«از لحاظ سیاسی به یمن کمکی نکردهایم»
دیپلمات کشورمان فاجعه انسانی در یمن از سوی عربستان و نقش ایران و سازمان های بین المللی را برای خبرآنلاین تحلیل و بررسی کرده است.
خبرآنلاین نوشت: حمله نظامی ائتلاف سعودی به بندر الحدیده، کلاف بحران یمن را پیچیده تر کرده است. یمن که با انواع مصیبتها اعم از بیماریهای کشنده واگیردار، خشکسالی، قحطی، محاصره دریایی و زمینی دست و پنجه نرم میکند، طبق گزارش سازمانهای بینالمللی در وضعیت اسفباری به سر می برد. حمله ائتلاف سعودی به بندر الحدیده با هدف قطع کامل دسترسی انصارالله و مردم یمن به دریا انجام گرفت تا به زعم آنها راههای کمک ایران تحت کنترل درآید؛ در این باره نصرت الله تاجیک، سفیر سابق ایران در اردن به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «سه مولفه مهم در بحران یمن وجود دارد؛ مولفه های سیاسی، ژئوپولتیک سیاسی و در نهایت مساله نقض فاحش حقوق بشر در این کشور.» مشروح گفتگوی خبرآنلاین با نصرت الله تاجیک دیپلمات با سابقه کشورمان را از نظر میگذرانید:
از مولفه سیاسی شروع کنیم….
در مولفه سیاسی یک مسابقه و رقابتی بین دو قدرت منطقه ای ایران و عربستان به وجود آمده است که باید این رقابت خوب تعریف شود و به جای اینکه به جنبه های تخریبی رقابت شیب پیدا کند به جنبه مثبت رقابت منطقه ای سوق پیدا کند تا این رقابت به ضرر عنصر ثالث یعنی مردم یمن تمام نشود. در مولفه ژئوپولتیکی، ایجاد قدرت در مناطق دریایی و ارتباط آن با اینده منطقه و تحولاتی که در خلیج فارس و دریای سرخ و باب المندب و … به وجود می اورد تاثیر مستقیم خواهد داشت. اما بحث حقوق بشری به نظرم یک جنایت سازمان یافته ای از طرف عربستان است که به مردم یمن تحمیل می شود.
برخی ناظران معتقدند که جنگ به نفع عربستان است. توازن این بحران را به نفع کدام طرف می بینید؟ این طور که شواهد نشان می دهد در این جنگ غرب یکپارجه به همراه ائتلاف علیه یمن وارد جنگ شده است.
این هفتمین جنگ بین عربستان و یمن است. در ادوار مختلف دو کشور هیچ کدامشان در شش جنگ قبلی برنده نشدند، و نبرد همواره با روش سیاسی، تفاهم و بده بستان های دو طرف حل و فصل شده است. به عقیده من این جنگ هفتم هم مستثنی نیست و برنده نظامی ندارد. باید از طریق روش های سیاسی و مصالحه حل و فصل شود.
عربستان باورش نمی شد عملیات ائتلاف تا این زمان به طول بینجامد. مقاومت مردم یمن و مشخصا انصارالله باعث شد که عربستان با حجم وسیعی از سرمایه گذاری مادی و معنوی هم نتواند در این راه موفق شود و در حقیقت یک بدنامی بین المللی برای خودش به وجود آورد. طولانی شدن جنگ و حجم خسارت مادی و معنوی و از جمله کشتار وسیع مردم و به خاک و خون کشیدن کودکان و غیرنظامیان باعث بی آبرویی رژیم سعودی شد و باعث شد حجم فزاینده و مضاعفی از تألمات روحی و روانی همراه با فاجعه زیست محیطی در یمن به همراه داشته باشد.
عربستان تا کنون یک شانسی را از لحاظ جهانی آورده است، آنهم روند بین المللی و تحولاتی است که در امریکا اتفاق افتاد. روی کار آمدن ترامپ به نوعی به عربستان کمک کرد که بتواند این بدنامی را از طریق شرکتها و موسسات و پرداخت هزینه های گزاف و فعالیتهای رسانه ائ و تبلیغی با هدف بهبود چهره خود از طریق تهیه مقالات و برجسته کردن دشمنی با ایران جبران کند. این وضعیت ناشی از هزینه های سنگین نظامی و خریدهای تسلیحاتی غرب نیز هست که این گونه بنگاه های تسلیحاتی نیز به عربستان کمک میکنند تا خودشان نیز زیر سئوال نروند. شاید به طور کوتاه مدت عربستان توانسته باشد وضعیتی را ایجاد کند که این چهره تا حدی بزک شود ولی وجدان عمومی غرب روزی باید پاسخگوی چشم پوشی بر روی این جنایات سعودیها و شرکایش باشد.
مولفه حقوق بشری را چگونه ارزیابی می کنید؟ بحث حقوق بشری و جنایت سعودی در یمن راه به کجا خواهد برد؟ چرا تا کنون عربستان آنطور که باید و شاید به طور قاطع از این لحاظ محکوم یا بازخواست بین المللی نشده است؟
جنایتی که در حق مردم یمن ایجاد شده به معنای واقعی جنایت جنگی است. افزایش میزان آوارگان، افزایش کسانی که زیر خط فقر زندگی می کنند و نیاز به ابتدایی ترین وسائل زندگی و قوت لایموتی دارند تا حداقل در پایین ترین سطح به زندگی ادامه دهند، بالاخره این جنایت ها و گرسنگی هزاران کودک، شیوع بیمارهای کشنده واگیردار، در دنیا فراموش نشدنی است. به یک نوعی می توان گفت عربستان را تحت فشار افکار عمومی قرار می دهد.
متاسفانه شاید هم ما و هم نیروهای سیاسی یمن و بطور اخص انصارالله در بخش سیاسی نتوانستیم کمک موثری به مردم یمن کنیم، همچنین به نیروهای درگیر در صحنه داخلی یمن. با فعالیت سیاسی در مجامع بین المللی و فعالیت میدانی می توانستیم کمک موثرتری داشته باشیم تا صحنه یمن فقط صحنه هماورد نظامی نباشد، ولی این کمک های سیاسی بوجود نیامده است. متاسفانه این امر محقق نشد که بتواند میزان حجم مظالمی که به آنها رفته در افکار عمومی روشن شود و بتواند از ظرفیت بین المللی و تعاملات جهانی برای مشروعیت بخشیدن به مقاومت آنها و جنایتی که عربستان و همپیمانان آن از جمله امارات در قبال مردم یمن کرده اند، جلوگیری کنند.
منظور شما از کمک ایران و انصارالله دقیقا چیست؟
یعنی در صحنه میدانی و نظامی تلاش های انصارالله، مردم یمن، سایر گروههای مقاومت در مقابل سعودی ها قابل توجه است ولی در قسمت سیاسی و بین المللی که بتواند مشروعیت جنایاتی را که سعودی ها در قبال یمن انجام دادند زیر سوال ببرند را نداشته اند.
اشاره کردید به کمک سیاسی ایران، همانطور که مستحضر هستید ما همچنان درباره حملات موشکی انصارالله به عربستان مورد هجمه غرب هستیم، خب طبیعتا نمی شود که مانند سوریه یا عراق به صورت میدانی یا مستشاری به یمن کمک کنیم، با اینحال از جنبه حقوق بشری چه طور می توانیم؟ در حالی که این کشور سه سال است که در محاصره است. کمک دارویی غذایی و ….. پیشنهاد شما چیست؟
آنچه که در حال حاضر در شرف تحقق است، فاجعه انسانی در یمن است که فقط محصول عدم توفیق سیاسی نیست. بلکه می توان گفت افکار عمومی و مخصوصا غرب، از جمله اندیشمندان، آزادی خواهان، سازمان های مردم نهاد و دولتهای غربی هم در این زمینه دچار کم کاری زیادی شدند که نتوانستند همپای مردم یمن چهره عریان فاجعه انسانی و جنایتی که سعودی ها در مقابل یمنی ها به وجود آورده اند را به طور واضح آشکار کنند تا بتوان از طریق سازمان های بین المللی و مجامع جهانی به یک نوعی جلوی اقدامات سعودی ها گرفته بشود تا دو طرف بتوانند به دور از خشونت، جنگ و خونریزی به یک مصالحه سیاسی برسند، تا حاکمیت مردم یمن بر سرنوشت خودشان را بدون دخالت خارجی متحقق کنند.
حملات موشکی انصارالله به عربستان نتیجه اقدامات خود سعودیهاست و این تصمیم مردم یمن است و ربطی به جمهوری اسلامی ندارد. این موشکها فقط بخش کوچکی از عکس العمل مردم یمن است. هیچیک از کشورهای غربی حتی به همسایگان خودشان هم اجازه نمیدهد که کوچکترین تعرضی به آن کشور داشته باشد و اگر چنین تعرضی که سعودیها به یمن کرده است را انجام دهد، قطع یقین همه دست به دست هم میدهند و آن کشور را از روی صحنه و نقشه حذف می کنند. سرنوشت هیتلر و صدام نمونه آنست! امید است با کارهای سیاسی و فعالیتهای روشنگری، گروه بیطرفی تشکیل و جنایاتی که سعودیها در عربستان مرتکب شدند را بررسی و در مقابل حجم خسارات موشکی انصارالله را هم محاسبه و مقایسه کنند. مردم یمن در شرایط زیستی خوبی قرار ندارند و این شرایطی که سعودیها بوجود آورده اند شرم بشریت است.
اشاره کردید به سازمان های بین المللی، یکی از همین سازمان ها سازمان ملل است که مهمترین آن است. وقتی انگلیس و امریکا با ائتلاف سعودی هم پیمان هستند چه طور می توان از این سازمان اقدام کرد؟ همانطور که در پیش نویس قطعنامه کویت هم مستحضر بودید که امریکا نه تنها وتو کرد بلکه انصارالله و مقاومت یمن را هم محکوم کرد.اقدام دیرهنگامی بود. عرض کردم روند جهانی به نفع سعودی ها و متاسفانه به ضرر مردم یمن است. نمی گویم فقط در این مساله، بلکه در عمده مسائل جهانی، منطقه ای و رقابت های منطقه ای، دخالت های خارجی، همه دست به دست هم دادند تا شرایطی به وجود آمده که می بینیم. در حال حاضر دولت سعودی از این وضع سوء استفاده می کند. سعودیها در جنگ یمن در گل مانده اند و فکر میکنند شرایط به نفع عربستان است، اما باید پاسخگوی این حجم از خسارات و جنایات علیه مردم باشند. مردم یمن خیلی زودتر از حال حاضر می توانستند از ابراز تاسف جامعه بین الملل به این جنایت بشری برخوردار باشند و از این ابراز همدردی و علاقه به خاتمه دادن به این زجر و خونریزی روزانه برای نجات خودشان استفاده کنند و هرچه زودتر به این تالمات روحی پایان داده شود.
قسمت اعظم جمعیت یمن متعاقب جنایت ها، محتاج به کمک های بین المللی هستند و در حقیقت با این کمک ها زندگی خود را اداره می کنند، به عقیده من اگر اراده جهانی برای خاتمه دادن به این درد و رنج شکل میگرفت این مهم میتوانست خیلی زودتر صورت بگیرد و مشکلات مردم یمن در تعامل با یکدیگر و حل مشکلات داخلی خودشان هم مرتفع می شد و هم ریشه اصلی این جنگ دروغین خشکانده و دخالت در امور داخلی یک کشور مستقل خاتمه داده می شد.
یمنی ها خیلی صبر کردند و منتظر جامعه بین الملل شدند تا در این فاجعه زیست محیطی و جنایت انسانی به آنها کمک شود تا متجاوز را محکوم و به تجاوز خاتمه داده شود و وقتی مایوس شدند بعد از چند سال تجاوز دست به عکس العمل و استفاده از موشک علیه عربستان شدند. مردم یمن بسیار قانع و زجر دیده هستند و الان هم بعد از آنکه این فاجعه انسانی و زیست محیطی که بستر بسیار مناسبی برای توسعه خشونت و تروریسم است پدیدار شده است متاسفانه با کم کاری مجامع بین المللی و سازمانهای مردم نهاد غربی و چشم پوشی کشورهای موثر منطقه ائی و فرا منطقه ائی روبرو هستیم.
یمن دارای موقعیت ویژه استراتژیک و ژئوپولیتیک و امکانات مادی و معنوی و نیروی کار فراوان است که می تواند امنیت، ثبات و رفاه نسبی مردم را در یک زندگی نسبتا آرامی فراهم کند. اما به دلیل دخالت خارجی، دخالت نظامی عربستان با اهداف سیاسی و ایجاد دولت تحمیلی برای مردم یمن این بحران انسانی و جنایت حقوق بشری متاسفانه به وجود آمده است و فکر می کنم که اگر وجدان بین المللی عمومی و اراده بین المللی به وجود می آمد تا به مردم یمن کمک کنند شاید ما در اینده نزدیک شاهد تداوم این فاجعه انسانی نباشیم.