آیا همراه اول در حال مذاکره با یوتیوب است؟
/گزارش انصاف نیوز/
خبر رایزنی یوتیوب برای بازگشایی مجدد در ایران طبق قوانین جمهوری اسلامی که گزارش آن در 15 شهریورماه در تابناک منتشر شد حاکی از آن بود که این رایزنی‌ها از سوی بخشی که تابناک آن را «یکی از غول‌های اینترنت ایران» نامیده است انجام شده اما بعد از گذشت قریب به دوسال هنوز به سرانجامی نرسیده و با مخالفت‌هایی روبرو است.
اما سوال اینجاست که چه مرجعی در حال انجام این رایزنی‌ها است و کدام بخش مخالف آن است که این مذاکرات تاکنون به نتیجه نرسیده است.
تابناک در گزارش خود ضمن انتشار این خبر که دو سال است یوتیوب در حال رایزنی با یکی از غول‌های اینترنت ایران است تا دوباره در ایران قابل دسترس باشد، نوشت: «برخی رایزنی‌هایی را برای رفع فیلتر وبسایت «یوتیوب / YouTube» در ایران آغاز کردند و یوتیوب با توجه به نگاه اقتصادی که به بازار ایران داشته در جریان این مذاکرات غیرعلنی حاضر شده ملاحظات مرسوم را بپذیرد اما برخی مسئولین با رفع محدودیت از این سرویس مخالفت کرده‌اند؛ مسوولینی که از قضا شعار شفافیت می‌دهند اما وقتی منافع‌شان در کف یک مجموعه بومی مشابه یوتیوب باشد، با رفع فیلتر این سرویس بین الملل مخالفت می‌کنند.»
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: « بر اساس اطلاعات «تابناک»، از دو سال پیش برخی فعالان حوزه اینترنت و مشخصاً مدیران یکی از غول‌های اینترنت ایران به دنبال رفع فیلتر یوتیوب بوده و با مدیران یوتیوب نیز ارتباط برقرار کرده‌اند. در جریان این تعامل، یوتیوب پذیرفته استانداردهای قانونی و همچنین استانداردهای فرهنگی و اخلاقی ایران را بپذیرد و با تعیین قلمرو جغرافیایی، ویدیوهایی که به تشخیص مرجع ایرانی پخش‌شان برخلاف قوانین ایران است، در ایران پخش (PLAY) نشود. این قاعده درباره برخی کشورهای دیگر نیز وجود دارد و برخی ویدیوها مشخصاً با آی پی برخی کشورها پخش می‌شود یا با آی پی شماری از کشورها پخش نمی‌شود.»
یوتیوب پس از انتخابات سال 1388 به کل فیلتر شد و پس از آرام شدن فضای داخلی نیز رفع فیلتر نشد. در تیرماه سال 96 هم در مقطعی بحث رفع فیلتر این وبسایت در دانشگاه‌ها مطرح شد که با مخالفت کمیته‌ی فیلترینگ روبرو شد.
وبسایت روزنامه‌ی اصولگرای جوان نیز به این گزارش واکنشی منفی نشان داد و نوشت: « طبعاً یوتیوب برای حضور مجدد در ایران برای خود منافعی را در نظر گرفته است که می‌تواند شامل منافع اقتصادی و سیاسی باشد. این وب سایت می‌تواند از علاقه وافر ایرانی‌ها به حضور در فضای مجازی برای بالابردن بازدید‌ها استفاده کند و در شرایط کنونی ایران نقش‌آفرینی رسانه‌ای داشته باشد. سایت «تابناک» در گزارش خود پیرامون شبکه یوتیوب از بازگشت این سایت به ایران و رفع فیلتر آن حمایت ضمنی کرده است. با فرض اینکه این مسئله از سوی مسئولان ایرانی نیز با استقبال روبه‌رو شود، باید دید تکلیف سایت‌های «وی‌اودی» ایرانی بعد از بازگشت این غول امریکایی چگونه خواهد بود. وی‌اودی‌های ایرانی که هر روز هم بر تعداد آنها افزوده می‌شود، از نظر اقتصادی وضعیت مبهمی دارند. چندی پیش بود که محمد صراف رئیس انجمن صنفی وی‌اودی و‌ای پی‌تی، در مصاحبه‌ای اعلام کرد که وی‌اودی‌های ایرانی فقط ضرر می‌دهند! این مصاحبه در زمانی انجام شده است که هنوز خبری از امکان بازگشت یوتیوب هم به میان نیامده بود. حالا اگر فرض کنیم که یوتیوب با آن همه امکانات و دامنه بزرگ ویدئو‌هایی که در این سایت بارگذاری شده به ایران بازگردد، چه اتفاقی می‌افتد!»
همچنین در بخش دیگری از این گزارش ضمن بازخوانی عملکرد یوتیوب پس از انتخابات 88 و ضد ایرانی و اسلامی خواندن برخی رفتارهای دیگر این وبسایت، نوشت: «یوتیوب در سال ۸۸ به خاطر حمایت از اغتشاشات فیلتر شد. از آن زمان تا هفته گذشته که یوتیوب چند اکانت ایرانی را بست، رفتارهای ضدایرانی خود را ادامه داده است. یوتیوب اقدام به بستن اکانت رسمی شبکه‌های «هیسپان تی وی» و «العالم» از جمله دو اکانت پر بازدید صداوسیما کرده است. شبکه العالم در اطلاعیه‌ای که به مناسبت این اقدام یوتیوب منتشر کرد، از سابقه دار بودن رفتارهای اینچنینی سایت یوتیوب خبر داده است.»
اما ابهامات در این خبر، سبب شد تا در گفت‌وگوهایی با مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات، مدیر روابط عمومی شورایعالی فضای مجازی و همچنین مدیرعامل گروه سایت‌های پرشین بلاگ به بررسی این خبر و جست‌وجوی سوالاتی از این قبیل پرداخته شود که کدام مرجع با یوتیوب مذاکره کرده است و دلایل به نتیجه نرسیدن این مذاکرات چیست؟
متن کامل این گفت‌وگوها را در ادامه بخوانید:
رییس روابط عمومی وزارت ارتباطات: شاید با جای دیگری مذاکره کرده‌اند
به گفته‌ی رییس روابط عمومی وزارت ارتباطات، این وزارتخانه اطلاعی از این رایزنی‌ها ندارد.
سید جمال هادیان، مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات، در این مورد به خبرنگار انصاف نیوز گفت: اصلا در مورد این موضوع اطلاعی ندارم، از دیگران هم که پرس و جو کردم کسی از چنین موضوعی اطلاعی نداشت. شاید با جای دیگری مذاکره کرده‌اند چون در کشور مراکز مختلفی وجود دارد. حداقل من اطلاعی ندارم که با وزارت ارتباطات چنین مذاکره‌ای انجام شده باشد.
روابط عمومی شورایعالی فضای مجازی: به ما ربطی ندارد
سید محمد حسین پور مدیر روابط عمومی شورایعالی فضای مجازی نیز در این مورد ضمن اظهار بی اطلاعی به انصاف نیوز گفت: این کار کار اجرایی است، هرکسی که کار اجرای می‌کند باید پاسخ دهد. ما اجرایی نیستیم، نه قراردادی با کسی می‌بندیم، نه مذاکره‌ای می‌کنیم، نه مجوزی می‌دهیم. شورایعالی فضای مجازی، سیاستگذاری و نظارت بر انجام مصوباتی دارد که در شورایعالی تصویب می‌شود.
این مسایلی که شما مطرح کردید به ما اصلا ربطی ندارد و اصلا به این کارها ورود نمی‌کنیم. شرح وظایف ما روشن است.
مدیرعامل پرشین بلاگ: احتمالا مذاکره کننده بخش خصوصی مرتبط با نهادهای حاکمیتی است
نوید رجایی پور، مدیر عامل گروه سایت‌های پرشین بلاگ نیزدر این مورد با خبرنگار انصاف نیوز گفت‌وگویی انجام داد که در پی می‌آید:
ارزیابی‌تان از این خبر چیست؟ آیا در جریانش هستید؟
من از این موضوع در حد اخبار منتشر شده مطلع هستم، ما به عنوان بخش خصوصی خیلی اطلاعات جزیی نداریم.
البته این موضوع با آن بحثی که کمیته‌ی فیلترینگ با رفع فیلتر یوتیوب حتی برای دانشگاه هم مخالفت کرد کمی مغایر است. یعنی اگر خبر این مذاکرات صحیح باشد، کمیته‌ی فیلترینگ نباید آن موضوع را رد می‌کرد. خود این موضوع هم یک اختلاف است. ولی حالا شاید یوتیوب بعد از آن خبر موضوع را دنبال کرده و این مذاکرات را انجام داده.
منظور تابناک از غول اینترنت ایران که مذاکرات را انجام داده کیست؟ از طرفی بنظر می‌رسد که وزارت ارتباطات هم از این مذاکرات طبق گفته‌ی روابط عمومی این وزارتخانه بی‌اطلاع است.
اگر بخواهیم نمونه‌های مشابه را مثل پیام رسان‌ها و.. که با وزارتخانه و نهادهای دیگر مذاکره کردند مقایسه کنیم، وزارت ارتباطات بخاطر مسایل فنی و امنیتی حتما باید یک بخش مذاکره باشد. ولی خب شاید نهادهای موازی با دولت که قدرتمندند و دارای اپراتور هم هستند، مثل همراه اول و.. شاید آنها مذاکره کرده باشند، البته بعید می‌دانم که اگر هیچ اطلاعاتی در وزارت ارتباطات در این مورد نباشد این مسیرها با موفقیتی روبرو شود.
در گزارش تابناک اشاره به این شده است که ممکن است رقبای داخلی یوتیوب باعث بی‌نتیجه ماندن این مذاکرات تا کنون باشند. شما دلیل را چه می‌دانید؟ محتوای یوتیوب، صدا و سیما و یا رقبای داخلی مثل آپارات؟
قطعا که بخش خصوصی، مثلا آپارات، نیست و حتما آنها استقبال می‌کنند. اتفاقا در صحبت‌هایی که آقای شکوری مقدم [مدیر سرویس آپارات] در دوره‌ای کرده بود، از این قصه استقبال کرده بود.
به‌نظرم نهادهای غیر خصوصی‌اند که این مخالفت‌ها را خواهند داشت؛ که این موضوع باز هم به بحث قبلی‌مان بازمی‌گردد که اگر وزارت ارتباطات در جریان این مذاکرات نیست، حتما نهادهای حاکمیتی در مذاکره هستند.
تابناک که در گزارش خود گفته «غول اپراتورها» حتما منظورش اپراتورهایی است که مرتبط با نهادهای غیر دولتی هستند و حاکمیتی‌اند و آنها دارند مذاکره می‌کنند و حتما با صداوسیما هم رابطه دارند می‌توانند مشکلات آنها را هم حل کنند. ولی اگر این احتمال را می‌دادیم که نهادی دولتی مثل وزارت ارتباطات مذاکره کرده حتما با آن نهادها دچار مشکل می‌شدند. منظورم این است که اگر منشا مذاکره مشخص شود حتما مسیر بعدی هم خودش را نشان می‌دهد.
من اطلاعی ندارم ولی همانطور که شما گفتید اگر که دولت واقعا مذاکره‌ای نکرده باشد و نهادهای موازی با دولت مذاکره کردند می‌تواند حرکتشان موفقیت‌آمیز باشد، چون به شدت صدا و سیما با مسیرهایی که دولت ایجاد می‌کند مخالفت می‌کند.
در گزارشی که از آن صحبت شد، گفته شده که با این مذاکرات مخالفت شده و تاکنون هم به نتیجه نرسیده، با توجه به گمانه‌زنی شما مبنی بر احتمال انجام این مذاکرات از سوی نهادهای حاکمیتی، شما دلیل به نتیجه نرسیدن آن را چه می‌دانید؟
تجربه‌ی قبل نشان داده که برخی قوانینی که ما در کشور داریم و بعضی از آنها موازی است و قوانین نانوشته محسوب می‌شود، توسط گروه‌هایی تعیین می‌شود که آن گروه‌ها در این مذاکرات دخالت نداشتند و آن مذاکره به نتیجه نمی‌رسد.
اگر منِ بخش خصوصی بخواهم بروم و مستقیم مذاکره کنم خب بالطبع باید بیایم و نهادهایی که بر این سیستم‌ها نظارت می‌کنند را هم درگیر کنم و اجازه را از آنها هم بگیرم. اگر منِ بخش خصوصی خودم باشم و روابطی آنطرف نداشته باشم، خب قطعا نتیجه نمی‌دهد.
ولی اگر نهادهای حاکمیتی مذاکره کرده‌اند و نشده است، من این را طبیعی نمی‌دانم، آنها خودشان می‌توانند مذاکره کنند و وارد شوند.
به‌نظرم یک بخش خصوصی قابل ملاحظه و بزرگ است که با جمیع شرایطی که گفتم روابطی هم داشته ولی نتوانشته آنها را متقاعد کند. مثل همین اتفاق برای پیام‌رسان‌ها هم افتاد که نتوانستند وارد شوند. حتی خود دولت یک‌جاهایی مذاکره می‌کردو باز نتوانست نهادهای غیر دولتی را راضی کند. من فکر می‌کنم شاید یک بخش خصوصی باشد که نتوانسته بقیه را راضی کند.
شما در جریان مذاکرات دیگر و مشابه هستید؟
من در این مورد مطلع نیستم، چون جایگاهی ندارم که بتوانم اطلاعی داشته باشم. ولی نکته‌ای راجع به بحث قبلی بگویم؛ الان در مساله‌ی صوت و تصویر، کشور همچنان مشکل قانون و مقررات دارد. یعنی شورایعالی فضای مجازی هنوز تاکتیکش را مشخص نکرده.
صرفا صداوسیما با مصوبه‌ها و با اختیاراتی که داشته برای خودش سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر و یک مقرراتی ایجاد کرده و از آنطرف هم وزارت ارشاد و سازمان تنظیم مقررات هم برای خودشان ملاحظات و مسایلی دارند.
این خودش یکی از مشکلاتی است که هنوز سرویس‌دهنده‌های صوت و تصویر داخلی کشورمان برای گرفتن یک مجوز هم دچار ابهام هستند، دیگر چه برسد که بخواهند طرف خارجی را هم درگیر کنند که مسایل امنیتی و سیاسی را هم با خود دارد.
شما گفتید که بخش خصوصی مشابه یوتیوب مخالف بازگشایی دوباره‌ی این سایت در ایران هستند، منتها به نظر می‌رسد که تضاد منافعی این میاان وجود دارد، یعنی یوتیوب برای شخصی که تولید محتوا کرده و ویدئوها را بارگذاری کرده است، درصدی در نظر می‌گیرد، اما در سایت‌های مشابه داخلی چنین نیست و مبلغی به تولید کننده داده نمی‌شود. به نظرتان مکمی بعید نیست که سایت‌های مشابه داخلی راضی شوند که این منفعتشان زیر سوال رود؟ چون با بازگشایی یوتیوب در ایران بخشی از مخاطبین خود را ممکن است از دست بدهند.
الان آپارات این قضیه را دارد و خیلی جدی به آن پرداخته است، یعنی سهم تولیدکنندگان محتوا را در صورتی که ثبت‌نام کنند و تاییدیه‌ی آپارات را بگیرند به آنها تعلق می‌گیرد و تا الان حجم قابل توجهی هم بوده است. این موضوع در حال حاضر در کشور عملیاتی شده است.
نکته‌ی بعدی این است که حالا اگر آپارات را هم لحاظ نکنید، بقیه‌ی سرویس دهنده‌ها هم وقتی که بحث رقابت فنی و تجاری مطرح می‌شود، برای همه این رقابت جذابیت دارد. مثلا تا قبل از MTN که وارد ایران نشده بود، اپراتور همراه اول اشکالات بسیاری بلحاظ توسعه و کسب و کار داشت، بعد از آن رقابت شدیدی شکل گرفت. حتما حضور بزرگان، چه در دنیا و چه بزرگانی که در کشور هستند، رقابت پذیری بیزینس‌های بخش خصوصی را هم زیادتر می‌کند و حرکتشان را هم جدی‌تر.
انتهای پیام
