گزارشی از کارگاه نقد و بررسی کتاب «اصلاح طلبی ناکام» 

کارگاه نقد و بررسی کتاب «اصلاح طلبی ناکام» با محوریت واکاوی تئوریک جنبش ملی نفت و دولت دموکراتیک مصدق در سالن المپیک رشت برگزار شد.

به گزارش ایسنا – منطقه گیلان، عباس نعیمی جورشری در کارگاه نقد و بررسی کتاب «اصلاح طلبی ناکام» با محوریت واکاوی تئوریک جنبش ملی نفت و دولت دموکراتیک مصدق که در سالن المپیک رشت برگزار شد، با بیان اینکه جامعه شناسی بدون تاریخ و تاریخ بدون جامعه شناسی ابتر است، اظهار کرد: جنبش های اصلاح طلبانه و رفرمیستی در ایران معاصر همواره با شکست مواجه بوده، اما حرکت های انقلابی به پیروزی رسیده است.

وی با تاکید بر لزوم استخراج یک مدل تئوریک از رویدادهای تاریخی، افزود: باید از تاریخ برای زمان حال کمک بگیریم و بحث نظری داشته باشیم لذا جنبش ملی نفت و دولت دموکراتیک مصدق یکی از رویدادهای مهم تاریخ معاصر است که نیاز به بازخوانی دارد.

مولف کتاب «اصلاح طلبی ناکام» با بیان اینکه نام آوران تاریخ و تفکر اجتماعی ایران در مورد مصدق بسیار سخن گفته اند، اما تحلیل تئوریک درباره جنبش ملی نفت وجود ندارد، تصریح کرد: یک پژوهش زمانی اصیل است که هنوز انجام نشده باشد و لذا کتاب «اصلاح طلبی ناکام» را به منظور قوام بخشی به یک تئوری با محوریت دولت دموکراتیک دکتر مصدق تالیف کردم.

نعیمی جورشری شرایط مساعد ساختاری، فشارهای ساختاری، باورهای تعمیم یافته(ایدئولوژی)، عوامل شتابزا، بسیج و کنترل اجتماعی را از جمله مراحل تئوریک جنبش اصلاح طلبانه دانست و اضافه کرد: جنبش ملی نفت مجموعه ای از مطالبات دموکراتیک بود که طی سال های 28 تا 32 در ایران ایجاد شد و در نهایت شکست خورد.

بیژن عبدالکریمی، استاد فلسفه نیز کنش بی تفکر را فاقد ارزش دانست و عنوان کرد: تفکر می تواند به مثابه کنش باشد. جامعه ما دو قرن است که یک لحظه از کنش سیاسی تهی نبوده و جنبش مشروطه، نهضت ملی و انقلاب اسلامی را تجربه کرده است، اما متاسفانه جنبش مشروطه منجر به بازگشت سلطنت و نهضت ملی با کودتای 28 مرداد مواجه شد.

وی با اشاره به عوامل ناکامی ملت ایران در نهضت ملی، متذکر شد: کتاب «اصلاح طلبی ناکام» بر وجه اصلاح طلبانه جنبش ملی نفت تاکید دارد.

عبدالکریمی عدم تحلیل مسائل سیاسی و اجتماعی ایران در دل تاریخ جهانی را یکی از نقاط ضعف مشترک دانشگاهیان و حوزویان در تحلیل تاریخ معاصر دانست و گفت: امروز فهم مسائل ایران بدون درک روند مدرنیته امکان پذیر نیست و درک مدرنیته در یک گستره تاریخ یک هزار ساله قابل فهم است، زیرا مدرنیته حاصل تحولات تاریخی غرب است.

استاد فلسفه با تاکید بر لزوم درک تغییر شرایط جهانی و تغییر شرایط بومی، خاطرنشان کرد: در روزگاری که فردیت گرایی مورد توجه دنیاست، نیازمند بازتعریف امر سیاسی هستیم لذا نباید صرفا به تحلیل روان شناسانه و اخلاقی نهادهای اجتماعی بپردازیم، بلکه درک مسائل تاریخی باید به کمک نگرش تاریخی باشد.

وی با اشاره به چرایی شکست دولت مصدق، یادآور شد: وقتی کشوری ضعیف می شود، تحت تاثیر منافع کشورهای ابرقدرت قرار می گیرد و لذا در زمان مصدق ضعیف شدیم و سرنوشت ما را ابرقدرت ها تعیین کردند. روحانیت تنها قدرتی بود که در زمان مصدق می توانست نیروها را بسیج کند و بر توده ها اثر بگذارد، اما استقلال مصدق از روحانیت موجب شد روحانیت حمایت خود را از مصدق بردارد و نهضت ملی قربانی کودتا شود.

عبدالکریمی با بیان اینکه انقلاب 57 نظام سیاسی سلطنتی را فروریخت، اظهار کرد: امروز بعد از 200 سال دارای ارتشی هستیم که مرزهای این کشور را حفظ کرده است، زیرا اگر این مرز و بوم نباشد حقوق بشر و دموکراسی معنا نخواهد داشت.

سید جواد میری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در ادامه این کارگاه، با اشاره به ناکامی جنبش های اصلاح طلبانه در ایران معاصر، تاکید کرد: کسانی که به دنبال بازخوانی تاریخ معاصر هستند تلاش می کنند نسبتی بین شرایط امروز و جنبش مصدق پیدا کنند لذا نکته مهمی که در جنبش اصلاح طلبی مصدق وجود داشت دموکراتیک بودن آن است.

وی انقلاب مشروطه را بستر نهضت ملی مصدق دانست و یادآور شد: اصلاح طلبی و جنبش سیاسی مصدق علیرغم ناکامی ها مبتنی بر دموکراسی نشات گرفته از انقلاب مشروطه بود.

میری متذکر شد: بعد از انقلاب اصلاحات در ذیل یک جهان بینی و فلسفه سیاسی تحت عنوان «اسلام گرایی» قرار گرفت و اسلام گرایی رویکردهایی از جمله فقاهتی، لیبرالی، دموکراتیک، سوسیالیستی و… دارد. امام خمینی(ره) بنیانگذار اسلام گرایی فقاهتی بود و لذا کسانی که از اصلاح طلبی سخن می گویند نگاه اسلام گرایی فقاهتی دارند.

انتهای پیام