرُ العُیُوبِ. الْمُسَالَمَهُ خَبْءُ الْعُیُوبِ، وَمَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السَّاخِطُ عَلَیْهِ»؛ سینه شخص عاقل صندوق اسرار اوست و «خوشرویى» دام محبت است و «تحمل ناراحتیها» قبرعیوب است، سؤال و پرسش وسیله پوشاندن عیبها است و آنکس که از خود راضى باشد خشمگین بر او زیاد خواهد بود.
او ادامه داد: حضرت در اینجا می فرماید سینه یک انسان عاقل صندوق رازهای اوست لذا این رازها را تنها برای افرادی بگویید که از آنها درس اخلاقی می گیرند. همچنین به ما توصیه شده است که صدر را باید مشروح کرد؛ «رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی» اما کلیدش باید به دست خود انسان باشد. کلید دل، زبان است در نتیجه نباید انسان هر جایی زبان باز کند و سخن بگوید.
این مرجع تقلید گفت: ما در جامعه زندگی می کنیم و موجودی اجتماعی هستیم، بدون ارتباط با دیگران زندگی میسور نیست و از طرف دیگر ارتباط بدون پیوند قلبی سازنده نخواهد بود در نتیجه برای اینکه شما دوست دیگران باشید و دیگران دوست شما باشند «وَالْبَشَاشَهُ حِبَالَهُکک الْمَوَدَّهِ»، گشاده رویی، تحمل و ادب آن توری است که در اقیانوس عظیم جامعه، دل های افراد را صید می کند.
آیت الله جوادی آملی تصریح کرد: ما یک «محبت» داریم و یک «مودت»؛ مودت، پاک تر و منزه تر از محبت و به عشق نزدیکتر است لذا در رابطه با اهل بیت علیهم السلام فرمود «قل لا اسالکم علیه اجرا الا الموده فی القربی»، از طرف دیگر این نکته را مورد تاکید قرار می دهد که شما پیروان قرآن و عترت باید دو اصل را رعایت کنید؛ یک مودت داشته باشد و دوم اینکه مودت شما تنها در این خاندان استقرار داشته باشد چراکه دوستی به تنها مشکلی را حل نمی کند، دوستی اهل بیت(ع) را بسیاری از افراد که شیعه نیز نیستند در دل دارند، اما مودت یعنی تمام دوستی و دوستی تمام! و دیگر علائق نیز باید در این مسیر باشند.
او به بخش دیگری از کلام حضرت امیر علیه السلام اشاره کرد و ادامه داد: حضرت فرمود «وَالاِْحْتِمالُقَبْرُ العُیُوبِ»؛ انسان اگر تحمل داشته باشد، هم عیب دیگران را می پوشاند و هم عیب خود او پوشانده می ماند و آبرویش حفظ می شود، در ادامه نیز می فرماید «وَمَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السَّاخِطُ عَلَیْهِ»؛ کسی که از خودراضی است تحمل نقد و شنیدن نقص خود را ندارد تا بتواند به آنها آگاه شود و خود را اصلاح کند لذا با همین عیوب در جامعه ظاهر می شود و دشمنان فراوانی پیدا می کند.
آیت الله جوادی آملی به شرح جمله هفتم از مجموعه جملات حضرت امیر(ع) در نهج البلاغه پرداخت و بیان داشت: حضرت می فرماید «الصَّدَقَهُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ، وَأَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ، نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجِلِهِمْ»؛ «صدقه» و کمک به نیازمندان داروى مؤثرى است و اعمال بندگان در این دنیا نصب العین آنها در آخرت خواهد بود؛ صدقه یک عبادت است که مانند سایر عبادات نیاز به نیت دارد، در اینجا حضرت از صدقه به نیازمند واقعی به داروی نافع تعبیر کرده است، حضرت در جای دیگری فرمود اگر نیازمندی به سراغ شما آمد بدانید آن نیازمند را خدا فرستاده است «إِنَّ الْمِسْکِینَ رَسُولُ اللَّهِ» همان خدایی که به شما امکانات داده است، همان خدا آن نیازمند را به سراغ شما می فرستد تا «آتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِی آتَاکُمْ».
او ابراز داشت: حضرت در ادامه می فرماید «وَأَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ، نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجِلِهِمْ»؛ هرکاری که در دنیا انجام می دهید در آخرت در برابر چشمان شماست، در حقیقت کلام ائمه(ع) تفسیر آیات قرآن است، قرآن می فرماید «فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَهُ* وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ شَرّاً یَرَهُ».
این مرجع تقلید در توضیح جمله هشتم از جملات قصار حضرت امیرعلیه السلام اذعان داشت: حضرت در جمله بعد می فرماید «اعْجَبُوا لِهذَا الاِِْنْسَانِ یَنْظُرُ بِشَحْمٍ وَیَسْمَعُ بِعَظْمٍ، وَیَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْمٍ»!! تعجب کنید از این انسان که با یک قطعه چربی می بیند، با قطعه گوشتى سخن می گوید و با استخوانى می شنود و از شکافى نفس می کشد! در حقیقت حضرت ما را متوجه نعمتهای بیشماری که خداوند به انسان عطا کرده و قدرت بی انتهای او می کند و در جایی دیگر از نهج البلاغه می فرماید اگر پری از طاووس جدا کنید با وجود این همه رنگ، آن پر دقیقا به رنگ همان قسمت خاص خود در می آید. انسانی که از یک قطره آب خلق شده است با قدرت پروردگار این خلقت پیچیده را یافته است با این حال عده ای معتقدند که خدا قابل اثبات نیست! در حالی که انسان غرق در دریای توحید است اما مثل ماهی که در آب به دنبال دریا می گردد از آن غافل است.
آیت الله جوادی آملی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: فرمود این اشک اسلحه شماست «سِلاحُهُ الْبُکاءُ» در دعای کمیل می خوانیم که حضرت می فرماید کارایی سلاح آه و اشک بیش از کارایی سلاح آهنی است، آهن برای دشمن بیرونی است اما «آه» برای مهار دشمن درونی است و دشمن درونی بسیار خطرناک تر از دشمن بیرونی است چرا که از ما دین و آبرو را می خواهد.
او در خصوص جمله نهم از جملات قصار حضرت امیر علیه السلام در نهج البلاغه ابراز داشت: حضرت می فرماید: «إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْیَا عَلَى أحَدٍ أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَیْرِهِ، وَإِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ»؛ هنگامى که دنیا به کسى رو کند نیکی هاى غیر او را به او عاریت می دهد و هنگامى که دنیا به کسى پشت کند نیکی ها و افتخاراتش را از او سلب مى نماید.
این مرجع تقلید ادامه داد: دنیا جای اعتباریات است و هیچ عالمی پست تر از این دنیا نیست چون در هیچ عالمی به جز این عالم معصیت نمی شود، از طرف دیگر انسان موجودی ابدی است که کالای ابدی می خواهد و نباید به مطاع بی ارزش این دنیا بسنده کند و به آن دلبسته شود، روزی که انسان از مقام و جایگاه خود در این دنیا سقوط می کند و این اعتباریات از او سلب می شود حتی خوبی های او نیز به پای خود او نوشته نمی شود. دنیا چنین جایی است.
آیت الله جوادی آملی در بخش پایانی سخنان خود دهمین جمله قصار حضرت امیر علیه السلام را مورد اشاره قرار داد و اظهار داشت: حضرت در این جمله می فرماید «خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَهً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَکَوْا عَلَیْکُمْ، وَإِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَیْکُمْ»؛ با مردم آنچنان معاشرت کنید که اگر بمیرید بر مرگ شما اشک بریزند و اگر زنده بمانید به شما مهر بورزند، تاکید حضرت این است که می شود اینگونه زندگی کرد، این امکان برای همه ما وجود دارد، ما اگر خیر کسی را بخواهیم خدا ده ها برابر به ما خیر می دهد علاوه بر اینکه این کار محبت را در جامعه گسترش می دهد.
او تاکید داشت: کار خیر یک اثر فقهی دارد که همان ثواب آن عمل است و یک اثر کلامی دارد که بهشت است، اما یک اثر برتر اخلاقی دارد که در سوره بقره به آن اشاره می کند و می فرماید «وتَثبیتًا مِن اَنفُسِهِم»؛ هر کار خیری که انجام می دهید موقعیت خود را مستحکم می کنید تا در حوادث و پیشامدهای مختلف نلغزید.
این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: اخلاق غیر از موعظه و سخنرانی است، اخلاق یک علم است و بار یافتن به آن جان کندن و تلاش فراوان می خواهد؛ کار خیر، آب ریختن انسان پای درخت وجود خود است تا این درخت خشک نشود و ریشه‌اش محکم تر شود تا در ناملایمات و سختی‌ها دنیا نشکند و خم نگردد.
آیت الله جوادی آملی تاکید داشت: علاقه و محبت مرم به قرآن و عترت سرمایه است، مردم قرآن و عترت و نظام را دوست دارند، خون شهدا را دوست دارند و قدردان آزادگان و جانبازانی هستند که سالهاست روی تخت های بیماری خوابیده اند، هرگاه بیگانه بخواهد در این کشور طمع کند مردم در صحنه خواهند بود، ممکن است با فردی یا افرادی مخالفت داشته باشند اما علاقه به قرآن و عترت همه مردم را وا می دارد با شوق در خدمت اصل نظام باشند.
انتهای پیام
