جزییات ۲۴۵ مکان حساس بر روی گسل‌های تهران

دبیر کارگروه ملی مخاطرات زلزله با بیان اینکه ۱۲ هزار ساختمان در حرایم گسلی تهران ساخته شده اند، گفت: ۲۴۵ ساختمان حساس در تهران در حریم های گسل قرار دادند که ۳۶ مدرسه، انبار نفت، ۶۶ برج، وزارت خارجه و وزارت نفت از جمله این ساختمان‌ها هستند.

علی بیت الهی در گفت وگو با  ایلنا درباره میزان اماکن عمومی و ساختمان‌های شخصی حریم گسل‌های پرخطر تهران اظهار داشت: لرزه خیزی تهران و گسل‌های فعال و شناخته شده آن و گسل‌هایی که در اطراف تهران گسترده شده‌اند، از گذشته سطح خطر لرزه‌ای پایتخت را در بالاترین حد خود نسبت به پهنه‌های دیگر کشور قرار داده است. از سوی دیگر هم میزان آسیب پذیری، فاکتور بسیار مهمی در تعیین میزان ریسک لرزه‌ای پایتخت محسوب می‌شود.

وی افزود: برای برآوردهای کمی لازم است تا در خصوص آمار و اطلاعات بروز شده المان‌های واقع بر روی حریم‌ گسل‌های تهران دقت لازم به عمل آید.

 70 کیلومتر مربع از مساحت تهران در حریم گسلی

  دبیر کارگروه ملی زلزله با بیان اینکه منطقه نواری حریم گسل های شهر تهران به دلیل احتمال وقوع جابجایی لایه های زمین در هنگام وقوع زلزله، از مناطق با خطر بالا نسبت به سایر محدوده های شهر تهران است، گفت: مجموع مساحت تعیین شده برای حرایم گسل های شهر تهران تا شعاعی در اطراف شهر بیش از 70 کیلومتر مربع است که عمده ترین بخش مساحت حریم گسل های شهری تهران را حریم گسل شمال تهران تشکیل می دهد که از شمال غرب تا شمال شرق شهر تهران در پای ارتفاعات گسترده شده است.

بیت الهی با تاکید بر اینکه آن قسمت از حریم گسل ها که داخل محدوده شهری تهران ( مناطق 22 گانه ) قرار می گیرند دارای مساحت 26 کیلومتر مربع هستند، گفت: در حالی که  ساخت و ساز در حریم گسل، در نقاطی مانند کالیفرنیا از حدود 30 سال پیش ممنوع بوده اما متاسفانه ساخت و ساز به هر شکل و از هر نوع در حریم گسل های شهر تهران تا قبل از ابلاغ مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ( تابستان سال 1395) ادامه داشت.

وی با بیان اینکه تا کنون برآوردی از میزان آسیب پذیری ساختمان های ساخته شده در حریم  گسل های اصلی شهر تهران انجام نشده است، افزود: با پیمایش زمینی بر روی کل حریم گسل های شهر تهران با مساحت 26 کیلومتر مربع، مستنداتی مانند عکس و مختصات نقاط برداشت شد. براساس برداشت ها و مشاهدات میدانی در حریم گسل های شهر تهران 245 سایت مهم و حساس در 18 دسته بندی شناسایی شده و بر همین اساس، تعیین شد که نزدیک به 320 هزار متر مربع بافت فرسوده در محدوده حریم گسل های شهر تهران قرار دارند.

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: براساس برآوردها از روی نگاره های ماهواره ای و شمارش ساختمان ها در محدوده حریم گسل های تهران حدود 12 هزار ساختمان وجود دارد که بررسی آسیب پذیری لرزه ای آنها و اقدام در خصوص کاهش ریسک لرزه ای از برنامه های با اولویت زیاد برای این محدوده های ساختمانی است.

66 درصد ساختمان های منطقه یک در نزدیکی گسل ساخته شده اند

بیت الهی با بیان اینکه  از نظر توزیع جغرافیائی(مناطق 22 گانه شهری تهران) ساختمان های واقع بر حریم گسل های منطقه یک شهر تهران با حدود 7600 بنا 65 درصد ساختمان های موجود در حریم گسل ها را در بر گرفته، گفت: بر اساس مشاهدات میدانی که انجام شده می توان گفت که تقریبا نیمی از ساختمان های موجود در حریم گسل های شهر تهران و در بافت های ناکارآمد، ساختمان های ضعیف و با کیفیت نازل و فاقد سطح مقاومتی لازم در برابر زلزله هستند.

وی با اشاره میزان بافت فرسوده در تهران در خطر بحران زلزله قرار دارند، اظهار داشت: براساس اطلاعات شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، مساحت بافت فرسوده در تهران برابر با  3268 هکتار است که نسبت مساحت بافت فرسوده به مساحت کل شهر تهران در حدود 5 درصد است.

بیت الهی با اشاره به ویژه گی های بافت فرسوده از جمله ریزدانگی، ناپایداری و نفوذ ناپذیری گفت: در تعاریف بافت های فرسوده و ناکارآمد، ‌علاوه بر استحکام بنا، ملاحظات شهرسازی نیز مد نظر قرار می گیرد که شامل مواردی نظیر ریزدانگی و نفوذ ناپذیری است این موارد از سوی دیگر در مخاطرات لرزه ای نیز نقش برجسته ای دارند. برای مثال نفوذ ناپذیری در حیطه امداد و نجات و حمل و نقل در لحظات بحرانی نقش مهمی دارد. ریزدانگی به معنای تراکم جمعیتی بالا است که آمار تلفات جانی زمین لرزه ها به نوعی به آن وابسته می شود.

وی با بیان اینکه به طور قطع خصوصیت اصلی و عمده بافت فرسوده از نظر مخاطرات لرزه ای ناپایدار است، ادامه داد: حدود 15 هزار هکتار از حریم شهری تهران ( نزدیک به 20 درصد مساحت کل شهر تهران) دربردارنده حداقل 50 درصد بلوک های شهری ناپایدار است. تعداد بلوک های شهری ناپایدار نیز حدود 14 هزار بلوک است که در مناطق مختلف تهران به ویژه در خط شمالی شهر و در مرکز و جنوب شهر پراکنده اند.

دبیر کارگروه ملی زلزله با بیان اینکه از نظر تعداد پلاک های ساختمانی واقع در بافت فرسوده از حدود یک میلیون و صدهزار پلاک، حدود 200 هزار پلاک در بافت فرسوده قرار می گیرند که ارقام بزرگی اند، تاکید کرد:  بافت های فرسوده، به دلیل ناپایداری، در برابر زلزله تاب مقاومت نداشته و اغلب، حالت تخریب آنها، به صورت فروریزش کامل است. در این حالت معمولا تلفات جانی نیز تعداد بیشتری را در بر خواهد گرفت. بر این اساس است که ارتباط بافت های فرسوده و میزان خطر زلزله و به طور ملموس، میزان در معرض قرار گیری بلوک های فرسوده در حرائم گسل ها مهم تلقی می شود.

مساحت بافت های فرسوده واقع بر حریم گسل‌ها